Dlaczego odwrócona hipoteka wciąż nie zdobyła Polski? Seniorzy się boją
Hipoteka odwrócona to kwestia, która wywołuje wiele emocji i niepewności wśród seniorów oraz ich bliskich. Z jednej strony może stanowić wsparcie finansowe w trudnych momentach, z drugiej niesie ze sobą poważne ryzyka. W Polsce wciąż nie jest to popularne rozwiązanie, a brak wyraźnych regulacji wzbudza obawy. Dowiedz się, na czym polega renta dożywotnia i czy rzeczywiście może być bezpiecznym rozwiązaniem dla osób starszych pragnących poprawić swoją sytuację finansową.
- Odwrócona hipoteka w Polsce: wyzwania i szanse
- Renta dożywotnia a odwrócona hipoteka
- Odwrócony kredyt hipoteczny dla seniorów
- Odwrócony kredyt hipoteczny w Polsce?
Odwrócona hipoteka w Polsce: wyzwania i szanse
W Polsce mechanizm nazywany odwróconą hipoteką działa od wielu lat, lecz wciąż brakuje właściwych przepisów prawnych, które skutecznie zabezpieczałyby interesy starszych osób decydujących się na przekazanie swojego mieszkania bankowi lub funduszowi hipotecznemu w zamian za comiesięczne świadczenia. Na rynku przeważają obecnie rozwiązania oparte na modelu sprzedażowym, czyli renta dożywotnia proponowana przez prywatne fundusze.
Odwrócona hipoteka to w głównej mierze oferta skierowana do seniorów, zazwyczaj osób w wieku 75-80 lat, choć coraz częściej interesują się nią również osoby nieco młodsze – od 55 roku życia. Z danych Związku Przedsiębiorstw Finansowych wynika, że w latach 2010–2023 fundusze hipoteczne wypłaciły swoim klientom w sumie 34 miliony złotych. Najwięcej umów na rentę dożywotnią podpisują seniorzy z województwa mazowieckiego, na drugim miejscu znajduje się Pomorskie, a trzecie miejsce zajmuje Śląsk.
Renta dożywotnia a odwrócona hipoteka
Wysokość renty dożywotniej, którą otrzymuje senior korzystający z mechanizmu odwróconej hipoteki, jest uzależniona od kilku czynników – głównie od wieku i płci osoby ubezpieczonej oraz wartości nieruchomości będącej przedmiotem umowy. Średnia wartość mieszkań przekazywanych do funduszy wynosi około 411,6 tys. zł, a przeciętna miesięczna renta w roku 2023 wynosiła około 1033 złotych. W rzeczywistości renta dożywotnia najczęściej pełni rolę dodatku do emerytury, a nie stanowi głównego źródła dochodu dla seniora.
Odwrócony kredyt hipoteczny dla seniorów
Odwrócony kredyt hipoteczny wzbudza wiele emocji oraz kontrowersji – krytycy tego systemu często oskarżają firmy działające w tym modelu o wykorzystywanie seniorów będących w trudnej sytuacji finansowej. Z tego rodzaju wsparcia często korzystają osoby samotne i o ograniczonych zasobach, dla których zawarcie umowy z funduszem hipotecznym jest sposobem na poprawę codziennych warunków życia. Odwrócony kredyt hipoteczny może być szczególnie atrakcyjny dla tych, którzy nie mają bliskich, którzy mogliby odziedziczyć ich nieruchomość po ich śmierci.
Seniorzy często stają przed poważnymi problemami finansowymi – niska emerytura nie zawsze wystarcza na zakup leków, pokrycie kosztów rehabilitacji czy opłacenie bieżących rachunków. Fundusze hipoteczne, oprócz zapewnienia dożywotniej renty, przejmują również obowiązek regulowania czynszu, co znacząco odciąża finansowo starsze osoby. Dla wielu z nich podpisanie umowy z funduszem jest ostatnią szansą na uniknięcie spirali zadłużenia i poprawę jakości życia.
Odwrócony kredyt hipoteczny w Polsce?
W Polsce mogłaby działać także hipoteka odwrócona w formie pożyczki, czyli tzw. odwrócony kredyt hipoteczny. Takie rozwiązanie byłoby dostępne w ofercie banków, jednak obecnie żaden podmiot na naszym rynku nie decyduje się na jego wdrożenie. W przeciwieństwie do renty dożywotniej, odwrócony kredyt hipoteczny polegałby na wypłacie środków seniorowi przez określony okres, na przykład 10 lub 20 lat.
Banki unikają oferowania odwróconego kredytu hipotecznego, ponieważ wiąże się to z wysokim ryzykiem, a przejmowanie mieszkań od osób starszych, często bezradnych, jest postrzegane jako działanie nieetyczne, mogące zaszkodzić reputacji instytucji. Warto zaznaczyć, że taki kredyt nie jest korzystny dla seniorów – bank, planując wysokość wypłat, musiałby uwzględnić:
- obecną i przyszłą wartość nieruchomości,
- stan zdrowia osoby starszej,
- wiek seniora,
- płeć klienta.
Wypłacane kwoty mogłyby wynosić od 30 do 60% wartości mieszkania. Po zawarciu umowy senior miałby obowiązek utrzymywać dobry stan techniczny nieruchomości oraz upewniać się, że lokal nie jest zadłużony, aż do momentu przejęcia mieszkania przez bank.