Gotówka w odwrocie! Unia przegłosowała nowe przepisy. Polacy jasno powiedzieli co o tym myślą
Na przestrzeni ostatnich kilku lat w Polsce — oraz w całej Unii Europejskiej — coraz częściej pojawiają się dyskusje dotyczące ograniczenia płatności gotówkowych na rzecz transakcji bezgotówkowych. Parlament Europejski przyjął przepisy, które wprowadzają ogólnounijny limit płatności gotówkowych. Budzi to jednocześnie zainteresowanie, jak i kontrowersje oraz obawy społeczeństwa.
- Płatności bezgotówkowe w Polsce biją rekordy
- Unijne regulacje dotyczące płatności gotówkowych
- 80% Polaków sprzeciwia się wyeliminowaniu gotówki z obiegu
- Jaka będzie przyszłość gotówki w Polsce?
Płatności bezgotówkowe w Polsce biją rekordy
Tempo wzrostu liczby transakcji bezgotówkowych w Polsce jest szybsze niż tempo wzrostu średnich dla krajów strefy euro oraz całej UE. Wśród transakcji bezgotówkowych w naszym kraju od 2015 roku dominują płatności z udziałem kart płatniczych.
Pod koniec grudnia 2024 roku na polskim rynku w obiegu znajdowało się 46,3 mln kart — o 329 tysięcy kart więcej, niż we wrześniu tego samego roku. Największy udział miały karty debetowe — aż 85,2%. W ostatnim kwartale 2024 roku przeprowadzono 2,7 mld transakcji za pomocą kart płatniczych. Na jedną kartę przypadało 67,6 transakcji.
Jednocześnie należy zauważyć, że gotówka pozostaje istotnym środkiem płatniczym — zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, przy drobnych zakupach poniżej 20 zł oraz wśród starszych grup wiekowych. Pod koniec 2024 roku w Polsce działało 20 741 bankomatów — co wciąż jest dużą liczbą, ale oznacza spadek o 1300 urządzeń w porównaniu z poprzednim rokiem. W czwartym kwartale 2024 Polacy dokonali 113,4 miliona wypłat z bankomatów, czyli ok. 5% mniej niż rok wcześniej i kwartał wcześniej.
Unijne regulacje dotyczące płatności gotówkowych
24 kwietnia 2024 roku Parlament Europejski przyjął przepisy wprowadzające ogólnounijny limit płatności gotówkowych. Nowe przepisy mają wejść w życie w 2027 roku, a zgodnie z nimi nie będzie już możliwości dokonania płatności gotówką powyżej 10 tysięcy euro.
Przepisy określają również, że sprzedawcy będą zobowiązani do weryfikacji tożsamości klienta przy zakupach gotówkowych powyżej 3 tysięcy euro. Przekroczenie tego progu będzie obligować sprzedawcę do zgłoszenia tego faktu do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Warto zaznaczyć, że ograniczenia te nie będą dotyczyć jedynie firm, ale również osób prywatnych.
Najważniejszymi celami, które stoją za wprowadzeniem nowych przepisów, są:
- walka z praniem pieniędzmi;
- walka z finansowaniem terroryzmu;
- zwiększenie przejrzystości finansowej w Unii Europejskiej;
- kontrola przepływu gotówki;
- zmniejszenie anonimowości transakcji;
- zwiększenie bezpieczeństwa finansowego.
80% Polaków sprzeciwia się wyeliminowaniu gotówki z obiegu
Plany ograniczenia gotówki w obiegu od lat budzą kontrowersje i wątpliwości. Z sondażu przeprowadzonego przez IBRiS na zlecenie Radia Zet w 2023 roku wynika, że ponad 80% Polaków nie zgadza się na wycofanie gotówki z obiegu. 66,5% badanych „zdecydowanie się nie zgadzało”, natomiast 14,6 „raczej się nie zgadzało”. Niewiele ponad 3% ankietowanych nie miało w tej sprawie zdania.
Zaskakujące mogą okazać się wyniki dotyczące grup wiekowych. Zarówno seniorzy, jak i młodzi Polacy, nie chcą całkowitego zastąpienia gotówki płatnościami elektronicznymi. W grupie wiekowej 18-29 lat, 90% ankietowanych osób było przeciwnych, a zwolenników całkowitego zastąpienia gotówki było 22 proc. Wśród 60-latków, 83% pytanych odpowiedziało negatywnie.
Rok później, bo w kwietniu 2024, badanie na ten temat zostało przeprowadzone przez Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna na zlecenie Wirtualnej Polski. Wyniki okazały się niemal takie same. 80% badanych osób sprzeciwiało się całkowitemu usunięciu gotówki z obiegu. W tym aż 59% ankietowanych odpowiedziało „zdecydowanie nie”, a 21% „raczej nie”. Natomiast 3% badanych zdecydowanie poparło ten pomysł.
Badania te zdają się wskazywać, że stanowisko Polaków na temat bezgotówkowej Polski jest niemal zgodne i w dużej mierze pozostaje niezachwiane.
Jaka będzie przyszłość gotówki w Polsce?
Choć całkowite wyeliminowanie gotówki w Polsce obecnie wydaje się odległe i nierealne, warto wziąć pod uwagę, że trend w kierunku cyfryzacji jest wyraźny i stabilny.
Program Polska Bezgotówkowa działa w Polsce od 7 lat i od początku tej działalności liczba transakcji bezgotówkowych w Polsce wzrosła z 32% do ponad 65%. Od początku 2018 roku Polska Bezgotówkowa dofinansowała już ponad 660 tysięcy terminali. Organizacja podkreśla jednak, że gotówka nadal odgrywa istotną rolę w społeczeństwie i gospodarce. Istotnym aspektem teraz oraz w przyszłości będzie odnalezienie równowagi między promowaniem nowoczesnych form płatności a zapewnieniem dostępu do gotówki dla tych, którzy jej potrzebują. W nadchodzących latach debata na temat przyszłości płatności z pewnością będzie się rozwijać.
Źródła
- https://nbp.pl/
- https://polskabezgotowkowa.pl/
- https://www.wp.pl/
- https://ibris.pl/