Budujesz dom z pustaków? Fachowcy nie wspominają o tych problemach!

Opublikowano: 23.04.2025Autor: Joanna PasterczykDrukujUdostępnij

Pustaki ceramiczne od lat uchodzą za symbol solidnego, trwałego i zdrowego budownictwa. Klienci chętnie sięgają po nie z myślą o ciepłym i bezproblemowym domu na lata. Jednak za tą opinią kryją się niedopowiedzenia, a czasem zwyczajne przemilczenia faktów. Jeśli planujesz budowę i chcesz uniknąć kosztownych błędów, sprawdź, czego nie mówią Ci sprzedawcy i wykonawcy.

Co mówią katalogi i sprzedawcy?

Z broszur reklamowych i katalogów technicznych dowiesz się, że pustaki ceramiczne to ekologiczny, naturalny i trwały materiał. Często podkreśla się ich znakomitą izolacyjność termiczną, wysoką paroprzepuszczalność i odporność na ogień. W oczach producentów to budowlany „złoty środek” między tradycją a nowoczesnością.

Sprzedawcy często zachwalają pustaki jako materiał oddychający i zdrowy dla domowników – co jest częściowo prawdą, ale tylko przy prawidłowej eksploatacji. Uwagę zwraca też deklarowana trwałość – pustaki ceramiczne mają wytrzymałość na ściskanie w granicach 10–15 MPa, co czyni je odpornymi na długotrwałe obciążenia.

Problem polega na tym, że materiały promocyjne rzadko mówią o wadach. Nie znajdziesz tam informacji o wysokiej nasiąkliwości (nawet 15%), kruchości pustaków czy trudnościach przy późniejszych modernizacjach. W efekcie inwestorzy często podejmują decyzję zakupową, bazując na idealizowanym obrazie produktu.

Wada 1: Kruchość i uszkodzenia w transporcie

Jedną z największych bolączek pustaków ceramicznych jest ich delikatność. Choć są wytrzymałe na ściskanie, mają kruchą strukturę, co sprawia, że łatwo ulegają uszkodzeniom mechanicznym – zarówno podczas transportu, jak i rozładunku. Szacuje się, że nawet 5–10% pustaków może ulec obtłuczeniu, zanim trafią na mur.

Zniszczone narożniki czy pęknięcia przekładają się na dodatkowe koszty. Często trzeba zamówić nadwyżkę materiału (około 5–7% więcej), by mieć zapas na ewentualne straty. Dodatkowo konieczne jest zachowanie ostrożności przy składowaniu – pustaki nie lubią wilgoci ani nieosłoniętego przechowywania na placu budowy.

Niestety, nie wszyscy wykonawcy dbają o właściwe obchodzenie się z tym materiałem. Efektem może być używanie uszkodzonych elementów w konstrukcji ścian, co wpływa na ich trwałość i estetykę. A przecież nikt nie chce mieć pękającej ściany już po kilku sezonach użytkowania.

Wada 2: Wysoka chłonność – wilgoć i jej konsekwencje

Pustaki ceramiczne mogą wchłonąć nawet do 15% wody w stosunku do swojej masy. W praktyce oznacza to, że w czasie długotrwałych opadów lub niewłaściwego zabezpieczenia na placu budowy, mogą one „nasiąknąć” wodą jak gąbka. To z kolei utrudnia późniejsze tynkowanie oraz może prowadzić do zawilgocenia konstrukcji.

Zimą problem ten staje się jeszcze poważniejszy – zamarzająca woda może powodować mikropęknięcia, które nie są widoczne gołym okiem, ale wpływają na trwałość budynku. Ponadto wysoka wilgotność ścian wydłuża czas budowy, ponieważ konieczne jest ich osuszenie przed wykonaniem kolejnych etapów.

Wilgoć może również zakłócić właściwości termoizolacyjne pustaków. Choć w teorii pustaki ceramiczne zapewniają dobrą ochronę przed zimnem, to w praktyce zawilgocony materiał traci nawet do 30% swoich właściwości izolacyjnych. To przekłada się na wyższe rachunki za ogrzewanie.

Wada 3: Trudność w precyzyjnym murowaniu

Mimo że producenci oferują pustaki z systemem pióro-wpust, ich murowanie wymaga dużej dokładności i doświadczenia. Nawet niewielkie odchylenia (rzędu 2–3 mm) mogą prowadzić do nierówności ścian i problemów przy dalszych etapach budowy, np. przy montażu okien czy wykonywaniu tynków.

Problemem jest też to, że pustaki ceramiczne nie zawsze są idealnie równe. Różnice wymiarowe w partiach mogą wynosić 1–2 mm, co przy większych powierzchniach generuje widoczne problemy. Konieczne może być zastosowanie grubszych warstw zaprawy lub wyrównywanie powierzchni, co zwiększa koszty i wydłuża czas pracy.

Doświadczony murarz poradzi sobie z tym materiałem, ale początkująca ekipa może narobić szkód trudnych do naprawy. Stąd też pustaki ceramiczne często odradzane są inwestorom planującym budowę z pomocą tanich ekip bez referencji.

Wada 4: Problemy z akustyką

Choć pustaki ceramiczne mają masywną strukturę, nie zawsze dobrze tłumią dźwięki – zwłaszcza te o niskiej częstotliwości. W domach jednorodzinnych może to oznaczać słyszalność rozmów z sąsiednich pomieszczeń lub dźwięków z instalacji hydraulicznych. Wskaźnik izolacyjności akustycznej Rw pustaków wynosi średnio 45–47 dB, co nie zawsze spełnia oczekiwania wymagających inwestorów.

Dodatkowym problemem jest to, że wnęki powietrzne w pustakach mogą działać jak rezonatory. Jeśli ściana nie zostanie odpowiednio wykończona (np. tynkiem cementowo-wapiennym o większej grubości), efekt dźwiękowy może być uciążliwy. Czasem konieczne jest zastosowanie dodatkowej izolacji akustycznej, co podnosi koszty.

Dlatego przy projektowaniu domów z pustaków ceramicznych warto zwrócić uwagę nie tylko na izolację cieplną, ale również akustyczną. Niektórzy inwestorzy po kilku miesiącach użytkowania domu żałują, że nie zainwestowali w materiały lepiej tłumiące hałas – np. bloczki silikatowe lub beton komórkowy z warstwą akustyczną.

Wada 5: Cena i koszty „ukryte”

Na pierwszy rzut oka pustaki ceramiczne nie wydają się drogie – cena za sztukę to ok. 6–9 zł, co przy standardowym zużyciu (około 15 szt./m² ściany) daje 90–135 zł za m². Jednak prawdziwe koszty ujawniają się dopiero przy całościowym rozrachunku. Potrzebna jest dedykowana zaprawa cienkowarstwowa, specjalne nadproża, elementy uzupełniające – a to wszystko generuje dodatkowe wydatki.

Do tego dochodzą straty materiału (nawet 10%), koszty poprawiania nierówności i większe nakłady robocizny. Sumarycznie, koszt postawienia ścian z pustaków ceramicznych może wynieść nawet 20–30% więcej niż z betonu komórkowego. W przypadku domu 140 m² to różnica rzędu 8–12 tys. zł.

Koszty mogą rosnąć także przy konieczności zakupu dodatkowych izolacji termicznych i akustycznych, które w innych systemach ściennych są już wliczone. W efekcie atrakcyjna cena pustaka może być złudna – a realna inwestycja znacznie przekracza pierwotne założenia.

Wada 6: Ograniczenia przy modernizacjach

Budowa domu to nie koniec – często po kilku latach przychodzi czas na modernizacje, adaptacje poddasza, montaż klimatyzacji czy systemów alarmowych. Niestety, pustaki ceramiczne nie są przyjazne takim przeróbkom. Ich struktura sprawia, że trudno w nich wiercić czy kuć bez ryzyka pęknięcia.

Problemem jest też osadzanie kołków lub wkrętów – konieczne są specjalne mocowania chemiczne lub kołki rozporowe dedykowane pustym przestrzeniom. W przeciwnym razie elementy mogą wypadać, a mocowania się luzują. Dla wielu użytkowników to poważne utrudnienie w codziennym użytkowaniu.

Porównanie z innymi materiałami – czy są lepsze alternatywy?

Pustaki ceramiczne to tylko jeden z wielu materiałów dostępnych na rynku. Alternatywą może być np. beton komórkowy, który jest lekki, łatwy w obróbce i ma dobre właściwości termoizolacyjne. Z kolei bloczek silikatowy wygrywa pod względem akustyki i trwałości, choć jest cięższy.

W zależności od priorytetów – termoizolacja, akustyka, cena, łatwość w adaptacji – inne materiały mogą być bardziej opłacalne. Warto skonsultować wybór z niezależnym architektem lub kierownikiem budowy, a nie tylko z handlowcem w hurtowni.

Nie ma materiału idealnego – każdy ma swoje wady i zalety. Ważne, by wiedzieć, co się wybiera i na jakich warunkach. Czasem kompromis między ceną a funkcjonalnością może dać lepszy efekt niż ślepa wiara w „tradycję”.