Te budynki mają odmienić panoramę Warszawy. Oto najbardziej kontrowersyjne projekty

Warszawa niezmiennie od lat przyciąga wielu inwestorów planujących ambitne projekty wieżowców, które mogłyby zmienić jej panoramę. Wśród nich znajdują się takie, które najpierw wzbudziły ogromne zainteresowanie, a następnie słuch o nich zaginął. Dlaczego do dziś nie zostały zrealizowane? Jak wygląda aktualny etap prac nad słynnymi i głośnymi niegdyś projektami?
- Roma Tower — kontrowersyjny projekt na kościelnym gruncie
- Lilium Tower — zbyt nowoczesna wizja Zahy Hadid i nowy projekt
- Burakowska Tower — niedoszły biurowiec
Roma Tower — kontrowersyjny projekt na kościelnym gruncie
Projekt Roma Tower od wielu lat wzbudza emocje i kontrowersje. Ma powstać na warszawskim Śródmieściu, a konkretnie na działce należącej do parafii św. Barbary, zlokalizowanej u zbiegu ulic Emilii Plater i Nowogrodzkiej. Roma Tower stanowi wspólną inwestycję Archidiecezji Warszawskiej, notowanej na giełdzie spółki BBI Development NFI oraz dewelopera Liebrecht & Wood.
Budynek ten jeszcze nie powstał, ale zdążył już wielokrotnie przejść ogromne zmiany. Pierwotny projekt zakładał budowę biurowca na wynajem o powierzchni 62 tys. metrów kwadratowych i wysokości 180 m. Jak się okazało, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uniemożliwia wybudowanie w tej lokalizacji tak wysokiego budynku, więc został on obniżony do 170 m. Przy okazji zmienił również planowaną funkcję — aktualne plany zakładają stworzenie budynku mieszkalnego wielorodzinnego.
Nowa koncepcja Roma Tower to budynek mieszkalny o 48 kondygnacjach, z czego aż 11 zostanie przeznaczonych na parking. Zmieniła się także bryła obiektu, co nie wynika jedynie z nowej funkcji. Dawna Wikariatka zlokalizowana na tej samej działce, co projekt Roma Tower, została wpisana do ewidencji zabytków. Nowa bryła apartamentowca musiała zostać od niej odsunięta i usytuowana pod kątem. Sześciokondygnacyjne skrzydło z zielonym tarasem i podcieniami zaprojektowano tak, by pozytywnie wpływało na estetykę stołecznego krajobrazu. W dużej mierze działania te wynikają z wcześniejszych zastrzeżeń ze strony konserwatora zabytków oraz protestów aktywistów miejskich, którzy sprzeciwiali się budowie wieżowca w historycznym Śródmieściu.
Kontrowersje wokół projektu związane są także z komercyjnym charakterem budynku, mającym powstać na kościelnym gruncie. Zdania na ten temat pozostają podzielone. Warszawska kuria twierdzi, że projekt będzie stanowić stabilne źródło dochodów w czasie słabnącej pozycji kościoła i skromniejszych darowizn.
Budowa Roma Tower ma zająć około 5 lat. Mówi się, że inwestorzy liczą na uzyskanie pozwolenia na budowę jeszcze w 2025 roku.

Lilium Tower — zbyt nowoczesna wizja Zahy Hadid i nowy projekt
Lilium Tower według Zahy Hadid
W 2008 roku zaprezentowano wizualizacje Lilium Tower, czyli wieżowca zaprojektowanego przez znaną na całym świecie architektkę Zahę Hadid. Miał powstać u zbiegu Alei Jerozolimskich i ulicy Chałubińskiego oraz stać się ikoną stolicy oraz przyciągać międzynarodową uwagę. Według ówczesnego projektu budynek miał osiągnąć wysokość aż 260 metrów, dzięki czemu stałby się jednym z najwyższych budynków w Polsce. Forma zaprojektowanego budynku była nowoczesna i obła — bardzo charakterystyczna dla projektów Hadid — a w przekroju przypominała kwiat lilii. W obiekcie miały mieścić się funkcje mieszkaniowe, hotelowe i usługowe. Wstępne plany zakładały, że budowa rozpocznie się wkrótce po uzyskaniu pozwolenia w 2008 roku — tak się nie stało.
Projekt Lilium Tower zderzył się z kryzysem gospodarczym. Inwestorzy, którzy pierwotnie wspierali tę koncepcję, wycofali się lub znacznie ograniczyli oferowane wsparcie finansowe. To był jednak jedynie początek problemów.
Lokalizacja obiektu w historycznym centrum wymaga zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego — w tym w kwestiach związanych z określoną maksymalną wysokością oraz z wpływem na krajobraz miasta. Projekt cenionego biura architektonicznego krytykowano nie tylko ze względu na to, że nie spełniał tych wymagań, ale również dlatego, że wielu osobom wydawał się niepraktyczny, zbyt nowoczesny i nazbyt kontrowersyjny — najczęściej krytykowanymi elementami projektu były obłe formy oraz pionowa, pusta przestrzeń w zaproponowanej bryle.
Nowy projekt Lilium Tower
Podmioty odpowiedzialne za projekt wieżowca zmieniały się kilkukrotnie na przestrzeni lat. Ostatecznie inwestycję przejęła Golden Star Group. Za nowy projekt odpowiada polskie biuro architektoniczne APA Wojciechowski. Polscy architekci przedstawili koncepcję, która spełnia współczesne wymogi urbanistyczne.
Konieczność dostosowania obiektu do wymagań planu zagospodarowania miejskiego oraz szeroka krytyka zbyt wysokiego projektu przyczyniły się do znacznego obniżenia projektu — aktualnie planowana wysokość budynku wynosi 193 metry. Futurystyczne i obłe formy, z których słyną projekty Zahy Hadid, zostały zastąpione zupełnie odmiennym designem. Bryła jest prosta, opiera się na prostopadłościanach, jednocześnie zachowując elementy lekkości i nowoczesnej architektury.
Funkcja projektu nie zmieniła się tak drastycznie, jak w przypadku wcześniej omawianego Roma Tower. Lilium Tower nadal zakłada połączenie funkcji mieszkaniowych, hotelowych i usługowych, jedynie położono większy nacisk na mieszkania, niż wcześniej planowano. W projekcie uwzględnione zostały ekologiczne i zrównoważone rozwiązania, takie jak zielone tarasy lub energooszczędne technologie.
W 2024 roku udało się uzyskać pozwolenie na budowę nowej, znacznie uproszczonej wersji Lilium Tower.

Burakowska Tower — niedoszły biurowiec
Burakowska Tower, znana także jak Libero Tower, miała stać się nowoczesnym kompleksem przy ul. Burakowskiej 4 na warszawskiej Woli, niedaleko Ronda Radosława i Arkadii. Projekt został ogłoszony jeszcze w 2010 roku przez dewelopera Green Property Group.
Pierwsza koncepcja zakładała stworzenie dwóch wież (o wysokości 120 m i 109,5 m) pełniących funkcje biurowo-usługowe. Na parterze miały znaleźć się lokale handlowe oraz usługowe. Nowoczesna bryła obiektu przewidywała minimalistyczną, szklaną fasadę, która miała wpasować się w trendy architektoniczne nowoczesnych wieżowców w Warszawie.
W 2016 roku inwestor otrzymał pozwolenie na budowę… która nie ruszyła. Z upływem kolejnych lat projekt ulegał różnym zmianom, wynikającym z trudności realizacyjnych bądź aktualnych potrzeb rynku. W 2022 zdecydowano się na skorzystanie ze specustawy mieszkaniowej. Miało to ułatwić realizację inwestycji poprzez obejście niektórych ograniczeń MPZP.
Architekci z biura Atelier Tektura wprowadzili szereg zmian w projekcie, który zyskał nową nazwę — Libero. Biurowce zlokalizowane w dwóch wieżach przekształcono w kompleks mieszkaniowo-usługowy. Powierzchnia mieszkalna ma wynosić 18 500 m2 i mieścić 280 lokali mieszkalnych. Natomiast przestrzeń handlowo-usługową zmniejszono do 2600 m2. Obiekt uwzględnia przestrzenie zielone oraz udogodnienia dla mieszkańców. W 2024 roku inwestor złożył także wniosek o znaczne obniżenie projektowanego budynku — do 96 metrów. Miało to wynikać z krytyki dotyczącej wpływu wysokich wieżowców na lokalny krajobraz miejski, zwłaszcza na ekspozycję zabytkowego Cmentarza Powązkowskiego.
