Kraków w końcu dogoni komunikacyjnie Warszawę? Pomagają w tym m.in. saperzy
Jednym z najważniejszych projektów związanych z krakowskim transportem publicznym jest budowa nowej linii tramwajowej do Mistrzejowic. Realizowana jest w ramach IV etapu inwestycji Krakowski Szybki Tramwaj i stanowi pierwszą tak dużą realizację w Polsce w formie partnerstwa publiczno-prywatnego. Europejski Bank Inwestycyjny zasilił projekt kwotą około 180 mln złotych.
- Krakowski Szybki Tramwaj Etap IV
- Większa przepustowość, skrócenie czasu dojazdu i aż 10 par nowych przystanków
- Preludium do krakowskiego metra, czyli podziemny tunel i przystanki
- Miasto nie płaci, póki pierwszy tramwaj nie wyjedzie na trasę
- Nadzór, audyt i obawy mieszkańców
- Prace budowlane utrudniły… niewybuchy
Krakowski Szybki Tramwaj Etap IV
Inwestycja Krakowski Szybki Tramwaj Etap IV to nowa linia tramwajowa, która połączy dzielnice mieszkaniowe zlokalizowane w północnej części Krakowa z centrum miasta. Jest jednym z działań przedstawionych w Planie adaptacji miasta Krakowa do zmian klimatu do roku 2030. Nadrzędnym celem projektu – oprócz poprawy komunikacji w mieście – jest zmniejszenie intensywności ruchu samochodowego i polepszenie jakości powietrza w krakowskim śródmieściu.
Dwutorowa trasa tramwajowa o długości ok. 4,5 km połączy dwie istniejące linie w północnej części Krakowa – od Prądnika Czerwonego do Mistrzejowic. Jej przebieg został zaprojektowany przez takie osiedla mieszkaniowe jak Olsza, Ugorek, Prądnik Czerwony, Oświecenia, Mistrzejowice. Znaczna część trasy zlokalizowana zostanie na pasach zieleni na drodze dwujezdniowej lub po bokach ulic, a ponad 1230 m poprowadzone zostanie przez podziemny tunel.
Większa przepustowość, skrócenie czasu dojazdu i aż 10 par nowych przystanków
Długość trasy i czas przejazdu
Nowa linia tramwajowa obejmuje 4,45 km nowej, dwutorowej trasy, w tym 1230 m w tunelu. Pozwoli ona na skrócenie dojazdu do centrum miasta z północnych dzielnic Krakowa o około 12 minut. Tramwaje będą mogły kursować z częstotliwością co 90 sekund, dzięki czemu przepustowość sięgnie nawet 3 tys. pasażerów na godzinę. Umożliwi to przejazd do 556 tramwajów w ciągu doby, także w godzinach nocnych, jeśli w przyszłości zostanie podjęta decyzja o uruchomieniu komunikacji nocnej na odcinku Meissnera – Mistrzejowice.
Nowe przystanki
W ramach projektu przewidziano budowę nowych i przebudowę już istniejących przystanków. Powstanie 9 nowych par przystanków, w tym dwa podziemne (Rondo Młyńskie i Rondo Polsadu) z nowoczesnymi udogodnieniami, takimi jak systemy informacji wizualnej, toalety (w tym dla osób z niepełnosprawnościami), windy i schody ruchome. Przystanki na nowej trasie zlokalizowane będą następująco:
- na skrzyżowaniu al. Jana Pawła II i ul. Meissnera;
- w rejonie ul. Ugorek;
- przy skrzyżowaniach z ulicami Mieczysława Pszona i Kazimierza Chałupnika;
- w rejonie ronda Młyńskiego (przystanek podziemny);
- w rejonie ronda Polsadu (przystanek podziemny);
- w rejonie ronda Barei, przy ul. Dobrego Pasterza;
- przy ul. Dobrego Pasterza w rejonie ul. Krzesławickiej;
- przy ul. Bohomolca w rejonie ul. Kniaźnina;
- przy ul. Jancarza w rejonie Osiedla Oświecenia;
- na przebudowanej pętli Mistrzejowice.
Infrastruktura towarzysząca
Oprócz projektu i budowy linii tramwajowej inwestycja wiąże się z przebudową rond i ulic oraz modyfikacją skrzyżowań. Zostaną zbudowane lub rozbudowane – w zależności od lokalizacji – takie elementy infrastruktury jak chodniki i drogi rowerowe, oświetlenie ulic i sygnalizacja świetlna, monitoring, sieć elektryczna, rury grzewcze, rury wodociągowe, przebudowa sieci transformatorowej czy odtworzenie zieleni.
Preludium do krakowskiego metra, czyli podziemny tunel i przystanki
W rejonie ronda Polsadu nowa linia zejdzie pod ziemię i zostanie poprowadzona dwuodcinkowym tunelem o długościach 406 m i 50,08 m. To rozwiązanie ma odciążyć komunikacyjnie te okolice. Łączna długość tunelu budowanego metodą odkrywkową będzie wynosić 1230 m, w tym 189 m najazdów, 684 m wykopu otwartego ze ścianami szczelinowymi lub oporowymi, 546 m tunelu). Podobne rozwiązanie zastosowano w projekcie podziemnego tramwaju w Warszawie.
Pod poziomem terenu znajdą się dwa przystanki: dwupoziomy przystanek Rondo Polsadu oraz jednopoziomowy Rondo Młyńskie. Mieszkańcy Krakowa mogą stopniowo przyzwyczajać się do korzystania z podziemnych przystanków, które można uznać za preludium do krakowskiego metra. Prace budowlane nad pierwszą linią metra w Krakowie mają ruszyć na przełomie 2028 i 2029 roku.
Projekt linii tramwajowej zakłada, że metro będzie się wpinało w układ torowy w rejonie ronda Młyńskiego komorą rozjazdu i w rejonie parku wodnego będzie się odgałęziało. Miasto informuje również, że zespół pracujący nad projektem bardzo uważnie analizuje doświadczenia Warszawy, zarówno te pozytywne, jak i te, które były wyzwaniem.
Miasto nie płaci, póki pierwszy tramwaj nie wyjedzie na trasę
Wartość całego przedsięwzięcia wynosi 1,9 mld zł. Projekt linii tramwajowej do Mistrzejowic jest realizowany jako partnerstwo publiczno-prywatne – jest to pierwsza w Polsce tak duża inwestycja finansowana w taki sposób. Partnerem prywatnym jest konsorcjum firm PPP Solutions Polska oraz Gülermak, które odpowiadają za finansowanie, projektowanie, budowę oraz utrzymanie infrastruktury przez 20 lat po zakończeniu budowy. Europejski Bank Inwestycyjny wsparł projekt kwotą 180 mln zł.
Miasto Kraków nie płaci nic do momentu wyjazdu pierwszego tramwaju na trasę, a to oznacza, że wykonawca, póki co, nie zarabia na projekcie. Zależy mu na szybkim i sprawnym zakończeniu prac budowlanych oraz na wysokiej jakości tego połączenia tramwajowego – zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że będzie on utrzymywać linię przed dwie następne dekady.
Nadzór, audyt i obawy mieszkańców
Taka forma finansowania wymagała specjalnego nadzoru. Przeprowadzony został audyt, który sprawdził, czy projekt jest wykonalny, a wykonawca ma odpowiednie doświadczenie. Banki, które zdecydowały się na udzielenie finansowania, domagały się ocenienia wpływu inwestycji na mieszkańców i środowisko. Do Krakowa przyleciał doradca z Wielkiej Brytanii, który w towarzystwie wykonawcy odwiedzał znajdujące się na terenie planowanej budowy sklepy, piekarnie czy punkty ksero, by dowiedzieć się, jak rozpoczęcie realizacji inwestycji zmieni życie pracujących tam ludzi.
Ważnymi aspektami, poruszonym przez mieszkańców, były wpływ na lokalny ekosystem i planowana wycinka drzew. W odpowiedzi na te obawy wprowadzono aneks do projektu. Zmniejszono liczbę wycinek, zminimalizowano powierzchnie asfaltowe oraz ekrany akustyczne.
Prace budowlane utrudniły… niewybuchy
Planowany termin zakończenia realizacji tramwaju do Mistrzejowic przypadał na rok 2025. Został on wydłużony do pierwszego kwartału 2026 roku ze względu na odnalezione przez pracowników firmy Gülermak niewybuchy. Pierwsze pociski zostały odnalezione 29 maja 2024 roku przy pętli Mistrzejowice oraz przy ul. Lubańskiej. Podczas następnych prac odkrywano kolejne niewybuchy – nawet do 10 sztuk dziennie.
W związku z powyższym odkryciem wykonawca, by zapewnić bezpieczeństwo, podjął decyzję o zatrudnieniu nadzoru saperskiego oraz o współpracy z policją i Dowództwem Generalnym Rodzajów Sił Zbrojnych. Prace prowadzone były na warstwach ziemi o grubości 20 cm, po uprzedniej kontroli saperskiej.
Źródła
- https://zdmk.krakow.pl/
- https://www.tramwajdomistrzejowic.pl/