Emerytura to nie wszystko. Seniorowi państwo daje o wiele więcej. Ale trzeba wiedzieć, gdzie i jak złożyć wniosek
Życie na emeryturze wydaje się okresem, kiedy wielu seniorów może w końcu skupić się na zdrowiu, odpoczynku oraz rozwijaniu pasji i zainteresowań. W praktyce często wygląda to zupełnie inaczej, ponieważ niewielkie świadczenia emerytalne nie zawsze wystarczają na pokrycie wszystkich potrzeb — a co dopiero na dodatkowe wydatki. Na szczęście państwo i samorządy oferują różnorodne formy wsparcia — dopłaty do turnusów rehabilitacyjnych, ulgi na transport lub zajęcia aktywizujące. Możliwości jest naprawdę sporo.
- Turnusy rehabilitacyjne dla seniorów z dofinansowaniem PFRON
- Zwrot kosztów za turnusy i transport — ulga rehabilitacyjna
- Zniżki na przejazdy kolejowe dla seniorów
- Zniżki na komunikację miejską dla seniorów
- Zajęcia aktywizujące i kluby seniora
Turnusy rehabilitacyjne dla seniorów z dofinansowaniem PFRON
Turnusy rehabilitacyjne stanowią szansę na poprawę zdrowia, ale także na integrację społeczną, dla wielu seniorów — zwłaszcza tych, którzy posiadają orzeczenie o niepełnosprawności. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) oferuje dopłaty do wyjazdów, które łączą rehabilitację z wypoczynkiem. Trwają one zazwyczaj minimum 14 dni i są organizowane w grupach od 20 osób, które charakteryzują się podobnymi potrzebami zdrowotnymi.
Wysokość dofinansowania jest zależna od stopnia niepełnosprawności i sytuacji finansowej danej osoby. W 2025 roku można otrzymać następujące dofinansowanie:
- 30% przeciętnego wynagrodzenia dla osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności, osoby niepełnosprawnej do 16. roku życia oraz uczącej się i niepracującej w wieku 16–24 lat — bez względu na stopień niepełnosprawności;
- 27% przeciętnego wynagrodzenia dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności;
- 25% przeciętnego wynagrodzenia dla osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności;
- 20% przeciętnego wynagrodzenia dla opiekuna osoby niepełnosprawnej;
- 20% przeciętnego wynagrodzenia dla osoby niepełnosprawnej zatrudnionej w zakładzie pracy chronionej, niezależnie od posiadanego stopnia niepełnosprawności.
W przypadku osoby niepełnosprawnej o szczególnie trudnej sytuacji życiowej dofinansowanie może zostać podwyższone do 40% przeciętnego wynagrodzenia.
Wnioski rozpatrywane są w terminie 30 dni od złożenia. Zaleca się, by składać je na początku roku, ponieważ środki na dofinansowanie są ograniczone.
Zwrot kosztów za turnusy i transport — ulga rehabilitacyjna
Seniorzy posiadający orzeczenie o niepełnosprawności mogą skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej przy rozliczaniu podatku PIT. Ulga ta pozwala odliczyć od dochodu koszty związane z turnusami rehabilitacyjnymi, które obejmują zakwaterowanie, wyżywienie i zabiegi — o ile nie są one refundowane przez NFZ.
Istnieje również opcja odliczenia kosztów transportu na turnus, niezależnie czy był to przejazd transportem publicznym, czy używanie własnego samochodu. W przypadku opiekunów osób z I grupą inwalidztwa lub dzieci do 16. roku życia, również ich koszty pobytu i transportu na turnusie podlegają odliczeniu — pod warunkiem że dochód osoby niepełnosprawnej nie przekracza 21 371,52 zł w 2024 roku.
Aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, należy zachować wszelkie dokumenty potwierdzające wydatki i następnie rozliczyć je w zeznaniu podatkowym.
Zniżki na przejazdy kolejowe dla seniorów
Seniorzy w Polsce mogą często liczyć na znaczne ulgi w transporcie publicznym.
- Na przykład emeryci i renciści wraz ze współmałżonkami mają prawo do dwóch przejazdów w roku z ulgą 37% w drugiej klasie pociągów osobowych, pospiesznych i ekspresowych wszystkich przewoźników kolejowych.
- Seniorzy z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi 37% na przejazdy w pociągach innych niż osobowe, a osoby niewidome uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji – nawet 78% na bilety jednorazowe lub miesięczne imienne.
Wielu przewoźników oferuje również dodatkowe zniżki dla seniorów, które nie wymagają posiadania statusu emeryta lub rencisty.
- PKP Intercity — 30% zniżki na bilety na wszystkie rodzaje pociągów PKP Intercity w pierwszej i drugiej klasie dla osób po 60. roku życia.
- POLREGIO — 25% zniżki na bilety i 10% na bilety okresowe dla osób po 60. roku życia. W tym przypadku jednak oferta może różnić się w zależności od konkretnego województwa, ponieważ jest ustalana z samorządami.
- Koleje Mazowieckie — 35% zniżki na bilety jednorazowe, strefowe i okresowe dla wszystkich osób powyżej 60. roku życia.
- Warszawska Kolej Dojazdowa — 50% na bilety jednorazowe i okresowe dla osób po 60. roku życia, bez ograniczeń czasowych.
- Koleje Dolnośląskie — 25% zniżki na bilety jednorazowe dla seniorów po 60. roku życia.
- Koleje Wielkopolskie — 25% zniżki na bilety jednorazowe i 10% na bilety okresowe dla osób po 60. roku życia.
- Koleje Małopolskie — 30% zniżki na bilety jednorazowe i czasowe czterogodzinne w wybranych obszarach.
- Koleje Śląskie — 25% zniżki na bilety dla osób po 60. roku życia.
- Łódzka Kolej Aglomeracyjna — 25% zniżki na bilety jednorazowe i 10% na okresowe dla osób po 60. roku życia. Osoby posiadające Kartę Seniora Województwa Łódzkiego mogą liczyć na 30% zniżki na bilety jednorazowe i miesięczne.
- PKP SKM w Trójmieście — 25% zniżki na bilety jednorazowe i 10% na okresowe dla seniorów po 60. roku życia.
Zniżki na komunikację miejską dla seniorów
W komunikacji miejskiej seniorzy mogą liczyć na ulgi ustawowe oraz lokalne, które różnią się w zależności od miasta.
Na przykład w Krakowie osoby po 70. roku życia mogą korzystać z komunikacji miejskiej całkowicie za darmo — wystarczy, że okażą dowód tożsamości lub legitymację emeryta podczas kontroli biletów. Natomiast emeryci i renciści, którzy nie ukończyli jeszcze 70 lat, mogą korzystać z biletów z 50% zniżką na podstawie odpowiednich dokumentów. Dostępne są również inne ulgi, a wszystkie informacje dostępne są na stronie ztp.krakow.pl.
Również w Warszawie seniorzy po 70. roku życia mogą za darmo jeździć autobusami, tramwajami, metrem i pociągami Szybkiej Kolei Miejskiej — wystarczy, że podczas kontroli okażą dowód tożsamości lub legitymację emeryta potwierdzającą wiek. Osoby po 65. roku życia mogą natomiast zakupić roczny bilet za 50 zł, na którym mogą pokonać nieograniczoną liczbę przejazdów w konkretnych strefach. Więcej informacji dostępne jest na stronie internetowej wtp.waw.pl.
Warunki zniżek różnią się w zależności od miasta i przewoźnika, dlatego warto zaczerpnąć informacji o lokalnych możliwościach i ulgach dla seniorów.
Zajęcia aktywizujące i kluby seniora
Samorządy coraz częściej zajmują się organizacją zajęć dla seniorów. Dla starszych osób aktywność społeczna jest ważna, a jednocześnie utrudniona ze względu na wiek i styl życia, a także ograniczone kontakty towarzyskie. Kluby seniora, uniwersytety trzeciego wieku czy lekkie zajęcia sportowe są często dofinansowywane przez gminy.
W wielu miastach osoby starsze mogą także uczestniczyć różnorodnych, bezpłatnych warsztatach artystycznych lub kursach komputerowych. Informacje o takich inicjatywach powinny być dostępne w ośrodkach pomocy społecznej lub na stronach urzędów miast — warto zapoznać się z lokalnymi możliwościami, by chociaż wiedzieć, z czego można korzystać.