Odbudowa Pałacu Saskiego – kiedy się zacznie?
Pałac Saski w Warszawie wreszcie zostanie odbudowany po powstaniu warszawskim. Przygotowania do rewitalizacji budynku trwają od 2022 roku. Aktualnie przeprowadzane są badania archeologiczne. Powstaje również koncepcja architektoniczna pracowni WXCA. Na kiedy zaplanowano rozpoczęcie robót budowlanych? Sprawdziliśmy.
Z tego artykułu dowiesz się:
Co wiadomo o Pałacu Saskim? Co po nim zostało?
Pałac Saski jest nieistniejącym budynkiem w stylu klasycystycznym, który stał na placu marsz. Józefa Piłsudskiego w Warszawie, zanim doszło do II wojny światowej. Od XVIII wieku był rezydencją królewską, ale też siedzibą sztabu wojskowego czy Biura Szeryfów. Pełnił wiele ważnych funkcji publicznych. Pałac został jednak zniszczony przez wojska niemieckie po upadku powstania warszawskiego (grudzień 1944). Sprawdź informacje na temat mało znanego epizodu z czasów II wojny światowej.
Co dziś zostało po Pałacu Saskim? W zasadzie niewiele. Jedyną widoczną pozostałością jest Grób Nieznanego Żołnierza. Nad nim zachował się fragment kolumny pałacu, która stanowi oryginalną część jego konstrukcji. Grób w pałacu odsłonięto po pierwszej wojnie światowej, aby upamiętnić bezimienne ofiary konfliktów zbrojnych. Do dziś zresztą Grób Nieznanego Żołnierza pełni tę samą funkcję.
Po Pałacu Saskim zostały również piwnice, które znajdują się pod placem marsz. Józefa Piłsudskiego. Istnieje również Ogród Saski – założono go w 1724 roku tuż obok pałacu. Podczas drugiej wojny światowej uległ częściowemu zniszczeniu. Później ogród odtworzono, jednak już na znacznie mniejszym obszarze niż pierwotnie.
Warto zastanowić się nad jeszcze jedną kwestią – kto tak w zasadzie wybudował Pałac Saski w stolicy? Pierwszy, w wersji barokowej, powstał z inicjatywy Jana Andrzeja Morsztyna. Przebudował on jednak dwór szlachecki, który wcześniej znajdował się w miejscu pałacu. Później obiekt przeszedł w ręce królewskie, a w latach 1713-1724 jego przebudowę zakończył August III Sas. Od tego momentu zaczęto mówić o budynku „Pałac Saski”. W kolejnych latach przebudowano go na styl klasycystyczny. W takiej wersji pałac znany jest do dziś. Właśnie tę wersję projektanci będą chcieli przywrócić i tchnąć w Pałac Saski nowe życie.
Odbudowa Pałacu Saskiego – co dalej?
Pierwsze prace przygotowawcze do odbudowy Pałacu Saskiego rozpoczęły się dokładnie 18 sierpnia 2022 roku. Aktualnie przeprowadzane są badania archeologiczne w miejscach, gdzie pod ziemią zachowały się pozostałości zniszczonych budynków. Zgodnie ze wstępnymi zapowiedziami, właściwe roboty budowlane wystartować mają w 2026 roku. Koszt odbudowy Pałacu Saskiego wyniesie ponad 2,45 mld zł. Wiadomo już, że prace nad odbudową pałacu będą trwać do 2030 roku. Zgodnie z założeniem budynek odtworzony zostanie w dawnym kształcie – dokładnie z 31 sierpnia 1939 roku. Zachowany będzie oczywiście Grób Nieznanego Żołnierza i piwnice.
Z uwagi na zmianę władzy w Polsce przyszłość Pałacu Saskiego stała pod znakiem zapytania. Na początku tego roku padła jednak decyzja, że prace nad odbudową obiektu będą kontynuowane. Powołano nowy zarząd spółki, która odpowiedzialna jest teraz za prace rewitalizacyjne. Zmieni się też skład rady nadzorczej. Co ciekawe, pojawiają się plotki, że Niemcy mają zaangażować się finansowo w odbudowę pałacu Saskiego – w ramach zadośćuczynienia za straty po wojnie. Jednak obecnie to tylko pogłoski, których nie potwierdził ani niemiecki, ani polski rząd.
Kto odbuduje Pałac Saski?
Uczestnicy konkursu architektonicznego, zorganizowanego przez Stowarzyszenie Architektów Polskich w 2022 roku, mieli za zadanie opracować koncepcję odbudowy Pałacu Saskiego, Brühl i kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie. Jury składało się z 12 osób, w tym sekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciecha Kolarskiego czy generalnego konserwatora zabytków Jarosława Sellina. Pula nagród wyniosła 700 tys. zł.
Ostatecznie udało się zwyciężyć warszawskiej firmie WXCA. Koncepcja zwycięskiego biura z Warszawy opiera się na założeniu, że odbudowa nie jest wyłączne odtworzeniem murów czy estetyki z dawnych lat. To prawdziwy proces przywracania lub kształtowania tożsamości miasta na nowo. Architekci z WXCA podkreślają jednak, że jednocześnie liczy się dla nich zaznaczenie wagi, a także wpływów współczesnego świata. Zmiana przeznaczenia odbudowanego obiektu i nowe funkcje Pałacu Saskiego dadzą zupełnie nowe możliwości.
Źródła:
- https://palacsaski.pl/o-inwestycji
- https://www.muratorplus.pl/inwestycje/inwestycje-publiczne/palac-saski-w-warszawie-lokalizacja-historia-odbudowa-czemu-go-zniszczono-i-kiedy-powroci-na-mape-stolicy-aa-RCAa-v14t-RbRA.html
- https://www.national-geographic.pl/artykul/palac-saski-jak-bedzie-wygladac
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_Saski_w_Warszawie
- https://architektura.muratorplus.pl/wydarzenia/wyniki-konkursu-na-projekt-odbudowy-palacu-saskiego-aa-i4TF-Ezmv-7KoQ.html