Takim drewnem nie pal w kominku! Jego wartość opałowa jest nawet 20% niższa

Opublikowano: 19.02.2025Autor: Stanisław KozłowskiDrukujUdostępnij

Doświadczeni praktycy twierdzą, że drewno opałowe grzeje dwa razy: raz, kiedy się je łupie siekierą na drobne kawałki i drugi raz, kiedy się pali w kominku lub piecu. Rozgrzewka przy spokojnym rąbaniu drewna pozwala stracić ok. 385 kcal w ciągu godziny, a przy szybkim operowaniu siekierą, nawet 1300 kcal. O ile świeże drewno łatwiej się rąbie niż suche, to do spalania w kominku nadaje się wyłącznie po wysuszeniu do poziomu 15% wilgotności.

Wilgotność drewna opałowego – dlaczego mokre drewno w piecu jest niebezpieczne?

Ciemne kłęby dymu unoszące się nad domem, a w powietrzu nieprzyjemny zapach – to znak, że drewno opałowe jest zbyt wilgotne. Ilość wody w drewnie ma decydujący wpływ na to, jak dobrze będzie się ono spalać w kominku albo piecu. Dlaczego tak się dzieje? Aby dostrzec ten związek, warto najpierw zwrócić uwagę na przebieg spalania drewna.

W gruncie rzeczy drewno składa się głównie z celulozy, a jego włóknista struktura zawiera w połowie węgiel, a poza tym wodór i tlen z azotem. Pod wpływem temperatury uwalniają się z drewna gazy, które spalając się oddają do otoczenia energię cieplną. Na proces zgazowania drewna decydujący wpływ ma wilgoć, która go mocno hamuje. Można powiedzieć, że kradnie energię spalania do podgrzewania i odparowywania wody. Im więcej wilgoci w drewnie, tym niższa temperatura w kominku. Niektóre substancje lotne zapalają się w określonych temperaturach i te mniej łatwopalne zawarte w gazie drzewnym nie mogą spłonąć i trafiają do komina.

Zanim mokre drewno odparuje wilgoć, duża ilość ciepła jest tracona i ulatnia się wraz z parą wodną. Świeże drewno emituje więcej zanieczyszczeń niż drewno suche. Jest szkodliwe nie tylko dla środowiska, ale też dla pieca, kominka i komina wykonanego często ze stali nierdzewnej. Inne możliwe konsekwencje to pokryty sadzą kominek oraz sadza osiadająca w przewodzie kominowym. Badania wykazały, że wraz ze wzrostem wilgotności drewna drastycznie wzrasta ilość uwalnianych zanieczyszczeń i to nie liniowo, ale wręcz wykładniczo. Palenie świeżym drewnem łatwo rozpoznać po ciemnym dymie i charakterystycznym zapachu. Wzrasta ilość pyłu i toksyn, co może być szczególnie niebezpieczne, jeśli kominek znajduje się w mieszkaniu.

Najlepsze do spalania jest drewno o wilgotności względnej do 15%, wytwarza najwięcej ciepła oraz nie zanieczyszcza komina i powietrza. Jest to dobre dla środowiska, naszego zdrowia i pozwala zaoszczędzić pieniądze, ponieważ zużycie opału jest mniejsze. Nawiasem mówiąc, wartości poniżej 11% wilgotności są praktycznie nierealne, ponieważ w tym momencie drewno zaczyna w sposób naturalny wchłaniać wodę z wilgoci zawartej w powietrzu. Wartości wilgotności zawarte między 16% i 20% są również poprawne i występują w większości przypadków. Jeśli jednak na skali widać wartości większe, pomiędzy 21% i 24%, zaleca się pozostawienie drewna opałowego do pieca lub kominka na kolejny sezon. W żadnym wypadku nie powinno być więcej wilgoci niż 25%; wówczas drewno pali się naprawdę źle i wytwarza dużo dymu i sadzy. A poza tym grozi za to mandat w wysokości 500 zł, a w skrajnych przypadkach nawet grzywna do 5000 zł.

Jak zmienia się wartość opałowa drewna wraz ze wzrostem wilgotności?

Drewno opałowe bezpośrednio po ścięciu ma wilgotność względną dochodzącą do 70%, co oznacza stosunek ciężaru wody zawartej w drewnie do ciężaru drewna mokrego. Wilgotność drewna zmienia się w zależności od gatunku drewna, warunków siedliskowych, a także pory roku i dnia, ponieważ zmienia się w tym rytmie intensywność procesów życiowych drewna – pobieranie wody, transpiracja, rozwój liści.

Drewno ścięte traci swoją wilgotność w stopniu zależnym od warunków, w jakich jest przechowywane. W związku z tym rozróżnia się drewno wilgotne (mokre) o wilgotności powyżej 30% i drewno powietrznosuche, które dłuższym składowaniu na otwartej przestrzeni osiąga w naszych warunkach klimatycznych wilgotność 13-20%. Niższą wilgotność można uzyskać susząc je w ogrzewanych pomieszczeniach lub suszarniach.

Wartość opałowa drewna jest to ilość ciepła, uzyskiwanego ze spalenia jednostki drewna. Można tę wartość określać w kcal/kg, kWh/kg, kWh/mp, kJ/kg. Znając wartość opałową drewna o wilgotności 0%, można ją określić przy dowolnej wilgotności. Pomijając wzór matematyczny (kto ciekawy - znajdzie), podajemy wartość opałową drewna niektórych popularnych gatunków dla wilgotności 15% oraz dla drewna absolutnie suchego.   

Najbardziej popularnym u nas gatunkiem drzewa jest sosna pospolita, nic więc dziwnego, że i drewno opałowe sosnowe jest najczęściej spotykane. Może zainteresuje kogoś informacja, ile kilogramów albo metrów sześciennych drewna innych rodzajów trzeba spalić, aby uzyskać tę samą ilość ciepła, co przy spalaniu drewna sosnowego.

Jak wynika z tabelki, spalenie 10 m³ drewna sosnowego daje tyle samo ciepła co 14 m³ topoli albo około 8 m³ buka, brzozy lub jesionu.