Niszczejący dworzec kolejowy z końca XIX wieku w Pyskowicach potrzebował 32 miesięcy, aby przeobrazić się w niesamowitą przestrzeń. Stacja Kultury Pyskowice jest idealnym przykładem nie tylko renowacji budynku, ale i tchnięcia życia w cały obszar wokół. Miejsce żyje na nowo, wciąż pozostając dworcem kolejowym.
Piotr Kowalski, który jest naczelnikiem Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji Urzędu Miejskiego w Pyskowicach, uważa, że rewitalizacja jest nie tylko remontem budynku, ale ogromną ingerencją w procesy społeczne. Tak właśnie było w przypadku Stacji Kultury Pyskowice, która jest dziś mocno obleganym miejscem, które w 100 procentach odpowiada na zapotrzebowanie społeczne. Piotr Kowalski wyliczył, że na spotkania z mieszkańcami organizowane w tym miejscu przychodzi nawet kilkadziesiąt osób. W Stacji Kultury Pyskowice działa filia biblioteki oraz Miejski Ośrodek Kultury i Sportu. Jednak w jaki sposób udało się przejąć stary dworzec od PKP S.A., wyremontować go, a następnie „przebranżowić”?
Zadanie nie było łatwe. Finalnie udało się jednak uratować zabytek, a nawet stworzyć zupełnie nową, niesamowitą przestrzeń przeznaczoną do działań kulturalnych, artystycznych oraz edukacyjnych. Zanim przechwycono stary dworzec, trzeba było negocjować z PKP S.A. Finalnie negocjacje w 2018 r. skończyły się sukcesem. Kolej zgodziła się na to, aby przekazać budynek dworca bezpłatnie. Kompleks z XIX w. potrzebował jednak gruntownej modernizacji, a także remontu. Jak opowiada Piotr Kowalski, dawny dworzec oddano za darmo. Jedyne, za co zapłacono, to użytkowanie wieczyste gruntu.
Praca, która nie miała końca
Dawny dworzec dzięki pomysłom mieszkańców stał się obiektem oferującym usługi społeczne, kulturalne i edukacyjne. Właśnie oni, jak podkreśla Adam Wójcik (burmistrz Pyskowic), stali się zapalnikiem do stworzenia tego wyjątkowego miejsca. Burmistrz również mocno zaangażował się w przeobrażanie starego dworca w placówkę kulturalną. Aby móc spełniać nowe funkcje, Stacja Kultury Pyskowice zapewnić musiała duże pomieszczenia, które nadają się do konferencji oraz warsztatów. Stary dworzec miał bowiem bardzo ciasne wnętrza, które niedopasowane były do współczesnych standardów, a także nie pasowały do potrzeb. Zmienić musiała się również organizacja przestrzeni wokół dworca.
Piotr Kowalski podkreśla, że koszt inwestycji oszacowany został na ok. 10 mln zł. Udało się jednak pozyskać dofinansowanie unijne w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. Nie było to jednak najłatwiejsze zadanie. Na wykonawcę wybrano firmę Milimex S.A. z Siemianowic Śląskich. Etap projektowy zakończono w 2020 roku, z kolei roboty budowlane rozpoczęły się w lutym 2021 r., mimo pandemii. W ramach przebudowy najniższy oraz środkowy budynek całkowicie rozebrano. Instalacja wymieniona została na nową, a wnętrza kompletnie przebudowane. Ściany działowe zostały zburzone w celu powiększenia pomieszczeń. Aby zachować oryginalny wygląd elewacji, ceglana część budynku została ocieplona od środka.
Na wykonawcę wybrano firmę Milimex S.A., fot. Facebook: @Stacja Pyskowice - Kolej Aglomeracyjna i Muzealna GOP
Przede wszystkim… kreatywność
Pod względem logistycznym metamorfoza dawnego dworca w Pyskowicach okazała się dość skomplikowanym zadaniem. Ze względu na wysoki koszt inwestycja podzielona została na dwa etapy – tak, żeby każdy rozliczyć w wyznaczonym terminie. Całe szczęście udało się zrealizować inwestycję w odpowiednim czasie, zgodnie z planem. Roboty budowlane zakończone zostały w październiku 2023 r. Przy końcowym etapie udało się pozyskać dodatkowe pieniądze na prace w piwnicy jednego z obiektów. Niestety, koszt budowy mocno wzrósł przez wojnę i pandemię. Inwestycja wyniosła ponad 14 mln zł przy dofinansowaniu ok. 13 mln zł.
Stacja Kultury Pyskowice została otwarta 11 stycznia 2024 r. Dzięki renowacji obiekt stał się prawdziwie wielofunkcyjny. W przebudowanych wnętrzach swoje miejsce znalazły mi.in. sale konferencyjne i biblioteczne, a także pomieszczenia biurowe, sala widowiskowa i sale konferencyjne. Co najważniejsze, obiekt nie stracił pierwotnej funkcji kolejowej. Działa tu nowa poczekalnia dworcowa, co było zresztą jednym z warunków przekazania miastu starego dworca należącego wcześniej do PKP S.A. Budynkiem interesują się mieszkańcy nie tylko Pyskowic, ale również innych polskich miast. Stacja Kultury Pyskowice nominowana została nawet do finału ogólnopolskiego konkursu „Modernizacja Roku & Budowa XXI wieku”.
