Ten metal jest droższy niż złoto. Masz go nawet w samochodzie
Na pierwszy rzut oka wygląda niepozornie – jest srebrzysty, twardy i chłodny w dotyku. Okazuje się jednak, że gram tego metalu szlachetnego kosztuje znacznie więcej niż złoto. Pierwiastek z grupy platynowców jest ceniony w motoryzacji, elektronice i jubilerstwie. Poznaj niezwykłe właściwości rodu i dowiedz się, dlaczego jest tak drogi.
- Cenniejszy niż złoto – ile kosztuje uncja rodu?
- Pierwiastek, dzięki któremu redukujemy spaliny
- Nie tylko motoryzacja – gdzie jeszcze wykorzystuje się rod?
- Czy rod rzeczywiście służy środowisku? Ciemna strona cennego pierwiastka
Cenniejszy niż złoto – ile kosztuje uncja rodu?
Rod jest jednym z najrzadszych pierwiastków wchodzących w skład skorupy ziemskiej. Występuje w ilościach śladowych, najczęściej w rudach niklu, platyny czy miedzi. Nazwa metalu pochodzi od greckiego słowa rhodon, oznaczającego różę, nawiązując do ciepłego zabarwienia jego soli. Ten pierwiastek odkryto w 1803 roku, ale przez długi czas nie znajdował on żadnego zastosowania. Dziś trudno wyobrazić sobie rozwój branży technologicznej bez rodu.
Roczne wydobycie cennego pierwiastka wynosi zaledwie kilkanaście ton, a całkowite rezerwy tego metalu szacuje się na około 3 tysiące ton. Większość rodu pochodzi z kompleksu Bushveld w Republice Południowej Afryki, gdzie występują bogate złoża platyny oraz palladu. Znaczące ilości rodu są wydobywane także w kopalniach w Zimbabwe.
Rzadkość występowania i wyjątkowe właściwości sprawiają, że rod jest dziś uznawany za najdroższy metal świata. Giełdowa cena jednej uncji rodu oscyluje aktualnie wokół kwoty 8000 dolarów – to więcej niż złoto, pallad czy platyna. O tym, ile pieniędzy można otrzymać za złom złota najwyższej próby, przeczytasz w naszym artykule.
Pierwiastek, dzięki któremu redukujemy spaliny
Największy udział w globalnym popycie na rod (ponad 80%) notuje przemysł motoryzacyjny. Ten metal szlachetny jest wykorzystywany do produkcji katalizatorów samochodowych, czyli urządzeń oczyszczających spaliny poprzez redukcję szkodliwych substancji. W nowoczesnych katalizatorach to właśnie rod odpowiada za niwelowanie tlenków azotu – jednych z najbardziej toksycznych składników emisji.
Dzięki swoim właściwościom katalitycznym rod przyspiesza reakcje chemiczne, które przekształcają niebezpieczne tlenki węgla i azotu w nieszkodliwe związki – azot, dwutlenek węgla i parę wodną. Samochody benzynowe poruszające się po naszych drogach zawierają śladowe ilości rodu w swoim układzie wydechowym. Bez tego pierwiastka miasta byłyby o wiele bardziej zanieczyszczone. W tym artykule znajdziesz aktualny cennik katalizatorów w całej Polsce.
Rosnące wymagania dotyczące emisji spalin sprawiają, że zapotrzebowanie na rod stale rośnie. Wprowadzenie surowych norm w Europie i Chinach doprowadziło do gwałtownego wzrostu ceny tego metalu szlachetnego. Eksperci uważają, że trend wzrostowy będzie utrzymywać się do momentu wycofania z użytku silników spalinowych. Nawet gdy zaprzestanie się wykorzystywania rodu do produkcji katalizatorów, ten pierwiastek wciąż będzie ceniony w innych branżach.
Nie tylko motoryzacja – gdzie jeszcze wykorzystuje się rod?
Poza motoryzacją rod ma wiele innych zastosowań. W jubilerstwie pokrywa się nim białe złoto, dzięki czemu biżuteria staje się twarda, odporna na ścieranie i zyskuje piękny, lustrzany połysk. Pierścionki czy kolczyki pokryte rodem nie ciemnieją i zachowują elegancki wygląd przez długi czas. W branży meblarskiej i optycznej rod wykorzystuje się do powlekania luster, sztućców oraz części aparatów fotograficznych. Jego odporność na korozję sprawia, że nawet w trudnych warunkach zachowuje połysk.
W przemyśle chemicznym rod jest wykorzystywany jako katalizator przy produkcji kwasu azotowego i tworzyw sztucznych. W elektronice stanowi element precyzyjnych styków i czujników, a w medycynie jest jednym ze składników narzędzi chirurgicznych, które muszą być odporne na działanie kwasów i preparatów do sterylizacji.
Czy rod rzeczywiście służy środowisku? Ciemna strona cennego pierwiastka
Rod jest niezwykle użyteczny z technologicznego punktu widzenia, ale jego produkcja niesie za sobą wysoką cenę. Najczęściej pozyskuje się go jako produkt uboczny wydobycia rud niklu i platyny. Proces ten wymaga ogromnych nakładów energii i powoduje wysoką emisję dwutlenku węgla, poważne zanieczyszczenie wód i degradację terenów górniczych. Kraje będące największymi producentami rodu zmagają się z problemem wylesiania i utraty siedlisk zwierząt w wyniku eksploatacji złóż. Co więcej, sam metal w postaci pyłu jest łatwopalny, a jego związki uznawane są za potencjalnie rakotwórcze.
Z ekonomicznego punktu widzenia rod jest pierwiastkiem o ekstremalnie niestabilnym rynku. Ponieważ jego wydobycie jest ograniczone, a zapotrzebowanie zmienne, ceny potrafią wzrosnąć lub spaść o kilkadziesiąt procent w ciągu kilku miesięcy. Dla graczy giełdowych jest to spore ryzyko, bo inwestycja w rod zawsze stanowi niewiadomą.
Dzisiaj znaczenie rodu w przemyśle jest nieocenione. Należy jednak pamiętać, że ten metal szlachetny z jednej strony pomaga w oczyszczaniu planety, a z drugiej strony przyczynia się do degradacji środowiska. Mimo ogromnej wartości inwestowanie w rod nie jest tak bezpieczne, jak zakup złota, bo ze względu na skromne złoża naturalne jego ceny podlegają bardzo silnym i trudnym do przewidzenia wahaniom.