Jak nie dać się oszukać przy zakupie drewna? Jak mierzy się drewno?

Opublikowano: 16.02.2025Autor: Stanisław KozłowskiDrukujUdostępnij

Drewno wyróżnia się spośród materiałów opałowych nie tylko ogromnym bogactwem gatunków i wielką różnorodnością ich właściwości fizyko-chemicznych, ale również sposobem i jednostkami pomiaru. Aby móc porównać ceny drewna w sposób realistyczny, warto zapoznać się wcześniej ze stosowanymi jednostkami oraz ich przeliczaniem. Taka wiedza może w skrajnym wypadku uchronić przed nieuczciwymi praktykami sprzedającego.

Jak mierzy się ilość drewna stosowego?

Ilość drewna, którą można pozyskać z konkretnego drzewa można z dużą dokładnością oszacować już w stanie stojącym. Po ścince drzewa i podzieleniu go na sortymenty według wymiarów i jakości, możliwy jest dokładny pomiar objętości. Najczęściej można się spotkać z takimi jednostkami jak metr sześcienny oraz metr przestrzenny. Najbardziej precyzyjne jest porównanie poszczególnych gatunków drewna przy posługiwaniu się pojęciem metra sześciennego, tak zwanego kubika. Szczególnie w przypadku drewna kominkowego jest to bardzo trudne, ponieważ niełatwo byłoby obmierzyć i zsumować objętości wielkiej liczby kawałków drewna.

Odcinki pnia drzewa, które nie spełniają warunków technicznych sortymentów wielkowymiarowych, są cięte na wałki długości zwykle od metra do dwóch i pół. Posegregowane według gatunku, długości i przeznaczenia wałki układa się w stosy przy drodze wywozowej. Ręczny załadunek drewna na wóz konny albo sanie, a potem pracochłonne układanie w stosy, zostały zastąpione przez pracę ciągników leśnych z zamontowanymi dźwigami hydraulicznymi. Stosy drewna przygotowanego do wywozu mają często długość ponad 10 m, a czasem nawet ponad 20 m.

Nawet najbardziej doświadczony zrywkarz nie jest w stanie zachować na tak dużym dystansie idealnie jednakowej wysokości stosu. Aby możliwe najdokładniej obliczyć objętość stosu, jego wysokość mierzy się wielokrotnie w odstępach co 1m dla stosów krótkich (do 10 m) i co 2 m dla stosów długich. Do obliczeń bierze się przeciętną wysokość stosu, długość stosu oraz długość wałka. Za wysokość stosu w miejscu ułożenia drewna należy uznać średnią arytmetyczną pomiarów pomniejszoną o 5% dla drewna z grupy S2 i S4. Warto pamiętać o tej zasadzie redukcji wysokości stosu mierzonego w lesie, ponieważ 5 cm na metrze wysokości robi na długim stosie istotną różnicę. W ten sposób możemy obliczyć objętość drewna w metrach przestrzennych, ponieważ stos zawiera oprócz interesującego nas drewna, również korę oraz puste przestrzenie między wałkami.

Wielkość tej bezwartościowej dla nas objętości wypełnionej korą i powietrzem zależy przede wszystkim od rodzaju drewna i długości wałków, jako że wałki krótkie łatwiej można ułożyć ciasno obok siebie. Aby możliwe najdokładniej przeliczyć metry przestrzenne drewna średniowymiarowego i drobnicy na metry sześcienne, czyli „czyste” drewno, stosuje się określone doświadczalnie zmienniki. Zamiana metrów sześciennych na przestrzenne może się przydać przy zamawianiu transportu drewna: przewoźnicy podają często możliwości załudunku w metrach przestrzennych. Można sobie wyobrazić sytuację, że mając do odbioru 10 m³ opału brzozowego zamawiamy pojazd o ładowności 10 mp. Biorąc pod uwagę zamiennik 1,54 na opał brzozowy, trzeba będzie podwoić koszty transportu.

Jak mierzy się drewno wielkowymiarowe w sztukach pojedynczo?

Minęły już czasy, kiedy drewno pozyskane w lesie było z góry klasyfikowane według przeznaczenia. To znaczyło, że na zrębie mogliśmy widzieć m.in. drewno okleinowe, drewno sklejkowe, tartaczne, kopalniakowe, stemple budowlane, papierówkę i opał. W tej chwili obowiązuje podział drewna według kryteriów wymiarów i jakości. Oczywiście najdroższe są sortymenty wielkowymiarowe o wysokiej jakości. Prawdopodobnie mało kto zdecyduje się na wykorzystanie drewna wysokiej jakości (i ceny) do spalania w kominku, ale już drewno średniowymiarowe z grupy S2 – dlaczego nie? Chodzi o to, że droższe drewno stosowe nie może zawierać bezużytecznej do spalania zgnilizny miękkiej, podczas gdy opałowe (S4) ma ją dopuszczalną do 50% powierzchni czół.

Może się zdarzyć, że właściciel kominka będzie kupował pojedyncze sztuki drewna długiego na przykład od posiadacza prywatnej działki leśnej. Prosta czynność obliczenia objętości drewna w pojedynczych sztukach może nie być dla osób nie związanych zawodowo z leśnictwem taka oczywista. Mierzy się zwykle długość sztuki oraz jej średnicę środkową. Objętość pojedynczej sztuki drewna oblicza się jako objętość walca o zmierzonych wymiarach.

Jest to oczywiście konieczne dla celów praktycznych i powszechnie stosowane uproszczenie, ponieważ żaden pień drzewa nie jest bryłą regularną. Jego kształt zależy od gatunku, wieku i miejsca w drzewostanie, i przybliża się go geometrycznie za pomocą stożka, paraboloidy lub neiloidy. Na im więcej odcinków pomiarowych zostanie podzielony cały pień, tym dokładniejszy wynik da zsumowanie wszystkich objętości cząstkowych. Można powiedzieć, że kupujący jest zainteresowany nabyciem drewna w całej długości, a sprzedający najchętniej pociąłby go i pomierzył jak najkrótsze kawałki. Należy dodać, że w drewnie wielkowymiarowym obowiązuje stosowanie nadmiaru długości wynoszącego 1%, to znaczy, że do obliczeń bierze się długość zmniejszoną o 1 cm na metrze. Drugą ważną dla kupującego zasadą jest potrącenie na korę, chyba że w miejscu pomiaru średnicy kora zostanie zdjęta. Wartość potrąceń na korę zależy od gatunku drewna i jego średnicy.