Ten element fotowoltaiki może być słabym ogniwem instalacji. Jego żywotność bywa krótsza od reszty instalacji
Co to jest falownik fotowoltaiczny i jak długo może działać bez awarii? To pytania, które powinien sobie zadać każdy właściciel instalacji PV. Wiele osób koncentruje się na trwałości paneli słonecznych, zapominając, że to właśnie falownik pełni kluczową rolę w całym systemie. Jego żywotność jest zazwyczaj krótsza niż samych modułów, a zaniedbanie tej kwestii może prowadzić do kosztownych przestojów w produkcji energii. W artykule wyjaśniamy, ile lat pracuje standardowy falownik i kiedy warto pomyśleć o jego wymianie.
Z tego artykułu dowiesz się:
Co to jest falownik?
Falownik do fotowoltaiki, zwany również inwerterem, to nieodzowny element każdej instalacji fotowoltaicznej. Jego główną funkcją jest konwersja prądu stałego, generowanego przez panele słoneczne, na prąd zmienny, który zasila sprzęty domowe oraz może być oddawany do sieci energetycznej.
Chociaż falownik sam nie produkuje energii, to pełni kluczową rolę w całym systemie fotowoltaicznym. Bez niego energia elektryczna uzyskana ze słońca nie mogłaby być efektywnie wykorzystywana w gospodarstwie domowym. Co więcej, nowoczesne falowniki wyposażone są w zaawansowane systemy monitorowania, które pozwalają na śledzenie wydajności instalacji i diagnozowanie ewentualnych usterek w czasie rzeczywistym.
Pod względem budowy falownik składa się z trzech podstawowych elementów: prostownika, stopnia pośredniego oraz stopnia końcowego. W zależności od technologii i producenta mogą one różnić się parametrami i zastosowanymi rozwiązaniami, co wpływa na ich trwałość oraz efektywność działania.
Choć sama konstrukcja inwertera nie jest skomplikowana, jego zakup stanowi istotny wydatek. Cena falownika do domu jednorodzinnego to zwykle kilka tysięcy złotych, ale w przypadku bardziej zaawansowanych modeli z dodatkowymi funkcjami, jak optymalizacja wydajności czy integracja z magazynami energii, koszt może być jeszcze wyższy. To sprawia, że kwestia jego trwałości i momentu wymiany staje się kluczowa dla każdego użytkownika fotowoltaiki.
Żywotność falownika
Trwałość falownika fotowoltaicznego to kluczowy aspekt, który powinien brać pod uwagę każdy prosument. Jego żywotność zależy od wielu czynników, takich jak jakość wykonania, sprawność pozostałych komponentów instalacji fotowoltaicznej, poprawność projektu i montażu, a także wpływ warunków atmosferycznych. Dodatkowo istotne są czynniki mechaniczne, takie jak liczba ruchomych części w systemie, wielkość instalacji oraz sposób jej codziennego użytkowania.
Warto pamiętać, że falownik pracuje nieustannie, przetwarzając energię elektryczną przez wiele godzin każdego dnia. To intensywne obciążenie powoduje naturalne zużycie podzespołów, co oznacza, że jego wymiana jest nieunikniona. Jak często należy to robić? Jak długo można liczyć na jego niezawodność?
Najwyższej jakości falowniki, pochodzące od renomowanych producentów, mogą bezawaryjnie funkcjonować nawet przez 20–25 lat. Tańsze modele, wykonane z mniej trwałych komponentów, zwykle osiągają żywotność na poziomie 10–15 lat. Warto również uwzględnić regularne przeglądy techniczne i konserwację, ponieważ odpowiednia dbałość o inwerter może wydłużyć jego czas działania i zapewnić lepszą wydajność całej instalacji fotowoltaicznej.
Trwałość innych elementów instalacji
Jak trwałość falownika fotowoltaicznego wypada w porównaniu z innymi elementami instalacji PV?
Choć wiele zależy od jakości, ceny oraz rodzaju użytych materiałów, a także od warunków montażu i codziennej eksploatacji, to ogólnie rzecz biorąc, żywotność całej instalacji fotowoltaicznej jest bardzo wysoka. Dzięki nowoczesnym technologiom i rygorystycznym testom panele słoneczne mogą bez problemu funkcjonować przez dekady, zachowując swoją sprawność nawet w trudnych warunkach atmosferycznych.
W przypadku ogniw fotowoltaicznych nie mówi się zazwyczaj o ich trwałości, ponieważ ta jest wyjątkowo długa – kluczową kwestią jest natomiast ich efektywność. Panele słoneczne z biegiem lat stopniowo tracą swoją wydajność, jednak proces ten jest bardzo powolny.
Szacuje się, że średnio tracą one około 0,5% sprawności rocznie. Oznacza to, że po 20 latach ich wydajność spada o około 10%, co nadal pozwala na efektywną produkcję energii. Co więcej, niektóre nowoczesne moduły charakteryzują się jeszcze wolniejszym tempem degradacji, co sprawia, że mogą pozostawać w użyciu nawet przez 30–40 lat.
Jak wydłużyć czas działania falownika?
Istnieje wiele skutecznych metod, które pozwalają wydłużyć żywotność falownika fotowoltaicznego oraz całej instalacji PV. Odpowiednia dbałość o sprzęt może znacząco wpłynąć na jego trwałość i efektywność działania.
Oto kilka kluczowych wskazówek:
- Już na etapie wyboru sprzętu zwróć uwagę na parametry techniczne falownika oraz pozostałych komponentów systemu. Kluczowe znaczenie ma długość gwarancji producenta – standardowo wynosi ona od 5 do 10 lat. Dłuższy okres gwarancyjny może sugerować lepszą jakość i większą trwałość urządzenia;
- Profesjonalny montaż to podstawa – nieprawidłowe zamocowanie falownika lub pozostałych elementów systemu może negatywnie wpłynąć na jego wydajność i skrócić żywotność. Dlatego instalację najlepiej powierzyć doświadczonym fachowcom;
- Zapewnij falownikowi odpowiednie warunki pracy. Powinien być zamontowany w suchym, chłodnym i dobrze wentylowanym miejscu, z dala od bezpośredniego nasłonecznienia oraz otwartych przestrzeni, które mogą narażać go na działanie ekstremalnych warunków pogodowych;
- Regularnie monitoruj pracę instalacji PV i kontroluj jej wydajność. Wszelkie odchylenia od normy, spadki mocy czy inne nieprawidłowości powinny być natychmiast zgłaszane producentowi lub instalatorowi;
- Systematycznie sprawdzaj stan techniczny falownika i pozostałych elementów instalacji. Szczególną uwagę zwróć na zmiany w wyglądzie obudowy oraz przewodów. Zaleca się wizualną kontrolę falownika co najmniej raz na kwartał. Jeśli zauważysz jakiekolwiek uszkodzenia mechaniczne, takie jak zapchane otwory wentylacyjne, niezwłocznie podejmij działania naprawcze. Większość nowoczesnych falowników sygnalizuje problemy poprzez kody błędów na wyświetlaczu;
- Opcjonalnie możesz czyścić moduły fotowoltaiczne oraz falownik, jeśli warunki środowiskowe (np. duże zapylenie) wymagają takiej konserwacji. Utrzymanie czystości poszczególnych elementów może pomóc w ich prawidłowym działaniu przez długie lata.
