"Czyste Powietrze" po nowemu - więcej kontroli, biurokracji i ograniczenie dofinansowań
Niedawno ogłoszono szczegóły zmian w programie "Czyste Powietrze", który powróci w nowej odsłonie 31 marca 2025 roku. Decyzje te wzbudziły spore emocje wśród osób planujących inwestycje w ekologiczne rozwiązania. Jak zapowiedział wiceminister klimatu Krzysztof Bolesta, nowe zasady mają dwa główne cele: poprawę bezpieczeństwa beneficjentów i efektywności procesu aplikacji. Wprowadzone zmiany mają zapobiec nadużyciom, dzięki czemu inwestorzy unikną nieuczciwych praktyk. Dodatkowo uproszczone procedury mają przyspieszyć składanie wniosków i wypłatę środków, co powinno zachęcić do skorzystania z programu, mimo bardziej restrykcyjnych wymagań.
Z tego artykułu dowiesz się:
Kolejna edycja programu "Czyste powietrze" zapowiedziana
Program "Czyste Powietrze" zainaugurowano 19 września 2018 roku jako największą w Polsce inicjatywę proekologiczną, mającą na celu walkę ze smogiem oraz poprawę efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych. Od początku funkcjonowania program cieszył się dużym zainteresowaniem, a do września 2023 roku złożono blisko 700 tysięcy wniosków na łączną kwotę około 18 miliardów złotych.
W listopadzie 2024 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) ogłosił wstrzymanie przyjmowania nowych wniosków do programu "Czyste Powietrze" z powodu wyczerpania środków przeznaczonych na ten rok. Wszystkie dotychczas złożone wnioski są nadal rozpatrywane, a wypłata dotacji trwa nieprzerwanie. Planowane jest wznowienie programu w nowej odsłonie wiosną 2025 roku.
Lista zmian w programie "Czyste Powietrze" w 2025
Lista zmian w Czystym Powietrzu na rok 2025 jest długa i niestety wiele z nich jest niekorzystnych dla potencjalnych beneficjentów. Najważniejsze zmiany to:
- Koniec dotacji na kotły gazowe: Program przestanie wspierać finansowo instalację kotłów gazowych, koncentrując się na bardziej ekologicznych rozwiązaniach, takich jak pompy ciepła czy instalacje fotowoltaiczne.
- Wprowadzenie systemu ocen energetycznych: Zamiast dotychczasowych audytów i świadectw energetycznych, które były podatne na nadużycia, wprowadzony zostanie nowy system ocen energetycznych, przygotowywanych przez certyfikowanych specjalistów zgodnie z jednolitymi standardami.
- Zmiana sposobu wypłaty dotacji: Środki będą przekazywane bezpośrednio na specjalne konta celowe beneficjentów, a nie wykonawców. Wypłaty będą realizowane w transzach, uzależnionych od postępu prac i ich weryfikacji przez ekspertów.
- Ustalenie maksymalnych cen produktów i usług: Wprowadzone zostaną maksymalne ceny na produkty i usługi objęte programem, ustalane na podstawie średnich rynkowych z różnych regionów, aby zapobiec nadużyciom ze strony wykonawców.
- Zwiększenie progów dochodowych: Podwyższone zostaną progi dochodowe uprawniające do skorzystania z programu, co umożliwi większej liczbie gospodarstw domowych ubieganie się o dofinansowanie.
- Wymóg posiadania nieruchomości przez minimum 3 lata: Aby zapobiec nadużyciom, wprowadzony zostanie wymóg posiadania nieruchomości przez co najmniej trzy lata przed złożeniem wniosku o dofinansowanie.
- Skrócenie czasu rozpatrywania wniosków: Procedury zostaną usprawnione, co ma skrócić czas oczekiwania na decyzję i przyznanie środków, czyniąc program bardziej efektywnym i przyjaznym dla beneficjentów.
Zmiany na lepsze? Niekoniecznie...
Zmiany wprowadzone w programie "Czyste Powietrze" na 2025 rok budzą mieszane uczucia. Choć celem jest poprawa efektywności i transparentności, bardziej restrykcyjne wymagania mogą zniechęcić wiele osób do skorzystania z dofinansowań. Wprowadzenie systemu ocen energetycznych zamiast audytów miało zapobiec nadużyciom, ale jednocześnie wiąże się z dodatkowymi kosztami i większą biurokracją. Dla wielu beneficjentów proces może stać się bardziej skomplikowany, a koszty konsultacji ze specjalistami będą dodatkowym obciążeniem.
Rezygnacja z dotacji na kotły gazowe również budzi kontrowersje. Chociaż promowanie pomp ciepła czy fotowoltaiki jest krokiem w stronę neutralności klimatycznej, dla wielu gospodarstw domowych kotły gazowe były jedyną realną opcją modernizacji w przystępnej cenie. Usunięcie tej możliwości może skutkować wykluczeniem części beneficjentów, szczególnie tych z mniejszych miejscowości, gdzie alternatywne technologie są trudniej dostępne lub znacznie droższe.
Dodatkowo, system wypłat transzami i wprowadzenie maksymalnych cen usług może utrudnić współpracę z wykonawcami. Firmy mogą niechętnie angażować się w projekty finansowane przez program, obawiając się opóźnień w płatnościach lub ograniczenia swoich marż. Choć cele programu są ambitne, zmiany te mogą paradoksalnie zmniejszyć jego dostępność i skuteczność dla przeciętnego obywatela.