Jak prawidłowo sezonować różne gatunki drewna? Ekspert wyjaśnia

Opublikowano: 05.07.2025Autor: Stanisław KozłowskiDrukujUdostępnij

Odpowiednie wysuszenie drewna opałowego albo kominkowego jest zabiegiem decydującym o wydajnym i przyjaznym dla środowiska naturalnego spalaniu. Świeżo ścięte drewno zawiera często 50% i więcej wilgoci, co mocno ogranicza efektywność spalania i prowadzi do wydzielania dużych ilości dymu. Spróbujemy wyjaśnić, jak możesz optymalnie suszyć opał, aby uzyskać maksymalną wydajność cieplną.

1. Jak przebiega suszenie drewna? Proces fizyczny
2. Optymalna zawartość wilgoci w drewnie opałowym
3. Suszenie na wolnym powietrzu
4. Jak przyspieszyć suszenie drewna opałowego?
5. Kilka przykładów drewna opałowego – suszenie i właściwości

Jak przebiega suszenie drewna? Proces fizyczny

Drewno świeżo pozyskane z drzew ściętych ma dużą zawartość wody, zależnie od rodzaju drewna i pory roku. Podczas suszenia woda stopniowo odparowuje. Najpierw ulatnia się tak zwana woda wolna, a następnie woda związana, znajdująca się w ściankach komórek drewna. W zależności od warunków składowania i rodzaju drewna proces sezonowania może trwać od kilku miesięcy do dwóch lat i dłużej.

• Woda wolna – woda znajdująca się kapilarach. Na jej odparowanie zużywane jest ciepło parowania.
• Woda związana – znajduje się w micelach zbudowanych z celulozy i jest połączona z nimi słabymi wiązaniami wodorowymi. Na odparowanie tej wody potrzeba nie tylko ciepła parowania, ale też ciepła do zerwania wiązań.

Woda konstytucyjna – wchodzi w skład związków chemicznych stanowiących budowę drewna. Nie ma wpływu na proces suszenia i można ją pominąć.

Optymalna zawartość wilgoci w drewnie opałowym

Aby zapewnić czyste spalanie drewna w piecu lub kominku oraz wysoką sprawność tego procesu, wilgotność drewna opałowego powinna się mieścić najlepiej w zakresie 15-20%. Zbyt wilgotne drewno daje mało energii cieplnej i prowadzi do nadmiernego tworzenia się sadzy na ściankach kominka i w przewodach kominowych.

Najprostszą metodą określenia wilgotności drewna opałowego jest użycie miernika wilgotności. W przybliżeniu, mając przy tym pewne doświadczenie, można sprawdzić przydatność drewna do palenia na podstawie oględzin albo testu akustycznego.

• Wilgotnościomierz – najbardziej precyzyjna i wiarygodna metoda.
• Kontrola optyczna – kawałki suchego drewna mają często pęknięcia na czołowej stronie.

Kontrola akustyczna – suche kawałki drewna wydają po uderzeniu dźwięk jasny i grzechoczący, podczas gdy drewno wilgotne ma bardziej stłumiony dźwięk.

Suszenie na wolnym powietrzu

Suszenie drewna na wolnym powietrzu, nazywane suszeniem naturalnym albo sezonowaniem, jest najpopularniejszą i najtańszą metodą przygotowania opału do palenia. Ta metoda wymaga jednak cierpliwości, ponieważ drewno w naturalnych warunkach potrzebuje wiele miesięcy do dwóch lat i więcej, aby uzyskać optymalną wilgotność. Na długość okresu sezonowania ma wpływ kilka istotnych czynników:

• Wybór stanowiska – do suszenia drewna należy wybierać miejsca nasłonecznione i osłonięte od wiatru. Należy unikać zupełnego cienia albo przykrywania drewna nieprzepuszczającą powietrza plandeką, która utrudnia cyrkulację powietrza.
• Sposób ułożenia drewna – kawałki drewna należy układać rzędami z zachowaniem luk, aby zapewnić swobodny przepływ powietrza. Zwracajcie też uwagę, aby pierwsza warstwa drewna znajdowała się około 20 cm nad ziemią i nie chłonęła z niej wilgoci.

Ochrona przed deszczem – okrycie zabezpieczające przed opadami deszczu, powinno jednocześnie pozwalać na przepływ powietrza. Bardzo dobre do suszenia drewna są szopy i zadaszenia.

Jak przyspieszyć suszenie drewna opałowego?

Odparowanie bardzo znacznych ilości wody ze świeżego drewna wymaga dużo czasu. Nawet jeśli nie jest to na pierwszy rzut oka oczywiste, to w grę wchodzą tutaj setki litrów wody. Przykładowo kilka ton wilgotnego drewna opałowego musi stracić często połowę wielkości masy, aby opał nadawał się do użytku. Proces sezonowania można jednak przyspieszyć:

• Łupanie na drobne kawałki – im mniejsze kawałki drewna, tym szybciej schną; większa powierzchnia parowania ułatwia utratę wilgoci.
• Narzucanie zamiast układania – luźne narzucanie kawałków drewna zamiast szczelnego układania jeden przy drugim, ułatwia cyrkulację powietrza i przyspiesza sezonowanie.
• Składowanie drewna na słońcu – w nasłonecznionym i przewiewnym miejscu drewno schnie znacznie szybciej niż w cieniu.

Suszenie komorowe – najszybsza metoda, która umożliwia wysuszenie drewna w ciągu kilku tygodni, zamiast wielu miesięcy. Tyle tylko, że jest to metoda kosztowna i energochłonna.

Kilka przykładów drewna opałowego – suszenie i właściwości

Do szybkiego suszenia nadają się szczególnie miękkie rodzaje drewna jak sosna albo świerk, które ze względu na niewielką gęstość szybko tracą wilgoć. To drewno pali się szybko i nadaje się do rozpalania albo krótkotrwałego ogrzewania. Rodzaje twarde jak buk albo dąb, mają długi okres sezonowania, ale palą się za to długo i efektywnie.

Aby skrócić czas sezonowania drewna opałowego, należy suszyć je i magazynować w optymalnych warunkach. Dobra cyrkulacja powietrza, ochrona przed deszczem i regularna kontrola wilgotności są decydujące dla uzyskania odpowiedniej jakości opału. Zainwestujcie w odpowiedni magazyn drewna, co pozwoli w przyszłości zredukować koszty ogrzewania, a jednocześnie chronić środowisko.