Tego nie powiedzą ci przy zakupie paneli. Po kilkunastu latach będziesz mieć olbrzymi problem
Energia słoneczna stała się jednym z najbardziej znanych rozwiązań wykorzystujących odnawialne źródła energii. Jest to ekologiczne i przyjazne dla środowiska rozwiązanie, które sprawdza się dobrze aż do momentu zakończenia jego użytkowania. Co dzieje się z panelami po zakończeniu ich działania? Jak przebiega proces recyklingu paneli w Polsce i Europie?
- Wyzwania recyklingu paneli fotowoltaicznych
- Recykling paneli fotowoltaicznych w Europie
- Wpływ czasu na wydajność paneli fotowoltaicznych
Wyzwania recyklingu paneli fotowoltaicznych
Panele słoneczne zostały wprowadzone w Europie stosunkowo niedawno. Początkowe instalacje pojawiły się około dwie dekady temu, jednak największa popularność tego rodzaju systemów przypada na lata 2020 – 2023. Większość modułów fotowoltaicznych ma zapewnioną sprawność na okres do 25 lat. W związku z tym zapotrzebowanie na recykling tych systemów będzie rosło, osiągając szczyt po roku 2040.
Nadchodząca fala odpadów z paneli słonecznych jest przedmiotem rozważań wielu specjalistów. Niektórzy zwracają uwagę, że odzysk materiałów z paneli jest całkowicie bezpieczny, inni są bardziej sceptyczni z uwagi na ogromną ilość modułów, które będą wymagały recyklingu.
Kwestia utylizacji paneli słonecznych nie sprowadza się wyłącznie do dużej liczby modułów, ale także do metod ich przetwarzania. Panele te zawierają nie tylko szkło i aluminium, ale również ołów, krzem oraz cienkie warstwy metali rzadkich. Ich odzysk wymaga specjalistycznych i często dość złożonych technologii. W rezultacie, niektóre zużyte magazyny energii mogą być przekazywane do krajów z niższymi normami ekologicznymi.
Recykling paneli fotowoltaicznych w Europie
W 2012 roku, Unia Europejska wprowadziła panele słoneczne do dyrektywy WEEE. Ta dyrektywa obejmuje przepisy dotyczące odpadów elektronicznych i elektrycznych. Od tego momentu, producenci i importerzy są odpowiedzialni za finansowanie zbierania i przetwarzania zużytych paneli słonecznych. Teoretycznie, każdy panel sprzedawany na europejskim rynku powinien mieć zapewniony system recyklingu po zakończeniu użytkowania.
W wielu krajach Europy Zachodniej już działają nowoczesne zakłady specjalizujące się w odzyskiwaniu surowców z paneli słonecznych. Dobrym przykładem są Francja i Niemcy, które dysponują zakładami odzyskującymi nie tylko aluminium i szkło, ale także miedź, srebro i krzem w znacznym stopniu. Recykling paneli słonecznych stopniowo się rozwija, stając się ważnym elementem gospodarki o obiegu zamkniętym.
W Polsce wciąż brakuje zakładów specjalizujących się w recyklingu paneli słonecznych. Niektóre firmy montujące te urządzenia nie mają żadnych procedur dotyczących odbioru zużytych instalacji. W związku z tym istnieją istotne trudności z utylizacją i odpowiednim recyklingiem paneli fotowoltaicznych. Sytuację nieco poprawiają inicjatywy branżowe, które mogą przygotować rynek na rosnące zapotrzebowanie na recykling zużytych paneli.
Wpływ czasu na wydajność paneli fotowoltaicznych
Warto zaznaczyć, że żywotność paneli nie musi kończyć się dokładnie po 25 latach. Czasami moduły pracują krócej, innym razem o wiele dłużej. Problemem nie jest tutaj nagłe zakończenie pracy, ale utrata efektywności. Szacuje się, że sprawność modułów każdego roku zmniejsza się o około 0,5% lub nawet 2,0% (w zależności od jakości paneli). W związku z tym, po 25 latach, moduł będzie działał z zauważalnie niższą efektywnością.
Zauważalne zmniejszenie efektywności fotowoltaiki często łączy się z ich demontażem, transportem i przetwarzaniem. Problem polega na tym, że panele są dość kruche, wymagają ostrożnego demontażu, uważnego przewozu i przechowywania. Nie można ich wyrzucić ani oddać do PSZOK. Moduły są uznawane za odpady niebezpieczne, mogące powodować zanieczyszczenie wody i gleby.
Niedostatecznie rozwinięty system odbioru i recyklingu jest zmartwieniem niektórych specjalistów. Sytuacja sprzyja powstawaniu czarnego rynku odpadów. Istnieje ryzyko, że niektóre przedsiębiorstwa będą kusić tanim demontażem fotowoltaiki, która następnie zostanie wywieziona za granicę i magazynowana w kraju o niższych standardach ekologicznych. Takie działanie stanowi zagrożenie dla polityki gospodarki obiegu zamkniętego.