Na stronie Narodowego Banku Polskiego odnaleźć możemy najnowszy „Raport o inflacji”. Dokument ten przedstawia ocenę Rady Polityki Pieniężnej dotyczącą polskich i międzynarodowych procesów makroekonomicznych, które wpływają na krajową inflację. Ponieważ raport miał na celu nie tylko zbadanie dotychczasowych wydarzeń i procesów, ale także takich, które będą miały miejsce w przyszłości, obejmuje on również różniące się od siebie, możliwe scenariusze, w tym także odnoszące się do decyzji podejmowanych przez polskie władze. Jednym z takich scenariuszów jest zupełne wycofanie się z obecnie funkcjonujących rozwiązań osłonowych, które obniżają ceny energii i żywności. Jak takie wydarzenie wpłynie na ceny, inflację i polskie PKB? Na to pytanie odpowiada nam NBP.
Nawet 20% wzrostu cen energii rok do roku i 6% wzrostu cen żywności
Scenariusz radykalny, polegający na całkowitym wycofaniu się przez polski rząd z wszelkich tarcz antyinflacyjnych, zdaniem Narodowego Banku Polskiego poskutkowałby m.in. powrotem 5-procentowego VAT-u na żywność od kwietnia 2024 r. oraz wzrostem cen energii i gazu do poziomu taryf Urzędu Regulacji Energetyki od trzeciego kwartału tego roku. Co to oznacza w praktyce?
NBP wylicza, że takie działanie spowodowałoby, że w krótkim terminie wzrost cen energii mógłby przekroczyć nawet 20% (w ujęciu rok do roku). Przy żywności tempo to w czwartym kwartale 2024 r. wyniosłoby natomiast 6% rdr.
Przewidywane zmiany cen energii i żywności w długim terminie
NBP zaznacza przy tym, że tak wyraźna dynamika wzrostu miałaby miejsce tylko w pierwszej fazie – a więc od razu po wyłączeniu rozwiązań z tarcz antyinflacyjnych.
W tym scenariuszu ceny energii w 2024 r. w sumie miałyby wzrosnąć o 10,5%, a w 2025 r. i w 2026 r. spaść kolejno o: 0,9% i 0,3%. Przy przedłużeniu dotychczasowych działań osłonowych, zdaniem NBP, ceny energii w 2024 r. spadną z kolei o 1,2%, w 2025 r. wzrosną o 0,2%, a w 2026 r. znów spadną (tym razem o 0,3%).
Ceny żywności w długim terminie, przy rezygnacji z tarcz antyinflacyjnych, wzrosłyby natomiast o 4,7% w 2024 r., o 4,0% w 2025 r. i o 2,4% w 2026 r. Scenariusz przedłużający tarcze przyniósłby przy tym wzrosty o: 2,4% w 2024 r., 3,5% w 2024 r. i 2,7% w 2026 r.
Przewidywane zmiany cen energii i żywności w długim terminie, fot. Paweł Kacperek
Inflacja oraz PKB – różnice przy obydwu scenariuszach
Narodowy Bank Polski w swoim raporcie wskazał także na wpływ opisywanego scenariusza na inflację: bazową oraz CPI, a także polskiego PKB.
Według NBP rezygnacja z tarcz antyinflacyjnych oznaczać będzie silny wzrost inflacji CPI na przełomie 2024 i 2025 roku. Według wyliczeń inflacja CPI w 2024 r. wyniesie w takim przypadku 5,7% rdr, a w 2025 r.: 3,5%. Scenariusz przedłużenia działań osłonowych oznaczać ma z kolei inflację CPI na poziomie 3,0% w 2024 r. i 3,4% w 2025 r.
Widocznych różnic w kontekście tych dwóch lat nie zaobserwowano natomiast przy inflacji bazowej. Wycofanie działań osłonowych negatywnie zadziałać może natomiast na PKB Polski. NBP wskazuje bowiem, że całkowita rezygnacja z antyinflacyjnych rozwiązań spowoduje, że polskie gospodarstwa domowe będą miały mniejszą siłę nabywczą, a to z kolei oznaczać będzie mniejszą konsumpcję i ujemny poziom luki popytowej aż do końca 2026 r.
Jednocześnie szacuje się, że wzrost cen energii i żywności spowoduje szybszy wzrost płac, który jednak w połączeniu z niższą presją popytową, doprowadzi do obniżenia inflacji bazowej w 2026 r. (NBP przewiduje wtedy 3,8% inflacji bazowej, względem 4,1% dla scenariusza z utrzymanymi tarczami antyinflacyjnymi).
Boisz się wzrostów cen energii? Już teraz przeczytaj nasz poradnik i dowiedz się jak oszczędzać prąd!
