Duże zmiany w sposobie rozliczania fotowoltaiki. Prosumenci zadowoleni, czy słusznie?
Rok 2025 przyniósł ważne zmiany dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych. Nowe przepisy wprowadzają dwa systemy rozliczeń energii – stabilny RCEm i elastyczny RCE, które mogą znacząco wpłynąć na wysokość Twoich zysków. Czy dzięki nim fotowoltaika stanie się bardziej opłacalna? Sprawdź, jak działają nowe zasady, co oznacza wyższy depozyt prosumencki i jak wybrać najlepszy model rozliczeń dla siebie!
- Nowe zasady rozliczania energii dla prosumentów
- RCEm i RCE - o co w tym chodzi?
- RCEm – stabilność i przewidywalność
- System RCE – rozliczanie energii według cen godzinowych
- Podniesienie wartości depozytu prosumenckiego – co to oznacza?
- Korzyści z podniesienia wartości depozytu prosumenckiego
- Co oznaczają nowe zasady rozliczania dla prosumentów?
- Porównanie obecnych zasad rozliczeń z dawnym systemem opustów i rozwiązaniami zagranicznymi
Nowe zasady rozliczania energii dla prosumentów
Od 27 grudnia 2024 roku obowiązuje nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii, która wprowadza istotne zmiany w sposobie rozliczania energii przez prosumentów. Ministerstwo Klimatu i Środowiska podkreśla, że celem nowych przepisów jest nie tylko zwiększenie opłacalności inwestycji w mikroinstalacje fotowoltaiczne, ale także uproszczenie oraz unowocześnienie całego procesu rozliczeniowego.
Kluczowym elementem reformy jest przywrócenie rozliczania nadwyżek energii według średniej miesięcznej ceny rynkowej (RCEm). Z tego systemu mogą korzystać osoby, które rozpoczęły produkcję energii przed 1 lipca 2024 roku. Takie rozwiązanie eliminuje problem nieprzewidywalnych zmian cen w poszczególnych godzinach dnia, które wcześniej utrudniały prognozowanie dochodów.
Wprowadzone zmiany obejmują między innymi:
- RCEm – średnia miesięczna cena energii: rozliczanie nadwyżek energii według uśrednionej stawki z całego miesiąca, co zapewnia większą stabilność i przewidywalność przychodów.
- RCE – opcjonalna godzinowa cena rynkowa: dla bardziej zaawansowanych prosumentów dostępny jest dynamiczny system oparty na aktualnych cenach energii, który może przynieść wyższe zyski, ale wiąże się też z większym ryzykiem.
- Wyższy depozyt prosumencki: stawki za energię oddawaną do sieci wzrastają o 23%, a niewykorzystane środki można przenosić na kolejne miesiące.
- Zwiększony zwrot z depozytu: osoby przechodzące z RCEm na RCE mogą otrzymać zwrot aż 30% wartości niewykorzystanych środków (wcześniej było to 20%).
Reforma ma na celu nie tylko uproszczenie mechanizmów rozliczeniowych, ale także podniesienie atrakcyjności odnawialnych źródeł energii dla prosumentów. Według ministerstwa, nowy model jest bardziej elastyczny i pozwala lepiej dostosować sposób rozliczeń do indywidualnych potrzeb użytkowników.
Eksperci oceniają tę zmianę jako krok w stronę bardziej przejrzystego i nowoczesnego systemu wsparcia fotowoltaiki w Polsce. Dla wielu właścicieli mikroinstalacji może to oznaczać większą stabilność dochodów i łatwiejsze zarządzanie budżetem domowym. Jednak pełna ocena skuteczności nowych przepisów będzie możliwa dopiero po kilku miesiącach ich działania.
RCEm i RCE - o co w tym chodzi?
Od 27 grudnia 2024 roku prosumenci mają do wyboru dwa różne systemy rozliczania energii: RCEm (średnia miesięczna cena energii) oraz RCE (godzinowa cena rynkowa). Każdy z tych modeli oferuje inne korzyści i będzie bardziej odpowiedni w różnych sytuacjach. Dlatego warto poznać ich kluczowe cechy, zanim zdecydujesz, który system będzie dla Ciebie najlepszy.
RCEm – stabilność i przewidywalność
RCEm to system, w którym nadwyżki energii rozliczane są według uśrednionej ceny rynkowej za cały miesiąc. Takie podejście zapewnia większą stabilność i przewidywalność przychodów, ponieważ eliminuje wpływ nagłych wahań cen w ciągu dnia.
Zalety systemu RCEm:
- Stała stawka – uśredniona cena umożliwia łatwiejsze planowanie przychodów z oddawanej energii.
- Mniejsze ryzyko strat – prosument nie musi obawiać się wyjątkowo niskich cen w konkretnych godzinach.
- Dobry wybór dla początkujących – model nie wymaga aktywnego monitorowania rynku ani zarządzania instalacją.
RCEm jest szczególnie polecany właścicielom małych instalacji, którzy cenią sobie prostotę i nie chcą na bieżąco analizować zmian cen na rynku energii.
System RCE – rozliczanie energii według cen godzinowych
RCE to system, w którym rozliczenie energii odbywa się na podstawie ceny obowiązującej w danej godzinie. Jeśli wprowadzisz energię do sieci w czasie, gdy ceny są wysokie, możesz uzyskać większy zysk. Jednak w okresach niskiego zapotrzebowania stawki mogą być mniej korzystne.
Zalety i wyzwania systemu RCE:
- Możliwość wyższych przychodów – rozliczanie godzinowe pozwala skorzystać z wyższych stawek w godzinach szczytowego zapotrzebowania.
- Wymaga aktywnego podejścia – konieczne jest monitorowanie cen i planowanie produkcji energii.
- Idealny dla zaawansowanych użytkowników – osoby wykorzystujące inteligentne systemy zarządzania mogą maksymalnie wykorzystać potencjał RCE.
- Ryzyko niższych dochodów – przy niskim popycie ceny mogą spaść, co obniża rentowność instalacji.
RCE jest skierowany do prosumentów świadomych i aktywnych, którzy chcą optymalizować produkcję energii i są gotowi podjąć większe ryzyko w zamian za potencjalnie wyższe zyski.
Podniesienie wartości depozytu prosumenckiego – co to oznacza?
Jedną z kluczowych zmian w nowych zasadach rozliczania energii z fotowoltaiki jest zwiększenie wartości tzw. depozytu prosumenckiego. Aby lepiej zrozumieć, jak ta zmiana wpływa na właścicieli instalacji, warto wyjaśnić, czym dokładnie jest depozyt prosumencki i jak funkcjonuje.
Depozyt prosumencki to środki finansowe naliczane prosumentowi za nadwyżki energii elektrycznej oddane do sieci z jego instalacji. Mechanizm działa w ten sposób: jeśli Twoja fotowoltaika wyprodukuje więcej prądu, niż aktualnie zużywasz, nadmiar trafia do sieci, a jego wartość jest zapisywana na Twoim koncie prosumenckim. Zebrane środki możesz później wykorzystać do zakupu energii w okresach, gdy produkcja paneli jest niższa, na przykład zimą.
Korzyści z podniesienia wartości depozytu prosumenckiego
- Wyższy depozyt – aż o 23%: teraz za każdą kilowatogodzinę przekazaną do sieci otrzymasz więcej pieniędzy niż wcześniej, co oznacza większy zwrot za wyprodukowaną energię.
- Możliwość przenoszenia środków: niewykorzystany depozyt z jednego miesiąca nie przepada – możesz go wykorzystać w kolejnych miesiącach, co zapewnia większą kontrolę nad budżetem i zużyciem energii.
Dzięki podwyższeniu wartości depozytu otrzymujesz więcej za energię oddawaną do sieci. To przekłada się na większe środki dostępne do zakupu prądu w okresach, gdy instalacja nie pokrywa całkowitego zapotrzebowania. Możliwość przenoszenia środków daje Ci dodatkową elastyczność – nie musisz obawiać się, że niewykorzystane saldo przepadnie.
Załóżmy, że w lipcu – gdy panele słoneczne działają najwydajniej – Twoja instalacja generuje więcej prądu niż potrzebujesz. Według nowych zasad za tę nadwyżkę otrzymujesz wyższy depozyt niż dotychczas. Zgromadzone środki możesz wykorzystać zimą, np. w grudniu, gdy dni są krótsze, a produkcja maleje. Jeśli natomiast część tej kwoty pozostanie niewykorzystana w grudniu, automatycznie przejdzie na styczeń. To rozwiązanie jest proste, przejrzyste i korzystne.
Co oznaczają nowe zasady rozliczania dla prosumentów?
Jeśli zamierzasz rozliczać się według nowych przepisów, warto zrozumieć, jak to wygląda w praktyce. Eksperci podkreślają, że większość właścicieli mikroinstalacji skorzysta na zmianach, ponieważ sprzedaż nadwyżek energii stanie się bardziej przewidywalna. Dzięki uśrednionej miesięcznej cenie (RCEm) nie musisz się już martwić, czy w danym momencie stawki były niskie — wszystko jest liczone na podstawie średniej z całego miesiąca. To duże ułatwienie przy planowaniu domowego budżetu.
Dodatkowo, gdy warunki pogodowe sprzyjają i panele pracują z pełną mocą, sprzedajesz energię po korzystniejszej stawce, niezależnie od godzinowych wahań cen. W efekcie łatwiej przewidzieć wysokość depozytu, a rachunki za prąd stają się mniej zaskakujące.
Nie wszyscy jednak są zwolennikami RCEm. Niektórzy uważają, że ta stabilność ogranicza możliwość osiągnięcia większych zysków w momentach, gdy ceny energii są wyjątkowo wysokie. Na szczęście osoby bardziej zaawansowane i preferujące rozliczenia godzinowe (RCE) mogą nadal z nich korzystać. Nowy system pozostawia wybór użytkownikowi.
Pod względem finansowym nowe przepisy będą szczególnie korzystne dla tych, którzy generują umiarkowane nadwyżki. Przykładowo, jeśli oddajesz do sieci około 300 kWh miesięcznie, łatwiej będzie Ci przewidzieć wpływy na konto prosumenckie. Dla osób, które nie chcą na bieżąco śledzić rynku energii, RCEm to wygodne rozwiązanie. Z kolei jeśli lubisz analizować zmiany cen i wprowadzać energię do sieci w momentach największej opłacalności, system godzinowy (RCE) może przynieść wyższe zyski, choć wiąże się z większym ryzykiem.
Porównanie obecnych zasad rozliczeń z dawnym systemem opustów i rozwiązaniami zagranicznymi
Warto jednak pamiętać, że obecne przepisy nie są tak korzystne jak wcześniejszy system opustów, który obowiązywał do połowy 2022 roku. W tamtym modelu nadwyżki energii były „przechowywane” w sieci, a Ty mógłbyś je odebrać później, tracąc jedynie 20%. Obecnie zaś musisz kupować energię po standardowej cenie rynkowej, lecz zyskujesz możliwość sprzedaży nadwyżek i budowania depozytu na miesiące zimowe. To bardziej rynkowe podejście, które wielu prosumentów uważa za mniej czytelne niż poprzedni system.
Na tle innych krajów europejskich polski system wciąż nie należy do najbardziej przyjaznych dla prosumentów.