Ogrodnicy oszaleli na punkcie tych skrzyń! Poznaj sekret podwyższonych grządek
Podwyższone grządki to nie tylko modny trend w ogrodnictwie, ale przede wszystkim wygodny i praktyczny sposób na uprawę warzyw oraz kwiatów. Dzięki nim gleba szybciej się nagrzewa, rośliny rosną zdrowiej, a codzienna pielęgnacja – od odchwaszczania po podlewanie – staje się znacznie łatwiejsza. W tym poradniku dowiesz się, jak samodzielnie zbudować grządki podwyższone z różnych materiałów, jak je prawidłowo zabezpieczyć oraz jak sadzić rośliny, by uzyskać najlepsze plony. Sprawdź też, jakie kwiaty – oprócz warzyw – warto uprawiać w podwyższonych skrzyniach, by przyciągnąć do ogrodu pszczoły i dodać mu uroku.
Z tego artykułu dowiesz się:
Zalety grządek podwyższonych
Podniesione grządki to rozwiązanie, które niesie ze sobą wiele zalet. Przede wszystkim pozwalają one wydłużyć okres wegetacyjny roślin. Dzieje się tak, ponieważ ziemia w skrzyniach nagrzewa się szybciej niż ta w gruncie, co umożliwia wcześniejsze rozpoczęcie uprawy. Dodatkowo taka forma ogrodnictwa jest znacznie wygodniejsza – zwłaszcza dla osób, które nie chcą lub nie mogą często się schylać. Wysokość grządek sprawia, że dostęp do roślin staje się łatwiejszy, a praca w ogrodzie mniej obciążająca dla kręgosłupa.
To jednak nie wszystko. Podwyższone konstrukcje świetnie sprawdzają się jako baza do montażu sezonowych tuneli foliowych. Dzięki stabilnej, drewnianej ramie, bez problemu można rozpiąć na nich folię i stworzyć prowizoryczny inspekt, który ochroni młode rośliny przed chłodem. Grządki tego typu stanowią również barierę dla wielu szkodników – ślimaki mają trudniejszy dostęp do roślin, a psy i koty rzadziej je rozkopują.
W takich warunkach łatwiej też kontrolować rozwój chwastów i precyzyjnie stosować opryski. Dzięki wyraźnemu oddzieleniu poszczególnych grządek można skutecznie odplewić daną rabatę lub opryskać konkretny gatunek warzyw, nie narażając innych roślin na działanie środków ochrony.
Jakie materiały można wykorzystać do budowy grządek?
Najczęściej do budowy podwyższonych grządek używa się drewnianych desek – są łatwo dostępne, stosunkowo tanie i proste w obróbce. Nie oznacza to jednak, że to jedyna opcja. Grządki można z powodzeniem wykonać także z cegieł, kostki brukowej, bloczków betonowych, a nawet z materiałów z recyklingu, takich jak cegły z rozbiórki. Ciekawym rozwiązaniem są również gotowe skrzynie ze stali galwanizowanej, technorattanu czy agrowłókniny, które można kupić w sklepach ogrodniczych – sprawdzą się szczególnie tam, gdzie brakuje czasu lub miejsca na własnoręczne budowanie grządek.
Jeśli chodzi o bardziej naturalne i dekoracyjne opcje, warto rozważyć także palety. Wystarczy je odpowiednio oczyścić, odeskować i zabezpieczyć, by stworzyć estetyczne i funkcjonalne skrzynie. Do roślin o płytkim systemie korzeniowym (jak sałata czy zioła) nie trzeba nawet znacząco zwiększać wysokości, ale przy uprawie np. marchwi czy buraków, warto zadbać o głębszą konstrukcję.
Jak zbudować podwyższone grządki
Na początku dobrze jest zaplanować, gdzie w ogrodzie będą znajdowały się grządki. Należy zadbać o odpowiedni rozstaw między nimi – najlepiej, jeśli odstęp wynosi minimum 50 cm. Pozwoli to na swobodne przechodzenie i pielęgnację roślin bez konieczności wchodzenia na rabaty. Przygotowanie dokładnego szkicu pomoże określić potrzebne ilości materiałów i ułatwi montaż.
Najlepszym rozwiązaniem są grządki o wysokości przynajmniej 40 cm. Szerokość nie powinna przekraczać 120 cm, dzięki czemu z każdej strony będzie można łatwo dosięgnąć do roślin. Deski przed montażem należy zaimpregnować – szczególnie jeśli będą miały stały kontakt z wilgocią. Stosując preparaty ochronne, zapobiegamy gniciu drewna oraz rozwojowi pleśni i grzybów. Można też pokryć je farbą lub kolorowym impregnatem, by konstrukcja lepiej komponowała się z ogrodem.
Po zabezpieczeniu materiału przystępujemy do montażu. Deski łączymy przy pomocy wkrętów, a na łączeniach stosujemy dodatkowe wzmocnienia, szczególnie przy wyższych grządkach. Wewnątrz warto umieścić folię izolacyjną, która ochroni drewno od środka. Folię mocujemy zszywkami lub po prostu układamy ją luźno na dnie.
Inne pomysły na grządki z różnych materiałów
Jeśli nie dysponujemy drewnem, świetnie sprawdzą się inne dostępne materiały. Z cegieł lub kostki brukowej można zbudować trwałe, solidne grządki – nie potrzeba do tego nawet zaprawy murarskiej, jeśli wysokość nie jest duża. W przypadku cegły z odzysku to także sposób na wykorzystanie tego, co mamy pod ręką, bez ponoszenia dodatkowych kosztów.
Grządki z palet to bardzo ekonomiczne i ekologiczne rozwiązanie. Wystarczy odwrócić paletę i zabudować ją deskami, tworząc prostą skrzynię. Należy pamiętać o impregnacji drewna, ponieważ palety również są narażone na wilgoć, owady i grzyby. Tego typu grządki idealnie nadają się do uprawy warzyw o niewielkich wymaganiach glebowych – w razie potrzeby można je łatwo podwyższyć.
Uprawa warzyw w podniesionych skrzyniach
Gdy grządki są już gotowe, można przystąpić do sadzenia. Warto pamiętać o odpowiednich odstępach między roślinami i dobrym planowaniu przestrzeni. Idealnie, jeśli w jednej grządce znajduje się tylko jeden gatunek warzywa – ułatwia to pielęgnację i ogranicza ryzyko chorób.
Jeśli jednak ze względu na ograniczoną powierzchnię musimy sadzić różne rośliny obok siebie, trzeba dobrze przemyśleć ich sąsiedztwo. Niektóre gatunki wzajemnie się wspierają, inne wręcz przeciwnie – mogą hamować swój rozwój lub przyciągać wspólne szkodniki. Odpowiednio przemyślana kompozycja warzyw pomoże utrzymać zdrowy i produktywny ogród.
Nie tylko warzywa – rośliny ozdobne w grządkach podwyższonych
Choć grządki podwyższone najczęściej kojarzą się z uprawą warzyw, nic nie stoi na przeszkodzie, by posadzić w nich również kwiaty. Doskonałym przykładem jest cebulica syberyjska (Scilla sibirica) – niewielka roślina cebulowa, która kwitnie wczesną wiosną, zachwycając intensywnie niebieskimi lub białymi kwiatami (odmiana ‘Alba’).
Cebulica świetnie czuje się w żyznej i przepuszczalnej glebie, a jej kwiaty przyciągają pierwsze pszczoły do ogrodu. Warto pamiętać o umiarkowanym nawożeniu i zapewnieniu jej wilgotnego podłoża w czasie wzrostu.