Przycinanie tui – robisz to źle? Sprawdź, zanim zaszkodzisz iglakom!
Przycinanie tui to jeden z kluczowych zabiegów pielęgnacyjnych w ogrodzie, który potrafi całkowicie odmienić wygląd Twoich iglaków. Niewłaściwie wykonane cięcie może jednak zaszkodzić roślinie i zaburzyć jej naturalny pokrój. Dowiedz się, kiedy najlepiej przycinać tuje, jakie techniki stosować i jak dbać o młode oraz dorosłe egzemplarze, aby Twój żywopłot czy soliter zawsze prezentował się perfekcyjnie.
- Tuje – pochodzenie
- Opis i odmiany tui
- Kiedy sadzić i przycinać tuje
- Uprawa tui – kilka ważnych zasad
- Kiedy przycinać tuje i jak je formować?
Tuje – pochodzenie
Choć w Polsce najczęściej nazywa się je żywotnikami, bardziej znaną nazwą jest łacińska „tuja”. Thuja należy do rodziny cyprysowatych i jest iglakiem łatwym w uprawie. W naszym klimacie najczęściej spotyka się trzy gatunki: żywotnik zachodni, który cieszy się największą popularnością, żywotnik wschodni oraz żywotnik olbrzymi, obecny w wielu parkach. Hodowla każdego z tych gatunków nie sprawia większych trudności.
Roślina naturalnie występuje w Azji i Ameryce Północnej, gdzie dorasta do postaci niewielkich drzewek. W naturze ich korona ma stożkowaty kształt, a dorosłe okazy mogą osiągać nawet 60 m wysokości. W naszych warunkach klimatycznych tuje przyjmują znacznie mniejsze rozmiary, a ich pokrój może być różnorodny. Przycinanie umożliwia swobodne kształtowanie rośliny i dopasowanie jej wyglądu do indywidualnych potrzeb ogrodu.
Regularnie przycinane tuje pozwalają stworzyć gęsty i efektowny żywopłot lub ozdobić zakątek ogrodu, w którym dominują iglaki. To rośliny niezwykle trwałe, często wykorzystywane w parkach i przestrzeniach miejskich. W warunkach naturalnych mogą żyć nawet do 200 lat, natomiast odpowiednio pielęgnowane w ogrodach zachowują piękny kształt i zdrowie przez wiele dziesięcioleci.
Opis i odmiany tui
Popularność tui wynika przede wszystkim z łatwości uprawy oraz tego, że przez cały rok zachowują atrakcyjny wygląd. Regularne przycinanie pozwala formować rośliny w różne kształty, jednak pozostawione naturalnie przyjmują stożkową lub kolumnową koronę. Młode iglaki mają jasnozielone, krótkie i łuskowate liście, które z czasem ciemnieją. Na zimę liście nie opadają, a tuje wytwarzają niewielkie szyszki, stanowiące dekoracyjny akcent jesienią i zimą.
Wygląd i pokrój zależą od gatunku. Żywotnik zachodni ma luźniejszą, nieregularną koronę, natomiast żywotnik wschodni i olbrzymi charakteryzują się gęstszym ulistnieniem. Żywotnik zachodni może osiągnąć do 20 m wysokości, a pozostałe gatunki do około 15 m.
Do najpopularniejszych odmian należy tuja Szmaragd, ceniona za zwarty, regularny pokrój i intensywnie zielone liście. Młode pędy mają rdzawo-czerwony kolor, który później przechodzi w brązowy. Szmaragd szybko rośnie, co sprawia, że jest idealny dla osób, które chcą szybko uzyskać efektowny żywopłot lub dekoracyjne iglaki w ogrodzie.
Inną cenioną odmianą jest tuja Brabant – wysokie, rozłożyste drzewka osiągające nawet 10 m. Mają luźny, kolumnowy pokrój, krótkie konary i jasnozielone, łuskowate igły. Pędy są spłaszczone i elastyczne, co nadaje im estetyczny wygląd. Tuja Brabant, podobnie jak Szmaragd, doskonale sprawdza się w żywopłotach, a także może być dowolnie kształtowana i przycinana.
Kiedy sadzić i przycinać tuje
Tuje nie są wymagające, ale aby dobrze rosły, warto zachować ostrożność przy sadzeniu. Kluczowy jest właściwy moment – tylko wtedy roślina łatwo się przyjmie i będzie zdrowo rozwijać.
Termin sadzenia zależy od rodzaju sadzonki. Żywotniki balotowane, zabezpieczone np. workiem jutowym, najlepiej sadzić jesienią – od końca sierpnia do początku października. Trzeba jednak uważać, ponieważ zbyt późne sadzenie może spowodować, że młode drzewka nie przetrwają mroźnej zimy. Sadzenie wiosenne jest możliwe od marca do końca kwietnia. Tuje w pojemnikach można sadzić od wiosny aż do końca okresu wegetacyjnego, nawet w czerwcu, jednak w tym przypadku rośliny wymagają częstszego podlewania, ponieważ są bardziej narażone na przesychanie.
Sam sposób sadzenia jest równie ważny. Najpierw należy dokładnie odchwaścić teren w promieniu około 30 cm. Dołek powinien być mniej więcej trzy razy szerszy niż doniczka lub balot. Na dno wsypuje się żyzną ziemię i lekko ją nawadnia. Roślinę umieszcza się w dołku, zasypuje ziemią, dobrze ugniata i podlewa, aby podłoże lekko osiadło. Przy sadzeniu żywopłotu pozostawia się około 50 cm odstępu między roślinami i tyle samo od ogrodzenia. Tuż po posadzeniu warto zastosować szczepionkę mikoryzową, która wspomaga rozwój iglaków. Wokół roślin najlepiej wysypać korę, która ograniczy wzrost chwastów.
Uprawa tui – kilka ważnych zasad
Uprawa tui jest bardzo prosta, co przyczynia się do ich popularności. Najważniejsze jest regularne podlewanie i dbanie o odpowiednie nawodnienie. Tuje wymagają podlewania nie tylko w upalne dni – w czerwcu, lipcu i sierpniu najlepiej podlewać je raz w tygodniu, wczesnym rankiem lub wieczorem. Przed zimą rośliny również potrzebują wody, choć często wystarczają naturalne opady.
Pielęgnacja tui obejmuje także regularne odchwaszczanie. Tuja, choć duża i dominująca w ogrodzie, nie lubi konkurencji innych roślin, zwłaszcza agresywnych chwastów. Warto wysypać ziemię wokół korą świerkową lub przykryć agrowłókniną. Należy także zachować ostrożność przy sadzeniu innych roślin w pobliżu, szczególnie innych iglaków.
Chociaż tuje są odporne na mróz, niektóre gatunki, zwłaszcza żywotnik wschodni, mogą być bardziej wrażliwe na niskie temperatury. Młode rośliny warto okrywać agrowłókniną, a dodatkowo można wysypać wokół korę, co jest szczególnie skuteczne przy większych egzemplarzach i w cieplejszych regionach. Najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym pozostaje jednak przycinanie tui – to klucz do zachowania ładnego kształtu i gęstej korony.
Kiedy przycinać tuje i jak je formować?
Przycinanie tui jest niezbędne, ponieważ te szybko rosnące iglaki mogą w przeciwnym razie przyjąć zbyt luźny pokrój i opadać. Zanim zdecydujemy, jak je przycinać, warto zastanowić się, jaki efekt chcemy osiągnąć. Pojedyncza tuja Szmaragd świetnie prezentuje się jako soliter i można ją formować praktycznie dowolnie, np. w regularną kulę. Inaczej kształtujemy rośliny na rabatach lub przeznaczone na żywopłot, jak tuja Brabant.
Przycinanie tui jest w pełni bezpieczne – rośliny szybko się regenerują, a jednocześnie zagęszczają koronę, co zapobiega jej nadmiernemu rozluźnieniu. Jak często przycinać tuje? Rośliny rosnące w gęstych żywopłotach wymagają 2-3 cięć w sezonie. Pierwsze wykonuje się przed rozpoczęciem wegetacji, gdy pąki zaczynają pęcznieć, najczęściej pod koniec marca lub w kwietniu. Kolejne cięcie przypada na czerwiec, gdy młode pędy zaczynają ciemnieć. Ostatnie cięcie najlepiej wykonać w sierpniu, skracając pędy o 1-2 cm, aby zdrewniały przed zimą. Solitery wystarczy przycinać raz w roku, wiosną.
Młode tuje wymagają szczególnej uwagi. Pierwsze cięcie wykonuje się dopiero, gdy roślina osiągnie co najmniej 1,5 m wysokości – w przypadku tui Szmaragd może to trwać około 1,5 roku. Młode pędy przycina się wówczas o około 1/3 długości. W przypadku żywopłotów pierwsze i drugie cięcie obejmuje 1/3 do 1/2 długości gałązek, a w sierpniu skraca się je minimalnie. Dzięki temu iglaki będą dobrze się zagęszczać i utrzymają ładny, zwarty pokrój.