Nowa opłata dla właścicieli starszych instalacji fotowoltaicznych pojawi się już wkrótce. Ten koszt może zmienić kalkulację
Od dawna fotowoltaika jest w Polsce bardzo popularna, zarówno wśród domów prywatnych, jak i firm. Chociaż systemy OZE miały być inwestycją w przyszłość, właściciele starszych paneli – zwłaszcza tych zamontowanych przed 2016 rokiem – mogą wkrótce stanąć przed nowymi kosztami. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zamierza wprowadzić obowiązkową opłatę za recykling, która będzie dotyczyć starszych instalacji fotowoltaicznych. Jakie będą zmiany, kto będzie zobowiązany do zapłaty i kiedy nowe zasady wejdą w życie?
- Nowe przepisy recyklingu paneli fotowoltaicznych
- Nowe przepisy recyklingu paneli PV w UE
- Nowe opłaty recyklingowe dla paneli PV
Nowe przepisy recyklingu paneli fotowoltaicznych
Ministerstwo Klimatu i Środowiska opracowuje zmiany w ustawie dotyczącej zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Propozycja przewiduje wprowadzenie obowiązkowej opłaty za recykling dla właścicieli starszych modułów fotowoltaicznych – tych, które były wprowadzone na rynek pomiędzy 13 sierpnia 2005 r. a 31 grudnia 2015 r. Do tej pory recykling takich modułów nie był jednoznacznie określony, a koszty ich przetwarzania mogły być ponoszone przez lokalne samorządy lub samych właścicieli.
Zgodnie z projektem, nowe regulacje mają dotyczyć instalacji, które wcześniej nie były objęte systemem odpowiedzialności producenta. Dotyczy to sytuacji, gdy moduły zostały zainstalowane przed wprowadzeniem przepisów zobowiązujących producentów do pokrycia kosztów recyklingu. Teraz ten obowiązek zostanie nałożony na właścicieli takich instalacji – głównie osoby prywatne i przedsiębiorstwa, które zainwestowały w technologię fotowoltaiczną ponad dziesięć lat temu.
Ta zmiana jest częścią szerszej strategii adaptacji do przepisów środowiskowych Unii Europejskiej. Zmiany w ustawie mają zorganizować rynek, ułatwić recykling modułów oraz zapewnić stabilne finansowanie procesu utylizacji, który z biegiem lat będzie coraz bardziej powszechny – szczególnie po upływie 25–30 lat żywotności paneli fotowoltaicznych.
Nowe przepisy recyklingu paneli PV w UE
Podstawą do ustanowienia nowego obciążenia jest konieczność implementacji unijnej Dyrektywy 2024/884. Polska, podobnie jak inne państwa Unii Europejskiej, musi dostosować swoje przepisy do regulacji unijnych, które określają obowiązki związane z przetwarzaniem zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Dodatkowym impulsem do podjęcia działań był wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2022 roku, który zobowiązał kraje członkowskie do uporządkowania zasad finansowania recyklingu paneli PV sprzed 2016 roku.
Unia Europejska kładzie coraz większy nacisk na zasadę „zanieczyszczający płaci”, co oznacza, że koszty związane z demontażem i przetwarzaniem zużytego sprzętu powinny być pokrywane przez jego użytkowników lub producentów – w zależności od daty wprowadzenia na rynek. W przypadku paneli fotowoltaicznych z lat 2005–2015 postanowiono, że to właściciele będą musieli ponieść ten ciężar.
Wprowadzenie opłaty recyklingowej ma również wymiar praktyczny – umożliwia stworzenie funduszu, z którego finansowany będzie recykling paneli, gdy te rzeczywiście zaczną kończyć swój cykl życia. Dzięki temu uniknie się sytuacji, w której państwo lub jednostki samorządu terytorialnego będą obciążone kosztami utylizacji instalacji zamontowanych wiele lat temu.
Nowe opłaty recyklingowe dla paneli PV
Nowe zasady będą dotyczyć właścicieli paneli fotowoltaicznych wprowadzonych na rynek od 13 sierpnia 2005 roku do 31 grudnia 2015 roku – czyli jeszcze przed wprowadzeniem obowiązku odpowiedzialności producenta za utylizację urządzeń. To oznacza, że zarówno osoby prywatne, jak i firmy, które zainwestowały w systemy PV przed 2016 rokiem, będą musiały zapłacić dodatkową opłatę związaną z ich przyszłym recyklingiem.
Zmiany przewidują, że opłata będzie miała formę ryczałtu – stałej kwoty od instalacji, a nie od ilości paneli czy ich mocy. Szczegóły jednak zostaną określone w przepisach wykonawczych, które obecnie są na etapie konsultacji. Ważne będzie także ustalenie, czy wszyscy właściciele będą objęci opłatą, czy może zostaną przewidziane wyjątki – np. dla osób fizycznych, które używają paneli wyłącznie na własny użytek.
Warto zauważyć, że opłata nie obejmie nowych instalacji – zamontowanych po 1 stycznia 2016 roku – ponieważ ich producenci byli już zobligowani do pokrycia kosztów recyklingu. W ich przypadku koszty zostały uwzględnione w cenie zakupu i znajdują się w systemie rozszerzonej odpowiedzialności producenta.