Podobno posadził 5000 drzew i zarobił 3,2 mln zł. Sprawdzamy, czy to realne
Kiedy czyta się niezwykłą radę: „posadź na działce 7000 drzew tlenowych, a za 7 lat zarobisz 3 200 000 złotych”, od razu nasuwa się pytanie, od jak dawna autorzy tych publikacji sami są już miliarderami? Nie warto oczywiście z tego typu rewelacjami dyskutować, bazują one bowiem na wyrwanych z szerszego kontekstu ciekawostkach działających na wyobraźnię i niewiele mają wspólnego z rzeczywistością. Natomiast samo drzewo tlenowe, czyli hybrydowa odmiana paulowni, zyskało w ostatnich latach dużą popularność, a jednocześnie budzi wciąż wiele kontrowersji.
- Czym jest oxytree, czyli magiczne drzewo tlenowe?
- Wzrost i jakość drewna paulowni
- Zalety drzewa tlenowego
- Wady drzewa tlenowego
- W historii mieliśmy już podobne przypadki…
Czym jest oxytree, czyli magiczne drzewo tlenowe?
Pod względem botanicznym drzewo tlenowe jest wyselekcjonowaną w Hiszpanii odmianą hybrydy dwóch gatunków Paulownia fortunei i Paulownia elongata. Oprócz ogromnych liści i efektownych kwiatów odznacza się niezwykle szybkim wzrostem i zdolnością wiązania dużych ilości dwutlenku węgla z atmosfery. Pochłania nawet dziesięć razy więcej CO2 niż krajowe gatunki.
Niesamowita prędkość wzrostu oraz odporność na suszę i upały wzbudziły zainteresowanie leśników, architektów krajobrazu, a także branżę drzewną. Mało tego: azjatycka paulownia rozwija piękne, niebieskie, dzwonkowate kwiaty przyciągające owady, a szybko przyrastające drewno ma potencjał ekonomiczny. Niestety, „nihil est ab omni parte beatum”, jak pisał Horacy, i początkowy entuzjazm ustępuje miejsca sceptycyzmowi.
Wzrost i jakość drewna paulowni
Młode, mocne rośliny mają roczny przyrost do 4 m wysokości i do 5,5 cm średnicy pnia. Pierścienie roczne drewna osiągają szerokość do 20 mm. Pięcioletnie paulownie na plantacjach przyrastają przeciętnie 1,9 m/rok. Dziesięcioletnie drzewa w plantacyjnej uprawie osiągały przeciętną średnicę od 35 do 40 cm i masę drewna około 0,5 m3 (max. 1,5 m3) z jednego drzewa.
Przy intensywnej pielęgnacji można uzyskać dobrą formę pnia na odziomkowym odcinku ok. 6 m. Uzyskanie wysokiej jakości bezsęcznego surowca wymaga konsekwentnego podkrzesywania. Jeśli nawet po 10, a może już po 7 latach uprawy drzewa paulowni osiągną imponującą wysokość 15 m, to nie oznacza przecież, że taką długość ma odcinek pnia przeznaczony do sprzedaży i przerobu w tartaku. Przy liczbie drzew wynoszącej 400-600 sztuk/ha łączna masa drewna wynosi 100-150 m3/ha.
Zalety drzewa tlenowego
Po początkowym zauroczeniu magiczną paulownią, przyszedł czas na bliższe przyjrzenie się jej zaletom i realnym wadom. Do zalet z pewnością można zaliczyć:
- Dekoracyjny wygląd, zwłaszcza w okresie kwitnienia z niebieskimi dzwonkami kwiatów.
- Duże liście dające w ogrodzie cień i przyjemny klimat.
- Źródło pożywienia dla różnych owadów w czasie kwitnienia.
- Szybki wzrost drzewa do 1,5 m/rok, a w pierwszych latach jeszcze więcej.
- Wytrzymałość rośliny na suszę i wysokie temperatury.
Lekkie drewno o dobrych właściwościach mechanicznych.
Wady drzewa tlenowego
- Paulownia jest obcym gatunkiem, który może być zagrożeniem dla gatunków rodzimych.
- Niektóre gatunki owadów ciągną wprawdzie do kwiatów paulowni, ale kwitnie ona w okresie (kwiecień, maj), kiedy oferta pokarmu dla owadów jest i bez tego szeroka. Poza tym korzysta z jej kwiatów o wiele mniej gatunków owadów, niż z większości rodzimych drzew, krzewów i bylin.
- Bardzo szybki wzrost pociąga za sobą ostrą konkurencję o wodę i składniki mineralne w sąsiedztwie paulowni - w ogrodzie, parku i lesie.
- Duże liście powodują całkowite zacienie gruntu pod paulownią.Plantacje paulowni wymagają intensywnej pielęgnacji; gatunek nie nadaje się do leśnej uprawy.
W historii mieliśmy już podobne przypadki…
Magiczna paulownia nie jest jedynym przykładem rośliny z innych warunków klimatycznych i glebowych, która sprowadzona do Polski miała stać się prawdziwym skarbem. W latach 50. ubiegłego wieku sprowadzono z kaukaskich republik ZSRR barszcz Sosnowskiego. Według ówczesnej wiedzy miał być wysokowydajną, łatwą w uprawie rośliną pastewną. Tyle tylko, że ze względu na parzące właściwości stał się groźny dla ludzi. Okazał się ponadto na tyle inwazyjny, że próby likwidacji jego stanowisk trwają do dzisiaj.
Niewypałem okazały się próby przeniesienia na nasz grunt sosny Banksa, która stanowi zagrożenie dla rodzimych gatunków borowych na słabych siedliskach. Sadzona w podszycie czeremcha amerykańska utrudnia wykonywanie zrębów i uniemożliwia odnowienia naturalne, a dąb czerwony zamiast w leśnictwie, powinien być sadzony tylko w parkach i ogrodach.
Można się tylko domyślać, jak bardzo wyjałowiona byłaby gleba po kilku odrostowych uprawach paulowni. Nie ma nic za darmo; tworzenie wielkiej masy drzewnej w krótkim czasie wymaga ogromnej ilości składników pokarmowych, a niezwykle obszerna powierzchnia liści, potrzebuje odpowiedniego zaopatrzenia w wodę. Drewno jest wprawdzie trwałe i odporne na zgniliznę, ale też miękkie i podatne na pękanie. Jak się wydaje, drzewo tlenowe powinno pozostać raczej elementem aranżacji ogrodu, a nie sposobem na łatwe i szybkie wzbogacenie.