Jaka jest różnica między DPS a ZOL? Zdecydowanie warto to wiedzieć
Wybór odpowiedniej formy opieki nad osobą starszą, chorą lub niepełnosprawną jest jednym z najważniejszych dylematów, przed jakimi stają rodziny. W Polsce do wyboru są m.in. Domy Pomocy Społecznej (DPS) oraz Zakłady Opiekuńczo-Lecznicze (ZOL). Obie te instytucje pełnią kluczowe role w systemie opieki, jednak różnią się między sobą w wielu aspektach. Poznaj szczegółowe różnice między DPS a ZOL, ich funkcje, wymagania oraz zasady finansowania, aby pomóc w wyborze najlepszej opcji opieki.
Z tego artykułu dowiesz się:
Dom Pomocy Społecznej (DPS)
DPS to instytucje, które oferują całodobową opiekę i wsparcie osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność nie są w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu. DPS-y zapewniają podstawową opiekę, pomoc w codziennych czynnościach, wyżywienie, zakwaterowanie oraz organizację czasu wolnego.
Zakład Opiekuńczo-Leczniczy (ZOL)
ZOL to placówki o profilu medycznym, które oferują specjalistyczną opiekę i rehabilitację osobom wymagającym stałej opieki medycznej. ZOL-e są przeznaczone dla pacjentów, którzy nie potrzebują hospitalizacji, ale wymagają intensywnej opieki zdrowotnej i rehabilitacji. Mogą być tam kierowane osoby po zabiegach, z przewlekłymi chorobami czy w stanach terminalnych.
Różnice w poziomie i rodzaju opieki
W DPS-ie dominują działania związane z zapewnieniem opieki bytowej i społecznej. Personel dba o codzienne potrzeby mieszkańców, takie jak higiena, przygotowanie i podanie posiłków, pomoc w ubieraniu się, organizacja zajęć rekreacyjnych czy spotkań towarzyskich. Opieka medyczna jest tu obecna, ale zazwyczaj w ograniczonym zakresie – w razie potrzeby, DPS może współpracować z lekarzami pierwszego kontaktu lub specjalistami.
ZOL oferuje bardziej intensywną i specjalistyczną opiekę medyczną. W skład personelu wchodzą lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci i terapeuci zajęciowi, którzy realizują kompleksowe programy leczenia i rehabilitacji. Pacjenci mogą liczyć na regularne wizyty lekarskie, dostęp do leków, rehabilitację ruchową, a także wsparcie psychologiczne. Opieka ta jest niezbędna dla pacjentów wymagających ciągłego nadzoru medycznego.
Kryteria przyjęcia i procedury rekrutacyjne
Do DPS mogą być przyjmowane osoby, które z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności wymagają całodobowej opieki i nie mogą jej uzyskać w domu. Proces przyjęcia zazwyczaj wymaga decyzji administracyjnej, oceny stanu zdrowia oraz sytuacji bytowej. Często potrzebna jest opinia lekarza oraz decyzja o stopniu niepełnosprawności.
ZOL przyjmuje pacjentów na podstawie skierowania od lekarza, zazwyczaj po hospitalizacji lub w przypadku przewlekłych schorzeń wymagających stałej opieki medycznej. Ważnym elementem przyjęcia jest ocena stanu zdrowia pacjenta oraz konieczność zapewnienia opieki medycznej, która nie może być realizowana w domu.
Koszty i finansowanie
Pobyt w DPS jest częściowo finansowany przez mieszkańców, a w przypadku ich niskich dochodów, także przez gminy lub inne instytucje. Koszty mogą się różnić w zależności od standardu placówki, zakresu usług oraz regionu. Często opłata jest uzależniona od dochodów mieszkańca, a ewentualną różnicę pokrywa gmina.
ZOL jest finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), ale pacjenci mogą być zobowiązani do ponoszenia częściowych kosztów za pobyt, zwłaszcza za wyżywienie i zakwaterowanie. Opłaty te mogą wynosić do 70% dochodów pacjenta. Jednakże, jeśli pacjent nie jest w stanie pokryć tych kosztów, mogą one zostać dofinansowane przez rodziny lub inne instytucje.
Czas pobytu
Pobyt w DPS zazwyczaj jest długoterminowy, nie ma ściśle określonego czasu trwania. Mieszkańcy mogą przebywać w DPS przez wiele lat, zależnie od ich potrzeb i stanu zdrowia. Pobyt w ZOL jest zazwyczaj ograniczony do okresu niezbędnego do zakończenia leczenia lub rehabilitacji. Może to być kilka tygodni, miesięcy, a czasem dłużej, w zależności od stanu zdrowia pacjenta i oceny potrzeb medycznych.
Rola rodziny i opiekunów
Rodziny mieszkańców DPS są często aktywnie zaangażowane w życie placówki. Mogą odwiedzać swoich bliskich, brać udział w organizowanych wydarzeniach oraz współpracować z personelem w kwestiach opieki i organizacji codziennego życia. W ZOL-u, ze względu na medyczny charakter opieki, rola rodziny może być bardziej ograniczona, ale nadal istotna. Rodziny często uczestniczą w spotkaniach z lekarzami i personelem medycznym, aby omawiać postępy leczenia i dalsze plany opieki.