Pompa ciepła działa bezbłędnie… o ile nie popełnisz tego błędu

Opublikowano: 09.05.2025Autor: Stanisław KozłowskiDrukujUdostępnij

Pompy ciepła są nowoczesnymi i wydajnymi urządzeniami grzewczymi, jednak przy ich planowaniu, instalacji oraz eksploatacji mogą się pojawić rozmaite wyzwania. Czy to w nowym budownictwie, czy też w ramach energetycznej modernizacji starego domu, pewne warunki muszą być spełnione, aby uniknąć w przyszłości kosztownych błędów. Poniżej przedstawiamy typowe pułapki i wyjaśniamy, jak je omijać.

Błąd 1: Niewłaściwie dobrana moc pompy ciepła

Prawidłowe dobranie parametrów pompy ciepła ma decydujące znaczenie dla jej wydajności i żywotności. Najczęstszym błędem popełnianym w fazie projektowania jest przewymiarowanie urządzenia. Dlaczego właściwe wyliczenie mocy grzewczej jest tak ważne?

Podstawą doboru wielkości pomy ciepła jest precyzyjne obliczenie potrzebnej mocy grzewczej. Ta wielkość informuje nas, ile energii cieplnej trzeba dostarczyć do budynku, aby uzyskać pożądaną temperaturę w pomieszczeniach i na stałe ją utrzymać. Bierze się przy tym pod uwagę:

• straty ciepła przez przegrody budynku – ściany, dach, okna, drzwi, fundamenty, podłoga na gruncie;
• straty ciepła na skutek działania wentylacji;
• nawyki mieszkańców dotyczące wysokości temperatury w poszczególnych pomieszczeniach domu.

Optymalnie zwymiarowana pompa ciepła powinna być możliwie mała, ale o wystarczającej mocy. Dzięki temu będzie mogła pracować równomiernie i osiągnąć przeciętną żywotność rzędu 15-20 lat, zachowując optymalną sprawność energetyczną. Błędem jest dodawanie mocy pompy „na wszelki wypadek”. Taka „przezorność” prowadzi do pracy urządzenia krótkimi taktami (częste wyłączanie i włączanie), zwiększonego zużycia i mniejszej sprawności.

Błąd 2: Niewłaściwe miejsce ustawienia pompy ciepła i problemy z hałasem

Lokalizacja pompy ciepła wpływa zasadniczo na jej wydajność, poziom hałasu oraz niezawodność działania. Każdy typ pompy ciepła ma swoje osobliwości. Przy pompie typu powietrze-woda, instalowanej na zewnątrz, trzeba zwrócić uwagę na następujące czynniki:

• poziom hałasu – wprawdzie nowoczesne urządzenia emitują znacznie mniejszy hałas w porównaniu ze starszymi modelami, to jednak sprężarki i wentylatory mogą być źródłem uciążliwych dla otoczenia dźwięków;
• regulacje prawne odległości od granicy działki – podstawowym wymogiem, który pozwoli uniknąć problemów sąsiedzkich i prawnych jest minimalna odległość pompy ciepła od granicy sąsiedniej działki, wynosząca 3 m;
• zachowanie norm hałasu - 50 dB w dzień i 40 dB w nocy;
• chłodne, wyprowadzane na zewnątrz powietrze, nie powinno być ponownie zasysane, ponieważ obniża wydajność pompy.

W przypadku pompy gruntowej typu solanka-woda trzeba pamiętać o:

• zgodności odwiertów z przepisami prawa - odwierty do głębokości 30 m są zwolnione z obowiązku uzyskania specjalnych pozwoleń;
• jak najkrótszych odległościach od źródła energii;
• równym i stabilnym gruncie pod instalację;
• wystarczającej ilości miejsca na prace konserwacyjne.

Najczęstsze błędy popełniane przy lokalizacji pompy, to:

• ustawianie pompy powietrze-woda między ścianami, co potęguje problem hałasu;
• zbyt mała odległość od pomieszczeń wrażliwych, jak na przykład sypialnia;
• nieuwzględnianie panującego kierunku wiatru;
• niedokładne sprawdzenie dostępności miejsca pod względem transportu i montażu.

Błąd 3: Wadliwy układ hydrauliczny i brak zrównoważenia systemu grzewczego

Układ krążenia Waszego systemu grzewczego opiera się na hydraulice. Błędy w układzie hydraulicznym można w przyszłości naprawić tylko z dużym nakładem kosztów. Równowaga hydrauliczna w przypadku pomp ciepła jest niezbędna i zapewnia:

• równomierne zaopatrzenie wszystkich grzejników w domu w ciepło;
• dostosowanie temperatury i ilości wody do powierzchni grzewczych;
• dostosowanie systemu ogrzewania do rodzaju grzejników w pomieszczeniach;
• energooszczędną pracę pompy ciepła.

Typowe błędy hydrauliczne w pompach ciepła, to:

• zbyt duże pompy grzewcze – mogą powodować problemy z ciśnieniem i hałas w zaworach;
• nieprawidłowe podłączenie zbiornika buforowego;
• skomplikowane schematy hydrauliczne – zbyt złożone układy są bardziej podatne na awarie.

Błąd 4: Nieprawidłowe wyliczenie zapotrzebowania na ciepłą wodę

Jak każdy prawidłowo działający system grzewczy, pompa ciepła również służy nie tylko do ogrzewania domu, ale również do przygotowywania c.w.u. Tutaj mogą wystąpić różne błędy w ocenie potrzebnej wielkości zbiornika na ciepłą wodę. Istotną rolę w obliczeniach  odgrywają takie czynniki, jak:

• liczba mieszkańców domu i ich nawyki;
• liczba i rodzaj miejsc odbioru wody – wanna, prysznic, umywalka, zlew kuchenny;
• maksymalne zapotrzebowanie na jednoczesny pobór ciepłej wody w domu;
• specjalne wymagania, np. deszczownica o dużym przepływie wody.

Jeśli zapotrzebowanie na ciepłą wodę zostanie niedoszacowane, pompa ciepła będzie miała zbyt małą moc. Jej praca nie będzie ekonomiczna, ponieważ nieproporcjonalnie dużo energii zużyje do podgrzewania c.w.u. Z kolei nadmierna wielkość zbiornika na ciepłą wodę spowoduje straty ciepła na podgrzewanie zbędnych ilości wody.

Błąd 5: Błędne ustawienia instalacji grzewczej

Profesjonalne uruchomienie całego systemu grzewczego i odpowiednie ustawienia parametrów pracy są decydujące dla wydajnej i ekonomicznej pracy pompy ciepła. Mogą zostać popełnione przy tym rozmaite błędy:

• Zły wybór krzywej grzewczej – krzywa grzewcza przedstawia zależność między temperaturą zasilania instalacji grzewczej i temperaturą powietrza na zewnątrz. Krzywa grzewcza określa, do jakiej temperatury kocioł ma podgrzewać wodę przy danej temperaturze zewnętrznej.
• Nieefektywne ustawienie pompy – pompa pracuje ze zbyt dużą lub zbyt niską mocą.
• Niewłaściwe ustawienia kontrolne – na przykład zbyt wysokie temperatury docelowe lub źle ustawiona histereza w przygotowaniu ciepłej wody. Histereza jest parametrem, który określa dopuszczalną różnicę między aktualną temperaturą (wody grzewczej, ciepłej wody użytkowej lub temperatury pokojowej), a aktualnym ustawieniem.

Niekompletna dokumentacja -  ważne ustawienia mogą nie być zachowane, a w przyszłości wystąpią trudności z ich odtworzeniem.

Profesjonalne planowanie jest decydujące dla przyszłego działania pompy ciepła

Pompy ciepła są technicznie zaawansowanymi urządzeniami, które przy odpowiedniej instalacji pracują wydajnie i niezawodnie. Większość problemów powstaje na skutek błędów w planowaniu i wykonaniu systemu grzewczego. Dobry projekt oraz profesjonalna instalacja pompy ciepła zapewniają użytkownikowi liczne korzyści:

• przyszłościowy, praktycznie bezobsługowy system grzewczy;
• wysoką wydajność i niskie koszty obsługi;
• niezależność od kopalnych źródeł energii;
• wsparcie finansowe programów rządowych;
• ogrzewanie przyjazne dla środowiska z niskim śladem węglowym.

Zainwestujcie czas w precyzyjne planowanie i zaoszczędźcie sobie w przyszłości irytacji i zbędnych kosztów w przypadku konieczności naprawy wcześniejszych błędów.