Pompy ciepła miały pomagać – a wpędziły tysiące Polaków w długi! Szokujące kulisy programu Czyste Powietrze
Program „Czyste Powietrze” już niebawem zostanie wznowiony – czy razem z nim powrócą nieuczciwe praktyki? Po listopadowym zawieszeniu projektu wprowadzono kilka istotnych zmian w regulaminie. Niestety, poprzednie edycje „Czystego Powietrza” obnażyły poważne luki w systemie, które wykorzystali nieuczciwi instalatorzy. Czy uda się przywrócić zaufanie do programu?
Z tego artykułu dowiesz się:
Wraca program „Czyste Powietrze”. Czy będziemy świadkami kolejnych nadużyć?
Na początku kwietnia zostanie wznowiony nabór wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Projekt został zawieszony w listopadzie z powodu fali nadużyć, których dopuszczali się przede wszystkim nieuczciwi instalatorzy. Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła uważa, że oszustwa na tak szeroką skalę były wynikiem m.in. możliwości uzyskania dofinansowania do wymiany pomp ciepła w wysokości 100% kosztów netto, ponieważ aż 50% tej kwoty wypłacano z góry firmom instalacyjnym. Część wykonawców wykorzystywała ten fakt, dopuszczając się licznych nadużyć.
Dzięki wypłacie świadczeń na starych zasadach przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych miało być proste i dostępne nawet dla uboższych gospodarstw domowych, ale to właśnie biedniejsi Polacy najbardziej ucierpieli przez nieuczciwe przedsiębiorstwa. Zdaniem prezesa PORT PC, w samym 2024 roku wnioski osób z II i III grupy (uprawnionych do wyższych dotacji) opiewały na kwotę przekraczającą 10 miliardów złotych. Niestety, nie wszystkie pieniądze zostały wydane w sposób efektywny i przejrzysty.
Nieuczciwe firmy znalazły łatwe źródło dochodu
Firmy zajmujące się sprzedażą i instalacją pomp ciepła w poprzednich edycjach programu miały między innymi nakłaniać klientów do udzielania im szerokich pełnomocnictw oraz prowadzić do podpisywania niekorzystnych umów wskazujących wysokie kary umowne oraz ukryte koszty. To tylko jeden z wielu problemów, z jakimi musieli się borykać beneficjenci programu „Czyste Powietrze”. Część wykonawców żerowała na niewiedzy swoich klientów i dobierała pompy ciepła w taki sposób, by zmaksymalizować swój zysk, nie przejmując się potrzebami konsumenta. Wykryto, że w niektórych budynkach instalowano urządzenia o mniejszej mocy lub gorszej jakości, chociaż umowa wskazywała zupełnie inne parametry pomp ciepła. Przez takie oszustwa ogrzewanie było nieefektywne, a Polacy zaczęli otrzymywać tak zwane rachunki grozy.
Wysokie dotacje i brak dostatecznej kontroli doprowadziły do tego, że pompy ciepła montowano nawet w nieocieplonych budynkach. Ze względu na brak obowiązkowych audytów urządzenia instalowano w domach wykazujących fatalny stan techniczny, co w żaden sposób nie przyczyniało się do ograniczenia kosztów ogrzewania, tylko przynosiło odwrotny skutek.
Nie wszyscy poszkodowani szukają pomocy – część z nich została z niesprawnym urządzeniem i gigantycznymi rachunkami za ogrzewanie domu. Niestety, beneficjenci boją się, że gdy zgłoszą nieprawidłowości, będą musieli oddać pieniądze, co jeszcze bardziej pogorszy ich sytuację finansową.
„Czyste Powietrze” straciło zaufanie wśród Polaków? Eksperci wzywają do podjęcia natychmiastowych działań
Historie o rachunkach grozy stały się smutną codziennością. Polacy coraz częściej spoglądają na pompy ciepła w krytyczny sposób, a wielu mieszkańców kraju nad Wisłą postawiło na alternatywne ogrzewanie w postaci kotła na biomasę. Czy wznowienie programu „Czyste Powietrze” zmotywuje nas do zakupu pompy ciepła? Eksperci z PORT PC uważają, że przez liczne nadużycia Polacy stracili zaufanie do programów wspierających efektywność energetyczną. Ich zdaniem osoby odpowiedzialne za poprzednie edycje programu powinny podjąć działania na rzecz pomocy osobom poszkodowanym przez nieuczciwe firmy.
W jaki sposób można odbudować społeczne zaufanie do programu „Czyste Powietrze”? Specjaliści mówią o wprowadzeniu ścisłych kontroli realizowanych inwestycji oraz audytów powykonawczych. W ten proceder należy zaangażować także gminy, które powinny otrzymać większe wsparcie finansowe.
Jednym z pomysłów PORT PC jest lepsza weryfikacja firm biorących udział w programie i stworzenie certyfikowanej listy wykonawców. Organizacja pracuje nad przygotowaniem „Białej Księgi” z rekomendacjami oraz „Czarnej Księgi” wskazującej nadużycia. Kolejnym ważnym krokiem ma być wzmocnienie nadzoru nad procesem doboru urządzeń objętych dofinansowaniem oraz utworzenie bazy cen referencyjnych.