O tej ciemnej stronie fotowoltaiki nikt nie mówi. To tykająca bomba na naszych dachach
Fotowoltaika stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych instalacji, która wykorzystuje źródła odnawialne. Czysta, zielona energia prezentuje się bardzo korzystnie, aż do czasu zakończenia jej eksploatacji. Co dzieje się z panelami po zakończeniu pracy? Jak wygląda recykling modułów w Polsce i Europie?
- Panele po 25 latach użytkowania – rosnące potrzeby recyklingu
- Recykling fotowoltaiki – działania w Europie
- Panele fotowoltaiczne po 25 latach – co dalej?
Panele po 25 latach użytkowania – rosnące potrzeby recyklingu
Panele fotowoltaiczne pojawiły się w Europie stosunkowo niedawno. Pierwsze instalacje tworzono około 20 lat temu, jednak szczyt popularności tego typu instalacji przypadł na lata 2020 – 2023. Większość paneli fotowoltaicznych ma gwarancje wydajności na okres do 25 lat. W związku z tym potrzeby recyklingu instalacji dopiero będą wzrastać, osiągając szczyt po roku 2040.
Zbliżająca się fala odpadów fotowoltaicznych stanowi przedmiot zainteresowania wielu ekspertów. Niektórzy podkreślają, że recykling fotowoltaiki jest w pełni bezpieczni, inni są bardziej sceptyczni ze względu na ogromne ilości modułów, które będą przeznaczone do recyklingu.
Problem utylizacji fotowoltaiki nie polega jedynie na ogromnej ilości modułów, ale też na sposobie recyklingu. W fotowoltaice znajduje się nie tylko szkło i aluminium, ale też ołów, krzem oraz cienkie powłoki metali rzadkich. Ich recykling wymaga specjalistycznych i często dość skomplikowanych procesów. W efekcie, niektóre zużyte magazyny energii mogą trafiać do krajów o niższych standardach środowiskowych.
Recykling fotowoltaiki – działania w Europie
Unia Europejska w 2012 roku włączyła panele fotowoltaiczne do dyrektywy WEEE. Dyrektywa zawiera zbiór przepisów o odpadach elektrycznych oraz elektronicznych. Od tego czasu, odbiór i przetwarzanie zużytej fotowoltaiki musi być finansowany przez producentów i importerów. W teorii, każdy panel sprzedany na rynku europejskim powinien mieć zapewniony system recyklingu po zakończeniu działania.
W wielu krajach Europy zachodniej powstały już nowoczesne zakłady, które specjalizują się w odzysku surowców z paleni fotowoltaicznych. Dobrym przykładem jest Francja oraz Niemcy, które posiadają zakłady odzyskujące nie tylko aluminium i szkło, ale także miedź, srebro i krzem w bardzo dużym stopniu. Recykling fotowoltaiczny stopniowo się rozwija i staje ważnym elementem polityki obiegu zamkniętego.
W Polsce nadal brakuje zakładów, które specjalizują się w recyklingu fotowoltaiki. Niektóre firmy, które zajmują się montażem paneli, nie posiadają żadnych procedur odbioru zużytych instalacji. W związku z tym, istnieją realne problemy z utylizacją i właściwym recyklingiem paneli PV. Sytuacje nieco poprawiają inicjatywy branżowe, które mogą przygotować rynek na zwiększoną potrzebę recyklingu zużytych paneli. Tutaj dowiesz się, jak dobrać optymalną moc instalacji fotowoltaicznej do potrzeb budynku.
Panele fotowoltaiczne po 25 latach – co dalej?
Warto podkreślić, że żywotność paneli nie musi kończyć się dokładnie po 25 latach. Czasem moduły działają nieco krócej, innym razem znacznie dłużej. Problemem nie jest tutaj nagłe zakończenie pracy, ale zmniejszenie wydajności. Szacuje się, że wydajność modułów z każdym rokiem spada o około 0,5% lub nawet 2,0% (w zależności od jakości paneli). W związku z tym, po 25 latach, moduł będzie pracował z odczuwalnie niższą wydajnością.
Odczuwalne zmniejszenie wydajności fotowoltaiki na ogół wiąże się z ich demontażem, transportem i przetworzeniem. Problem polega na tym, że panele są dość delikatne, wymagają uważnego demontażu, ostrożnego przewozu i składowania. Nie można ich wyrzucić ani oddać do PSZOK. Moduły są traktowane jako odpady niebezpieczne, mogące prowadzić do zanieczyszczenia wody i gleby.
Brak dobrze rozwiniętego systemu odbioru i recyklingu jest zmartwieniem niektórych ekspertów. Sytuacja sprzyja powstaniu czarnego rynku odpadów. Istnieje zagrożenie, że niektóre firmy będą kusić tanim demontażem fotowoltaiki, która następnie zostanie wywieziona za granicę i składowana w kraju o niższych standardach ekologicznych. Takie działanie jest zagrożeniem dla polityki gospodarki obiegu zamkniętego. Tutaj znajdziesz analizę korzyści wynikającą z montażu fotowoltaiki po 8 latach jej użytkowania.