W sercu Warszawy rośnie wyjątkowe muzeum. To murowany hit turystyczny za kilka lat!
W dawnych budynkach szpitala przy ul. Siennej/Śliskiej powstaje Muzeum Getta Warszawskiego. Obecnie trwają prace budowlane nad adaptacją budynków i części podziemnej, a także modyfikacje dachu. Realizacja takiego projektu w zwartej zabudowie to nie lada wyzwanie, ale też okazja do ciekawych odkryć archeologicznych. Co dzieje się na placu budowy?
Z tego artykułu dowiesz się:
Muzeum zajmie budynek dawnego szpitala w centrum Warszawy
Budowa odbywa się w ścisłym centrum Warszawy. Szpital przy ul. Śliskiej 51/Siennej 60 znajduje się w pobliżu Dworca Centralnego, zaledwie dwie przecznice od Alei Jerozolimskich. Lokalizacja jest bardzo dobra, ale niełatwo prowadzić tu precyzyjne prace budowlane. W 2017 roku budynki uzyskały status zabytków, dlatego wszelkie prace modyfikacyjne muszą być podejmowane ze szczególną ostrożnością.
Szpital wybrany na siedzibę muzeum znajduje się na obszarze dawnego getta, jest też związany od początku swojego istnienia ze społecznością żydowską stolicy. Powstał w latach 70-tych XIX wieku, ufundowany przez rodziny znanych filantropów żydowskich - Bersohnów i Baumanów. Pierwotnie mieścił się tu szpital dziecięcy. Przed I wojną światową pracował w nim jako pediatra m.in. Janusz Korczak. W czasie kolejnej wojny szpital znalazł się w granicach getta. Większość personelu zginęła wówczas w obozach zagłady. Po wojnie budynek funkcjonował jako szpital chorób zakaźnych im. Dzieci Warszawy. Po opróżnieniu ze względu na zły stan techniczny w 2016 roku został wystawiony na sprzedaż i dwa lata później zakupiony pod budowę muzeum.
Budowę realizuje jeden wykonawca
W ramach projektu są realizowane prace budowlane i konserwatorskie w budynku głównym szpitala. Powstaje też nowa infrastruktura zewnętrzna i wewnętrzna, która umożliwi funkcjonowanie ambitnej wystawy. Głównym celem jest realizacja samej wystawy stałej i przygotowanie przestrzeni pod wystawy tymczasowe. Oprócz tego znajdzie się tu przestrzeń edukacyjna z audytorium, część multimedialna (Mediateka) oraz magazyny zbiorów nie prezentowanych w danym momencie na wystawach. Na dachu powstaje ogród, który będzie udostępniony dla zwiedzających.
Łączna wartość inwestycji wynosi 323,9 mln zł, z czego 57,4 mln zł zostało przeznaczone z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Realizatorem projektu jest ADAMIETZ Warszawa sp. z o.o. – konsorcjum doświadczonych firm, wykonujących od lat podobne inwestycje. Nową siedzibę muzeum zaprojektowała natomiast krakowska firma KB – Projekty Konstrukcyjne sp. z o.o. Dzięki temu, że całość projektu realizuje jeden wykonawca możliwa jest sprawna koordynacja całego przedsięwzięcia. Jednocześnie dla wykonawcy jest to ogromne wyzwanie czasowe, techniczne i logistyczne.
Co sprawia najwięcej kłopotów podczas budowy?
Większość wystawy ma się opierać na autentycznych przedmiotach z epoki. Specyfika ta wymaga ostrożnego przewożenia zabytkowych elementów wystawy, a brak dostępnych miejsc na placu uniemożliwia składowanie wszystkiego na miejscu. Na przykład odrestaurowany wagon tramwajowy trzeba było na przykład przetransportować na teren za pomocą dźwigu. Jest to autentyczny tramwaj, który w czasie okupacji kursował przez getto.
Brak miejsca do składowania materiałów to problem, z którym ekipa wykonawcza musi się mierzyć na co dzień. Tylko dobra organizacja pracy i dyscyplina pozwala sprawnie realizować kolejne etapy budowy.
Oprócz wyzwań logistycznych kluczowym wyzwaniem jest renowacja istniejących budynków. Zabytkowe zabudowania można modyfikować tylko zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony zabytków. Chodzi tu również rozbudowane o podziemia, w których będzie się znajdować znacząca część wystawy. Poza tym jest to były teren walk, można trafić na ładunki wybuchowe, co wymaga dużej ostrożności podczas wykopów i ewentualnej interwencji saperów.
Ściany szczelinowe i płyta denna pełnią rolę fundamentu pod zmodyfikowanym budynkiem, dzięki któremu konstrukcja będzie wystarczająco ustabilizowana. Podczas prac zastosowano jet grouting. Metoda ta polega wstrzykiwaniu wody i materiału wiążącego (betonu, cementu), w celu utworzenia podziemnych ścian lub kolumn. Wykonano 206 takich kolumn, które stabilizują grunt bezpośrednio pod budynkami.
Ciekawe odkrycia na terenie budowy
Podczas prowadzenia wykopów na terenie szpitala znaleziono kilka ciekawych przedmiotów, a także zabytki drobnej architektury, świadczące o przeszłości tego miejsca.
Szczególnym znaleziskiem są granaty i amunicja z czasów II wojny światowej. Takie odkrycie wymagało wizyty saperów i policjantów, którzy zabezpieczyli teren. Broń została następnie zneutralizowana.
Ciekawym reliktem przeszłości są też odkryte szczątki murowanej studni, prawdopodobnie abisyńskiej, z widocznym lustrem wodnym oraz pozostałości czterech zasypanych studni drewnianych. W tym dwóch odpływowych. Udało się w nich znaleźć dużo drobnych przedmiotów z XIX wieku. M.in. monety: miedzianą o wartości dwóch kopiejek z 1889 roku i srebrną dziesięciogroszówkę z czasów Królestwa Kongresowego.
Kiedy koniec prac i co zobaczymy w Muzeum?
Zakończenie prac jest planowane na połowę 2026 roku. W najbliższym czasie będą kontynuowane prace w podziemiach, w budynkach zostanie przeprowadzona wentylacja, klimatyzacja i instalacje wodno-kanalizacyjne. Konieczne są też prace wykończeniowe w obu budynkach.
Ostatecznie powierzchnia wystawy stałej ma wynosić 3400 m2, a całego kompleksu muzealnego 11500 m2. Pod ziemią znajdą się aż trzy kondygnacje, o łącznej wysokości 32 m. To tutaj będzie się mieścić zasadnicza część wystawy. Od wprowadzenia w historię społeczności żydowskiej na poziomie minus jeden, przez dzieje getta, powstania i obozu w Treblince na kolejnych poziomach.
Osobną część będzie stanowić wystawa multimedialna, w której dostępne będą zbiory biblioteczne, archiwalne zdjęcia i filmy. Na podstawie ikonografii i skanów 3D, które wykonano przed rozpoczęciem budowy, powstanie film prezentujący historię szpitala w różnych okresach jego historii.
Mimo że budowa sprawia wiele trudności, prace idą sprawnie i już w przyszłym roku przewidywane jest otwarcie wystawy dla zwiedzających.