Właściciele kilkuletnich instalacji fotowoltaicznych muszą się przygotować na nową opłatę
Fotowoltaika od dawna cieszy się w Polsce dużym uznaniem, zarówno wśród gospodarstw domowych, jak i przedsiębiorstw. Mimo że systemy OZE miały być inwestycją na przyszłość, właściciele starszych paneli – zwłaszcza tych zainstalowanych przed 2016 rokiem – mogą wkrótce napotkać nowe wydatki. Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje wprowadzenie obowiązkowej opłaty za recykling, która obejmie starsze instalacje fotowoltaiczne. Jakie będą zmiany, kto będzie musiał zapłacić i kiedy nowe przepisy zaczną obowiązywać?
- Nowe przepisy dotyczące recyklingu paneli PV
- Nowa opłata recyklingowa w Polsce: co i dlaczego?
- Nowe opłaty za recykling paneli fotowoltaicznych
Nowe przepisy dotyczące recyklingu paneli PV
Resort Klimatu i Środowiska przygotowuje nowelizację ustawy dotyczącej zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Projekt zakłada wprowadzenie obowiązkowej opłaty recyklingowej dla posiadaczy starszych paneli fotowoltaicznych – tych, które były wprowadzane do obrotu między 13 sierpnia 2005 r. a 31 grudnia 2015 r. Dotychczas recykling takich paneli nie był jasno uregulowany, a koszty ich przetwarzania mogły być ponoszone przez gminy lub samych właścicieli.
Według projektu, nowe przepisy mają objąć instalacje, które nie były wcześniej włączone do systemu odpowiedzialności producenta. Dotyczy to sytuacji, gdy panele zostały zamontowane przed wprowadzeniem przepisów zobowiązujących producentów do pokrycia kosztów recyklingu. Teraz ten obowiązek zostanie przeniesiony na właścicieli takich instalacji – przede wszystkim osoby prywatne i firmy, które zainwestowały w fotowoltaikę ponad dekadę temu.
Zmiana ta jest częścią większej strategii dostosowywania się do unijnych przepisów środowiskowych. Nowelizacja ustawy ma uporządkować rynek, ułatwić recykling paneli oraz zapewnić stabilne finansowanie procesu utylizacji, który z roku na rok będzie coraz bardziej powszechny – szczególnie po upływie 25–30 lat żywotności paneli PV.
Nowa opłata recyklingowa w Polsce: co i dlaczego?
Podstawą do wprowadzenia nowego obciążenia jest potrzeba wdrożenia unijnej Dyrektywy 2024/884. Polska, podobnie jak inne kraje Unii Europejskiej, musi dostosować lokalne przepisy do regulacji unijnych, które precyzują obowiązki dotyczące przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Dodatkowym bodźcem do podjęcia działań był wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2022 roku, który zobowiązał kraje członkowskie do uporządkowania zasad finansowania recyklingu paneli PV sprzed 2016 roku.
Unia Europejska kładzie coraz większy nacisk na zasadę „zanieczyszczający płaci”, co oznacza, że koszty związane z demontażem i przetwarzaniem zużytego sprzętu powinny być pokrywane przez jego użytkowników lub wytwórców – w zależności od daty wprowadzenia na rynek. W przypadku paneli fotowoltaicznych z lat 2005–2015 postanowiono, że to właściciele będą musieli ponieść ten ciężar.
Wprowadzenie opłaty recyklingowej ma również wymiar praktyczny – umożliwia stworzenie funduszu, z którego finansowany będzie recykling paneli, gdy te rzeczywiście zaczną kończyć swój cykl życia. Dzięki temu uniknie się sytuacji, w której państwo lub jednostki samorządu terytorialnego będą obciążone kosztami utylizacji instalacji zamontowanych wiele lat temu.
Nowe opłaty za recykling paneli fotowoltaicznych
Nowe regulacje będą obowiązywać właścicieli paneli PV wprowadzonych na rynek od 13 sierpnia 2005 roku do 31 grudnia 2015 roku – czyli jeszcze przed ustanowieniem obowiązku odpowiedzialności producenta za utylizację sprzętu. To oznacza, że zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorstwa, które zainwestowały w systemy fotowoltaiczne przed 2016 rokiem, będą musiały uiścić dodatkową opłatę związaną z ich przyszłym recyklingiem.
Nowelizacja przewiduje, że opłata będzie miała formę ryczałtu – stałej kwoty od instalacji, a nie od liczby paneli czy ich mocy. Szczegóły jednak zostaną doprecyzowane w przepisach wykonawczych, które aktualnie są na etapie konsultacji. Istotne będzie również ustalenie, czy wszyscy właściciele będą objęci opłatą, czy może zostaną zaplanowane wyjątki – np. dla osób fizycznych, które używają paneli wyłącznie na własne potrzeby.
Warto podkreślić, że opłata nie obejmie nowych instalacji – zamontowanych po 1 stycznia 2016 roku – ponieważ ich producenci byli już zobligowani do zabezpieczenia kosztów recyklingu. W ich przypadku koszty zostały uwzględnione w cenie zakupu i znajdują się w systemie rozszerzonej odpowiedzialności producenta.