Panale fotowoltaiczne wybuchają? To mit. Ale coś znacznie groźniejszego może się wydarzyć po błędnym montażu
Coraz więcej osób decyduje się na instalację paneli fotowoltaicznych, ciesząc się niższymi rachunkami za prąd i ekologicznym podejściem do energii. Jednak pojawiają się też pytania o bezpieczeństwo takiego rozwiązania. Czy panele mogą być przyczyną pożaru? W artykule przyjrzymy się rzetelnym danym oraz opiniom ekspertów, aby rozwiać wątpliwości i pokazać, jak uniknąć ryzyka związanego z instalacją PV.
- Analiza danych o pożarach związanych z instalacjami fotowoltaicznymi
- Statystyki pożarów związanych z instalacjami fotowoltaicznymi
- Bezpieczeństwo instalacji fotowoltaicznych – normy i zasady
- Nowoczesne technologie i zabezpieczenia w fotowoltaice
Analiza danych o pożarach związanych z instalacjami fotowoltaicznymi
Zanim przejdziemy do odpowiedzi na pytanie, czy panele fotowoltaiczne często wywołują pożary w domach, warto zapoznać się z oficjalnymi statystykami. Dane na ten temat publikuje między innymi Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej.
Z raportu z 2019 roku wynika, że w całej Polsce odnotowano łącznie 153 520 pożarów. Spośród nich aż 31 994 dotyczyło budynków mieszkalnych, co oznacza, że co piąty pożar miał miejsce w domu lub mieszkaniu. W tej grupie 16 086 pożarów wybuchło w domach jednorodzinnych.
Co ważne, jako przyczynę 5 773 z tych pożarów wskazano różne problemy związane z instalacjami elektrycznymi. Najczęściej były to stare, zużyte lub nieprawidłowo wykonane instalacje. Jednak w oficjalnych statystykach nie ma dokładnych danych dotyczących pożarów spowodowanych konkretnie przez instalacje fotowoltaiczne. Takie zdarzenia występują bardzo rzadko i nie są osobno rejestrowane.
Oznacza to, że choć w wyjątkowych sytuacjach fotowoltaika może przyczynić się do pożaru, nie jest ona uznawana za główne źródło ryzyka. Sprawdź, jak prawidłowo gasić urządzenia elektryczne.
Statystyki pożarów związanych z instalacjami fotowoltaicznymi
Choć brak jest szczegółowych badań precyzyjnie wskazujących, ile pożarów zostało wywołanych przez wadliwe instalacje fotowoltaiczne, dostępne są dane dotyczące pożarów budynków wyposażonych w panele PV. Informacje takie przedstawił mł. kpt. Łukasz Bednarczyk w czasopiśmie „Przegląd Pożarniczy”.
Dane obejmują lata 2018–2021 i dotyczą łącznie 411 zdarzeń, w których fotowoltaika była wymieniana w kontekście działań straży pożarnej. Spośród nich 308 dotyczyło pożarów. Należy jednak podkreślić, że nie każdy z tych pożarów był bezpośrednio wywołany przez instalację PV – chodziło jedynie o obecność paneli na budynku objętym pożarem.
Z całej liczby zarejestrowanych przypadków, około 145 pożarów faktycznie miało związek z problemami technicznymi instalacji fotowoltaicznej, takimi jak usterki techniczne, błędy montażowe czy uszkodzenia mechaniczne.
Strażacy uczestniczący w akcjach ratunkowych wypełniali także ankiety dotyczące roli fotowoltaiki w pożarach. Według ich relacji, w 128 przypadkach panele PV miały wpływ na przebieg zdarzenia. W 76 z nich bezpośrednią przyczyną był zapłon instalacji lub przegrzanie paneli. Występowały także inne przyczyny, m.in. uszkodzenia spowodowane burzami (wyładowaniami atmosferycznymi), przegryzienie kabli przez zwierzęta, błędy montażowe lub nieostrożne prace remontowe.
Warto podkreślić, że obecnie fotowoltaika jest zainstalowana na około 14% domów jednorodzinnych w Polsce, a pożary bezpośrednio wywołane przez panele stanowią zaledwie promil wszystkich pożarów. Oznacza to, że ryzyko jest bardzo niskie, pod warunkiem prawidłowego wykonania instalacji.
Bezpieczeństwo instalacji fotowoltaicznych – normy i zasady
Panele fotowoltaiczne działają pod wysokim napięciem prądu stałego (DC), zwłaszcza gdy są wystawione na intensywne promieniowanie słoneczne i wysoką temperaturę. Z tego powodu niektóre kraje wprowadziły specjalne regulacje, które mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa zarówno użytkowników, jak i strażaków podczas ewentualnych pożarów.
W Niemczech obowiązuje norma VDE 2100-712, która reguluje zasady dotyczące gaszenia pożarów, konserwacji oraz ochrony przed porażeniem prądem w instalacjach fotowoltaicznych. Austria poszła o krok dalej i wprowadziła jeszcze bardziej rygorystyczne przepisy – norma OVE R11-1:2013 pozwala na szybkie odcięcie prądu blisko modułu PV, co znacznie zmniejsza ryzyko zapłonu.
Nowoczesne technologie i zabezpieczenia w fotowoltaice
W Stanach Zjednoczonych stosuje się standard UL1699B, który wykrywa tzw. łuki elektryczne, czyli zwarcia mogące prowadzić do pożaru. System ten potrafi rozpoznać zagrożenie i automatycznie wyłączyć całą mikroinstalację, zanim dojdzie do zapłonu.
W Unii Europejskiej nie ma jeszcze jednolitych przepisów na tak wysokim poziomie jak w USA, jednak dostępne są dodatkowe zabezpieczenia, które można wdrożyć. Jednym z nich jest optymalizator mocy – urządzenie montowane przy panelach, które nie tylko zwiększa efektywność instalacji, ale także poprawia bezpieczeństwo, umożliwiając szybkie odłączenie napięcia w sytuacji awaryjnej.