Sezonowanie drewna krok po kroku – te triki znacząco zwiększą efektywność opału
Sezonowanie drewna to nic innego jak suszenie, czyli zmniejszanie wilgotności drewna poprzez jego składowanie w odpowiednich warunkach. Sezonowanie jest najstarszą metodą, polegającą na ułożeniu drewna opałowego pociętego na kawałki w miejscu o dobrej wentylacji. Czas trwania tego procesu zależy głównie od wilgotności początkowej oraz właściwości gatunkowych suszonego drewna.
Z tego artykułu dowiesz się:
Co się dzieje podczas sezonowania drewna?
Właściwe suszenie drewna opałowego jest decydujące dla efektywnego i przyjaznego dla środowiska naturalnego spalania. Świeżo ścięte drewno zawiera często 50% wilgoci, co zdecydowanie ogranicza wydajność spalania i prowadzi do mocnego wytwarzania dymu. Dlatego ważna jest podstawowa wiedza o tym, jak można optymalnie suszyć drewno, aby maksymalnie wykorzystać energię cieplną i uzyskać czyste spalanie.
Drewno ze świeżego pozyskania posiada wysoki udział wilgoci, zależny od rodzaju botanicznego i pory roku, kiedy drzewo zostało ścięte. Wodę znajdującą się w drewnie można podzielić na wolną i związaną.
- Woda znajdująca się w kapilarach komórek nazywana jest wodą wolną i na jej odparowanie zużywane jest ciepło parowania.
- Woda zawarta w porach między komórkami jest związana z nimi słabymi wiązaniami wodorowymi i wymaga do usunięcia nie tylko ciepła do odparowania, ale również do zerwania tych wiązań.
- Woda wchodząca w skład związków chemicznych stanowiących budowę drewna (woda konstrukcyjna) nie ma wpływu na proces suszenia.
Optymalna wilgotność drewna opałowego
Aby zapewnić czyste spalanie i wysoką wydajność cieplną drewna opałowego, należy doprowadzić jego wilgotność najlepiej do poziomu 15-20%. Zbyt duża wilgotność pochłania większość energii spalania na odparowanie wody i prowadzi do intensywnego osadzania się sadzy i smoły w piecu i kominie. Najprostszą metodą określenia wilgotności drewna jest zastosowanie wilgotnościomierza.
Do celów orientacyjnych można zastosować alternatywną metodę optyczną albo słuchową. Suche kawałki drewna mają głębokie rysy na czole spowodowane kurczeniem się włókien. Największe zmiany wymiarów występują w drewnie w kierunku stycznym względem komórek, a najmniejsze w kierunku wzdłużnym. Test dźwiękowy polega na uderzaniu o siebie dwóch kawałków drewna: suche polana wydają czysty, klekoczący dźwięk, podczas gdy wilgotne brzmią bardziej matowo.
Sezonowanie drewna opałowego – metoda naturalna
Suszenie na powietrzu jest najbardziej popularną i najtańszą metodą suszenia drewna opałowego. Ten sposób przygotowania opału wymaga jednak cierpliwości, ponieważ w naturalnych warunkach drewno potrzebuje wielu miesięcy, a nawet lat, aby osiągnąć idealny poziom wilgotności. Oto kilka istotnych warunków, które podczas suszenia drewna należy zachować:
- Wybór stanowiska – wybierzcie miejsce nasłonecznione, osłonięte od wiatru. Unikajcie składowania drewna całkowicie w cieniu albo pod nieprzemakalną plandeką, ponieważ utrudnia ona cyrkulację powietrza.
- Technika układania – układajcie drewno w rzędach, pozostawiając luki między poszczególnymi kawałkami, aby umożliwić swobodny przepływ powietrza. Zwracajcie uwagę na to, żeby drewno było oddalone od ziemi co najmniej 20 cm, aby uniknąć podsiąkania wilgoci.
Ochrona przed warunkami atmosferycznymi – aktywne, oddychające okrycie chroni przed deszczem, ale przepuszcza powietrze. Idealnie nadają się do tego celu drewniane szopy, boksy z siatki lub zadaszone powierzchnie magazynowe.
Sezonowanie opału w szopie – skuteczne i pewne
Drewniana szopa stwarza idealne warunki do sezonowania i przechowywania drewna na opał. Dzięki ochronie przed deszczem drewno pozostaje suche, podczas gdy szczeliny w ścianach dają możliwość wystarczającej cyrkulacji powietrza. Wymarzona szopa na drewno ma lekko pochyły dach, ułatwiający spływanie wody deszczowej. Przednia ściana powinna być otwarta, aby wiatr mógł swobodnie przewiewać drewno. Ważne jest układanie drewna na podkładach chroniących przed wilgocią, na przykład na paletach lub rusztach z kraty.
Szopa nie tylko chroni drewno przed deszczem, ale też umożliwia szybkie i równomierne przesychanie. Jest to ważne dla uniknięcia rozwoju pleśni i zgnilizny. W razie konieczności możliwe jest też składowanie drewna opałowego pod gołym niebem, trzeba tylko zastosować:
- Nakrycie przepuszczające powietrze, zamiast szczelnej plandeki.
- Porąbane drewno ułożyć w formie ściętego stożka, aby woda łatwo spływała.
Zachować kilkucentymetrową odległość od ziemi, co uchroni przed podsiąkaniem wody i tworzeniem się pleśni.
Najszybsze sposoby suszenia drewna
- Rąbanie drewna na drobne kawałki
- Im mniejsze kawałki drewna, tym szybciej wysychają.
- Zwiększa się powierzchnia parowania i przyspiesza proces utraty wilgoci z drewna.
- Obrzucanie zamiast układania
- Zamiast szczelnego układania kawałków drewna, korzystniej jest obrzucać je w luźny kopiec.
- Idealny jest boks z siatki albo z palet, gdzie z każdej strony możliwa jest cyrkulacja powietrza.
- Wykorzystanie słońca i wiatru
- Składować drewno w miejscu dobrze nasłonecznionym i przewiewnym.
- Unikać cienia i miejsc wilgotnych.
- Suszenie techniczne – najszybsza metoda
- Suszenie w suszarni trwa kilka tygodni zamiast miesięcy.
- Pociąga za sobą wysokie koszty.
- Uzasadnione w przypadku dużych ilości drewna lub dla celów komercyjnych.
Zagrożenia podczas sezonowania drewna opałowego
Jeśli drewno na opał jest nieodpowiednio składowane, może pojawić się pleśń, zgnilizna albo zasiedlenie przez żywiące się drewnem owady – ksylofagi. Pleśń powstaje przede wszystkim, kiedy drewno jest zbyt wilgotne i magazynowane w źle wietrzonym pomieszczeniu. Następstwem rozwoju grzybów w drewnie jest postępująca zgnilizna, która gwałtownie obniża jego wartość opałową.
Wilgotne drewno jest szczególnie chętnie zasiedlane przez różne gatunki drewnojadów (ksylofagów). Na przykład niektóre gatunki owadów z rodziny kózkowatych rozwijają się w drewnie, również użytkowym. Po stwierdzeniu pierwszych objawów zasiedlenia, należy drewno przesortować, aby uniknąć rozprzestrzeniania się szkodników.