Mszyce atakują w całej Polsce - w ogrodach i na balkonie. Oto jak się przed nimi bronić
Mszyce to jedne z najczęściej występujących szkodników roślin ogrodowych i balkonowych. Nie wyglądają najpiękniej, a do tego robią w ogrodzie naprawdę duże szkody. Ponieważ bardzo szybko się rozmnażają i przemieszczają, kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów i podjęcie skutecznych działań zwalczających.
- Kim są niechciani goście naszych ogrodów?
- Gatunki mszyc i ich różnorodność
- Objawy obecności mszyc na roślinach
- Jakie szkody wyrządzają mszyce?
- Naturalne metody zwalczania mszyc
- Środki chemiczne – kiedy naturalne metody nie wystarczą
Kim są niechciani goście naszych ogrodów?
Mszyce to owady będące częścią rzędu pluskwiaków. Charakteryzują się niewielką budową ciała i przezroczystymi, błoniastymi skrzydłami. Ich aparat gębowy przystosowany jest do wysysania soków z tkanek roślinnych, co czyni je szczególnie groźnymi dla upraw.
Obecność mszyc można zauważyć niemal na całym świecie, choć największe zagęszczenie tych owadów występuje w strefach klimatu umiarkowanego. Z powodu wydzielania cukrów i aminokwasów z ciała mszyc, owady te często wchodzą w symbiotyczne relacje z mrówkami i pszczołami. Mrówki chronią je przed drapieżnikami, w zamian za dostęp do pożywienia, jakim jest wydzielina – tzw. spadź. Z kolei pszczoły przetwarzają tę słodką ciecz w miód spadziowy.
Sprawdź, jaka roślina odstrasza owady z ogrodu tutaj.
Gatunki mszyc i ich różnorodność
Na świecie opisano niemal 5000 gatunków mszyc, z czego w Polsce występuje około 700. Różnią się one kolorem, rozmiarem oraz preferencjami żywieniowymi. Najczęściej spotykane są mszyce o zielonym, czarnym lub żółtawym ubarwieniu. Owady te zasiedlają rośliny ozdobne, drzewa liściaste i warzywa, powodując znaczne straty w uprawach.
Przykładowe gatunki:
- Mszyca jabłoniowa – zielona mszyca pojawiająca się wiosną, atakuje liście oraz pędy jabłoni, grusz i głogów. W ciągu jednego sezonu potrafi rozwinąć nawet 16 pokoleń.
- Mszyca wiśniowa – czarne osobniki, które żerują głównie na młodych pędach wiśni, osłabiając drzewa i zmniejszając ich odporność na mróz.
- Mszyca buraczana – przenosi się na warzywa takie jak buraki, pomidory i bób. Wcześniej zimuje na krzewach ozdobnych. Jest wektorem wirusa żółtaczki buraka.
- Mszyca pelargoniowa – małe, zielone mszyce często spotykane w uprawach szklarniowych. Powodują zasychanie liści i pędów, szczególnie w roślinach ozdobnych.
Objawy obecności mszyc na roślinach
Obserwując swoje rośliny, łatwo zauważyć ślady żerowania mszyc. Początkowo widoczne są skręcone lub zdeformowane liście. Następnie rośliny żółkną, a w skrajnych przypadkach usychają. Mszyce przemieszczają się między roślinami, dlatego ich rozprzestrzenianie następuje błyskawicznie.
Owad ten ma charakterystyczny wygląd: niewielkie ciało, często skrzydła, a także rurki syfonowe po bokach odwłoka, przez które wydziela feromony. Niewielkie skupiska mogą nie wzbudzać niepokoju, ale większe kolonie wymagają natychmiastowej reakcji.
Jakie szkody wyrządzają mszyce?
Mszyce osłabiają rośliny poprzez systematyczne wysysanie soków, co zakłóca procesy fotosyntezy i wzrostu. Atakują najczęściej młode liście, pąki kwiatowe, a nawet łodygi i korzenie. Żerowanie mszyc powoduje deformację części zielonych i znaczące spowolnienie rozwoju całej rośliny. W przypadku drzew owocowych i warzyw obniżają jakość oraz ilość plonów.
Szkodliwość mszyc nie ogranicza się jednak tylko do bezpośrednich uszkodzeń. Te owady są nośnikami licznych chorób wirusowych – szczególnie groźnych w uprawach zbożowych, takich jak jęczmień czy pszenica. Przykładem jest wirus żółtej karłowatości jęczmienia, który może powodować znaczne straty w plonach.
Naturalne metody zwalczania mszyc
Jeśli zauważymy mszyce na mięcie, surfiniach czy warzywach, warto rozpocząć walkę od środków naturalnych. Często wystarczające są domowe metody, które można stosować prewencyjnie lub przy pierwszych objawach inwazji.
Jednym ze sposobów odstraszania mszyc jest sadzenie roślin takich jak czosnek czy lawenda, których zapach działa odstraszająco. Można też przygotować naturalne opryski:
- Wywar z cebuli – na 10 litrów wody dodajemy 75 g drobno pokrojonej cebuli, gotujemy 30 minut, studzimy i przelewamy do opryskiwacza.
- Napar z czosnku – działa podobnie jak cebula, ma silny zapach i właściwości odstraszające.
Jak bazy oprysku można zastosować także wywar z mniszka lekarskiego lub szarego mydła. Świetnie sprawdza się także oprysk z mleka, który jest skuteczny w przypadku niewielkiego porażenia mszycami.
Środki chemiczne – kiedy naturalne metody nie wystarczą
W przypadku silnej inwazji mszyc, szczególnie na roślinach użytkowych, konieczne może być sięgnięcie po środki chemiczne. Zawsze należy stosować się do instrukcji producenta, zachowując odstępy między opryskami i uwzględniając okres karencji.
Najczęściej stosowane preparaty chemiczne:
- Primor 500 WG – zawiera prymikarb, działa na mszyce poprzez kontakt, układ pokarmowy i drogą gazową. Polecany na mszyce atakujące jabłonie i warzywa kapustne.
- Karate Zeon 050 CS – oparty na lambda-cyhalotrynie, skuteczny wobec wielu gatunków mszyc, szczególnie w warzywach i zbożach.
- Mospilan 20 SP – oparty na acetampirycie, działa szybko i szeroko – sprawdza się w sadownictwie, ogrodnictwie i rolnictwie.
Chemiczne środki są skuteczne, ale powinny być używane rozważnie i z zachowaniem zasad bezpieczeństwa, zwłaszcza w przypadku roślin jadalnych.