Te dwa otwory w ścianie kosztują Cię 2000 zł rocznie. Zgadniesz, które?
W dawnych budynkach wentylację zapewniały nieszczelności w oknach i drzwiach. Z czasem opracowano systemy kominowe i kanałowe, które wykorzystują zasadę fizyki mówiącą, że unoszące się ciepłe powietrze umożliwia napływ świeżego, choć chłodnego powietrza. Aktualnie coraz częściej stosuje się wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Wymiana powietrza odgrywa kluczową rolę w każdym budynku – jakie są zalety i wady obu systemów wentylacyjnych?
- Znaczenie skutecznej wentylacji w domu
- Zalety i wady wentylacji grawitacyjnej
- Zalety i wady systemów rekuperacji w domu
- Porównanie systemów wentylacji w domach
- Korzyści z inwestycji w rekuperację
Znaczenie skutecznej wentylacji w domu
Sprawnie działający system wentylacyjny w domu dostarcza mieszkańcom wygodę i bezpieczeństwo. Pozwala na zachowanie właściwej cyrkulacji powietrza w pomieszczeniach, jednocześnie usuwając zanieczyszczone powietrze na zewnątrz. Taki proces stałej wymiany powietrza jest kluczowy dla zapewnienia mieszkańcom domu zdrowych i komfortowych warunków życia. Dobrze działająca wentylacja umożliwia również eliminację nieprzyjemnych zapachów, alergenów i nadmiaru wilgoci.
Wymiana powietrza wymuszona za pomocą wentylatorów lub opierająca się na naturalnych prawach fizyki musi funkcjonować bez zarzutu i efektywnie. Wystarczy, że pojawią się jakieś zakłócenia w przepływie powietrza, a w mieszkaniu zaczyna się gromadzić wilgoć, dwutlenek węgla i brakuje tlenu. Negatywne skutki złej lub nieprawidłowej wentylacji to duszności, bóle głowy i kłopoty z koncentracją. Nadmiar wilgoci sprzyja z kolei rozwojowi pleśni.
Zalety i wady wentylacji grawitacyjnej
Jest to opcja najoszczędniejsza, ale posiada poważne mankamenty. Cyrkulacja powietrza odbywa się tutaj naturalnie, wykorzystując prawa fizyki i opiera się głównie na różnicy w gęstości powietrza ciepłego i zimnego. Ciepłe powietrze, będąc lżejszym, unosi się do góry, natomiast zimne i cięższe wnika do wnętrza, wypychając cieplejsze na zewnątrz.
System zawiera pionowe kanały kominowe, przez które powietrze jest usuwane oraz elementy nawiewne (anemostaty) montowane w ramach okiennych lub ścianach, które zapewniają kontrolowany dopływ powietrza do wnętrza domu.
Skuteczność tego typu wentylacji w dużej mierze zależy od różnicy temperatury wewnątrz budynku i na zewnątrz oraz od wysokości komina. Aby system działał efektywnie, należy utrzymać pionową odległość pomiędzy kratką wywietrznika w pomieszczeniu a wylotem komina nad dachem wynoszącą co najmniej 3 metry. W przeciwnym razie może dojść do zatrzymania przepływu powietrza i całkowitego jego zastoju.
Wentylacja grawitacyjna jest cicha i nie wymaga zasilania energią elektryczną. Powoduje jednak duże straty ciepła w okresie grzewczym, a latem, gdy temperatura na zewnątrz jest wysoka, jest bardzo nieskuteczna.
Warto zauważyć, że w pewnych pomieszczeniach, zgodnie z przepisami, nie stosuje się wentylacji wymuszonej, lecz właśnie grawitacyjną. Dotyczy to na przykład garaży i kotłowni. Pomieszczenia mieszkalne z wentylacją mechaniczną i pomieszczenia z wentylacją grawitacyjną muszą być oddzielone szczelnymi drzwiami.
Zalety i wady systemów rekuperacji w domu
Rekuperacja, czyli mechaniczna wentylacja wyposażona w system odzysku ciepła, jest niezwykle popularna w nowoczesnym budownictwie. Funkcjonuje w taki sposób, że poprzez właściwe kanały dostarcza świeże powietrze, jednocześnie usuwając zużyte na zewnątrz. System zawiera wymienniki ciepła, które pobierają ciepło z wykorzystanego powietrza i używają go do ogrzewania chłodniejszego, świeżego powietrza.
Efektywność tego rodzaju odzyskiwania ciepła różni się w zależności od urządzenia i może wynosić od 70% do nawet 90%. To oznacza, że wymiana powietrza w domu nawet w zimie odbywa się bez znaczącej utraty ciepła. Skuteczna praca systemu wentylacji z rekuperacją jest możliwa wyłącznie w budynkach szczelnych, gdzie nie występują nieszczelności mogące zakłócić wymuszoną cyrkulację powietrza. Dodatkowo, rekuperator wymaga ciągłego zasilania energią elektryczną.
Porównanie systemów wentylacji w domach
| Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła | Wentylacja tradycyjna |
|---|---|
| Możliwość regulacji ilości powietrza wchodzącego i wychodzącego | Niemoc w kontrolowaniu ilości napływającego powietrza |
| Funkcjonuje niezależnie od warunków pogodowych | Wydajność wymiany powietrza zależna od pogody |
| Efektywne działanie podczas niskich temperatur | Funkcjonuje efektywnie o każdej porze roku |
| Odzysk ciepła przy wymianie powietrza sięgający nawet 90% | Utrata ciepła przy wymianie powietrza, szczególnie zimą |
| Możliwość kontrolowania wilgotności powietrza | Brak możliwości zarządzania wilgotnością powietrza |
| Relatywnie wysokie koszty montażu | Niskie koszty instalacji oraz utrzymania |
| Filtrowanie powietrza wprowadzanego | Brak opcji oczyszczania powietrza |
| Niewielkie straty ciepła w okresie grzewczym | Duże straty ciepła w sezonie grzewczym |
| Koszty użytkowania – zużycie energii, serwis, wymiana filtrów | Bez kosztów operacyjnych |
Korzyści z inwestycji w rekuperację
Każdy typ wentylacji – zarówno naturalny, jak i mechaniczny – pełni istotną rolę w budynku i każdy z nich pobiera energię, zamiast ją produkować. Różnica polega na tym, że przy wentylacji z odzyskiem ciepła straty energii cieplnej wynoszą około 10-30%, podczas gdy powietrze wtłaczane do wnętrza w sposób grawitacyjny musi być ponownie ogrzewane.
Koszty zakupu urządzeń, podobnie jak wydatki na montaż, mogą się różnić w szerokim zakresie w zależności od rozmiaru budynku i skomplikowania systemu. Dla typowego domu jednorodzinnego można przewidzieć koszt systemu rekuperacji od 15 000 zł do 30 000 zł.
Zakładając odzysk energii cieplnej na poziomie 80-85% przez siedem miesięcy sezonu grzewczego oraz przepływ powietrza wynoszący 150 m3/h, rachunki za ogrzewanie mogą być niższe nawet o 2000 zł w porównaniu z budynkiem z wentylacją grawitacyjną. Potrzebne są szczegółowe analizy, ale ogólnie można stwierdzić, że inwestycja w rekuperację zwróci się w ciągu około 10 lat.