Po długiej budowie przeprowadzili się do nowego domu. Kilka tygodni później sąsiedzi wezwali sanepid
Nowe mieszkanie to często realizacja pragnień — przestronność, cisza, świeżość i perspektywa nowych startów. Taka sielanka może zostać szybko i gwałtownie zakłócona, gdy już po kilku tygodniach sąsiedzi zaczną pukać do drzwi, ponieważ ich posesję zalewają nieczystości z twojego szamba. Brzmi przerażająco, prawda? Takie sytuacje, wbrew pozorom, zdarzają się częściej, niż można by się spodziewać. Zazwyczaj są one wynikiem błędów w projektowaniu lub realizacji systemu kanalizacyjnego.
- Problemy z szambem: koszmar młodego małżeństwa
- Jak dobrać odpowiednie szambo do domu?
- Zasady lokalizacji i instalacji szamba
- Wpływ warunków gruntowo-wodnych na szambo
- Wymogi prawne dotyczące szczelności szamb
- Podstawy prawne dotyczące infrastruktury
Problemy z szambem: koszmar młodego małżeństwa
W 2021 roku, w niewielkiej miejscowości na Mazowszu, młoda para zamieszkała w nowo postawionym domu — wewnątrz unosił się jeszcze zapach farb i remontu. Ich szczęście zniknęło niemal tak szybko, jak się pojawiło.
Po tygodniu intensywnych opadów deszczu, sąsiedzi zauważyli, że na ich działce dzieje się coś niepokojącego i mocno nieprzyjemnie pachnącego. Później okazało się, że szambo przy nowym budynku zostało źle zaprojektowane i było zbyt małe w stosunku do potrzeb czteroosobowej rodziny, co skutkowało jego przeciążeniem.
Według lokalnego portalu informacyjnego, problem został zgłoszony do sanepidu, a młoda para musiała zmierzyć się z kosztami usunięcia skutków nieprzyjemnego incydentu i naprawy szamba, co było dużym obciążeniem finansowym zaraz po przeprowadzce do nowego domu. Nie wspominając już o kiepskim początku relacji z nowymi sąsiadami. Podobne sytuacje były szeroko opisywane w 2022 roku, gdy media wskazywały na częste problemy z nieszczelnymi i źle zaprojektowanymi szambami w Polsce — wówczas nowelizacja Prawa wodnego oraz innych ustaw nałożyła na gminy obowiązek ewidencjonowania oraz systematycznego sprawdzania wszystkich nieruchomości niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej.
Jak dobrać odpowiednie szambo do domu?
Pierwszym i najczęściej popełnianym błędem w takich sytuacjach jest wybór zbyt małego pojemnika. Według polskich norm i wytycznych budowlanych rozmiar szamba dla domu jednorodzinnego ustala się na podstawie oszacowanego zużycia wody, które przekłada się na ilość produkowanych ścieków. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. dotyczące określenia przeciętnych norm zużycia wody zakłada, że jeden mieszkaniec gospodarstwa domowego z dostępem do wodociągu, toalety, łazienki oraz lokalnym źródłem ciepłej wody zużywa 80-100 dm3 wody.
Szambo powinno być opróżniane, gdy jest pełne — będzie to zależne od jego rozmiaru oraz stylu życia mieszkańców. Jednak aby uniknąć zbyt długiego składowania ścieków i przepełnienia szamba, zaleca się wywożenie odpadów co 3-4 tygodnie.
Dla przeciętnej 3- lub 4-osobowej rodziny zaleca się szambo o pojemności 8-12 m3. W przypadku szamba o pojemności powyżej 10 m3 wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę.
Zasady lokalizacji i instalacji szamba
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. dotyczące warunków technicznych, które muszą spełniać budynki oraz ich lokalizacja, dokładnie precyzuje i reguluje umiejscowienie szamba. Zbiorniki bezodpływowe na płynne nieczystości muszą spełniać określone normy:
- Szambo powinno być oddalone o minimum 15 m od studni dostarczającej wodę pitną, zarówno na własnej działce, jak i na działkach sąsiadujących. Ma to na celu ochronę ujęć wody przed potencjalnym zanieczyszczeniem w razie wycieku.
- Szambo trzeba umiejscowić co najmniej 2 metry od granicy działki sąsiada, drogi lub chodnika — chyba że działka sąsiada nie jest zabudowana lub uzyskano jego zgodę na mniejszą odległość.
- Szambo umieszcza się co najmniej 5 metrów od okien i drzwi zewnętrznych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi.
Ponadto, między szambem a rurami wodociągowymi i gazowymi należy zachować minimalną odległość 1,5 metra. Zbiornik na płynne nieczystości powinien być umieszczony w miejscu, gdzie nie ma ryzyka zalania wodami opadowymi lub gruntowymi oraz należy zapewnić łatwy dostęp dla wozów asenizacyjnych — warto wziąć pod uwagę, że węże asenizacyjne zazwyczaj mają długość do 30 m.
Ignorowanie tych wytycznych, budowa szamba niezgodnie z zatwierdzonym projektem i niezgodnie z prawem może prowadzić do kosztownych awarii, kar oraz — jak wynika z wcześniej przytoczonej historii — do nieprzyjemnych sytuacji, a nawet konfliktów z sąsiadami.
Wpływ warunków gruntowo-wodnych na szambo
Poza określonymi prawnie dystansami, miejsce na zbiornik na nieczystości należy wybrać także na podstawie warunków gruntowo-wodnych na danym terenie. Wysoki poziom wód gruntowych może spowodować, że zbiornik będzie wypychany lub zacznie przeciekać, co może prowadzić do wycieków. Przy wysokim poziomie wód gruntowych najczęściej używa się zbiorników z tworzyw sztucznych lub z dodatkowym obciążeniem.
W przypadku gleb gliniastych lub nieprzepuszczalnych wokół zbiornika na nieczystości stosuje się drenaż, aby zapobiec nagromadzeniu się wody. Natomiast na glebach piaszczystych, które są bardzo przepuszczalne, ryzyko przesiąkania nieczystości do gruntu wzrasta, jeśli zbiornik nie jest szczelny.
Wymogi prawne dotyczące szczelności szamb
Hermetyczność zbiornika na nieczystości jest jednym z kluczowych aspektów określanych przez przepisy prawa i normy techniczne. Ustawa dotycząca ochrony środowiska zabrania wprowadzania ścieków do gleby lub wód, co oznacza w praktyce, że zbiornik musi być absolutnie szczelny — wyciek może być uznany nawet za zanieczyszczenie środowiska, co jest karalne grzywną, a w najpoważniejszych przypadkach nawet ograniczeniem wolności.
Normy oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury precyzują, że zbiornik musi być wykonany z materiałów odpornych na działanie chemiczne i mechaniczne obciążenia — zarówno własne, jak i środowiskowe, czyli między innymi nacisk gruntu i wód gruntowych.
Podstawy prawne dotyczące infrastruktury
- Regulacja Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. dotycząca wymagań technicznych, jakie muszą spełniać budynki i ich lokalizacja
- Regulacja Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. dotycząca ustalenia średnich standardów zużycia wody