Rekuperacja zwraca się szybciej, niż myślisz. Rachunki za ogrzewanie spadają z miesiąca na miesiąc
Istnieje wiele sposobów na oszczędne i ekologiczne ogrzewanie domu. Oprócz doboru właściwego urządzenia grzewczego warto zwrócić uwagę na odzysk ciepła. Jak działa rekuperacja i w jaki sposób wykorzystać ją w domu? Odpowiadamy.
- Jak działa rekuperacja?
- Czy to się opłaca?
- Jakie są popularne rodzaje rekuperatorów?
- Jaki rekuperator wybrać?
Jak działa rekuperacja?
Rekuperacja ciepła jest procesem, w którym odzyskiwana jest część energii cieplnej. Można ją wykorzystać w różnych urządzeniach (np. w samochodzie). Ostatnio coraz częściej urządzenia i całe systemy zapewniające rekuperację wykorzystuje się też w budynkach mieszkalnych.
Rekuperacja w domach wykorzystuje wentylację opartą na dwóch strumieniach powietrza. Zużyte, ogrzane powietrze z dużą zawartością dwutlenku węgla jest usuwane na zewnątrz (przez wyciąg). Po drodze oddaje energię cieplną, która ogrzewa świeże powietrze (zasysane przez czerpnię).
Zasada rekuperacji może być też wykorzystywana przy odzysku ciepła ze zużytej wody. Można w ten sposób ogrzać powietrze lub zmniejszyć pobór energii do ogrzania świeżej wody użytkowej.
Czy to się opłaca?
Montaż systemu rekuperacji to dodatkowy koszt przy budowie lub remoncie. Jednak dzięki zmniejszeniu ciągłego zapotrzebowania na energię cieplną z czasem inwestycja się zwróci. Rekuperacja zmniejsza rachunki za ogrzewanie. Jeżeli system jest odpowiednio ustawiony, to oszczędności powinny szybko pomóc odzyskać pieniądze z inwestycji.
Zwykle na zwrot kosztów instalacji trzeba czekać ok. 5-10 lat. Dokładne wyliczenia zależą od wielu czynników t.j.: rodzaj ogrzewania (pompa ciepła, kocioł na gaz, piec elektryczny), rodzaj i sprawność urządzeń do rekuperacji, ale także ich początkowa cena oraz standard energetyczny budynku. Ceny urządzeń wahają się od najprostszych po 3500 zł do bardziej zaawansowanych za 10 tys. zł i więcej.
Niezależnie od tego ile oszczędzimy na rekuperacji w konkretnym budynku, system ten ma jeszcze jedną zaletę – zapewnia zawsze dopływ świeżego i czystego powietrza. Nowoczesne rekuperatory są wyposażone w filtry powietrza. Wiele z nich ma też możliwość odzyskiwania wilgoci, co wpływa na jakość powietrza. Sprawdza się to zwłaszcza w sezonie zimowym. Zwykłe systemy grzewcze mogą wysuszać powietrze i zwiększać jego naładowanie dodatnie – przyciągające kurz i zarazki. Rekuperator z odzyskiwaniem wilgoci pozwala zachować odpowiednie nawilżenie i czyste powietrze przez cały rok. Dlatego rekuperacja pomaga nie tylko wymiernie oszczędzić na ogrzewaniu, ale poprawić jakość życia, co wpływa na zdrowie i samopoczucie.
Jakie są popularne rodzaje rekuperatorów?
Koszt, łatwość montażu i efektywność systemu rekuperacji zależy od wybranego rodzaju rekuperatora. Chodzi przede wszystkim o to jaki ma wymiennik. Istnieje kilka rodzajów wymienników, które stosuje się w budynkach mieszkalnych:
1. Wymiennik krzyżowy – składa się z płytek ułożonych tak, że kanały przepływającego powietrza są do siebie prostopadłe. Powietrze z wywiewu oddaje po drodze ciepło powietrzu płynącemu z czerpni. Jego sprawność może sięgać 50-70%. Wymaga nagrzewnicy, która gwarantuje, że wymiennik nie będzie narażony na zamrażanie.
2. Wymiennik przeciwprądowy – również składa się z płytek, między którymi płynie w kanałach powietrze. W przypadku wymiennika przeciwprądowego płytki są dłuższe, a powietrze nawiewane i wywiewane płyną równolegle do siebie. Kontakt między zimnym i ciepłym powietrzem trwa dłużej. Dzięki temu jest sprawniejszy – nawet do 90%. Konstrukcja niektórych wymienników tego typu pozwala również na odzysk wilgoci. Poza tym urządzenie jest odporne na szronienie.
3. Wymiennik obrotowy – zamiast statycznych płytek stosuje się również bęben obrotowy. Kanały przepływu powietrza znajdują się między warstwami płaskiej i falistej taśmy aluminiowej. Całość jest obracana za pomocą silnika. Aluminium przejmuje ciepło z wywiewanego powietrza i przekazuje je do wwiewanego powietrza. System automatycznie odzyskuje też wilgoć i jest odporny na zamarzanie. Sprawność takiego rozwiązania również sięga 90%, ale urządzenie jest nieco droższe.
4. Wymiennik spiralno-przeciwprądowy – to ciekawe rozwiązanie stosowane specyficznie w polskich rekuperatorach. Wymiennik jest zbudowany blachy aluminiowej. Powietrze wwiewane i wywiewane spotykają się mniej więcej pośrodku. Oddanie ciepła następuje pod kątem, ale łagodniejszym niż w wymiennikach krzyżowych. Wymiennik spiralno-przeciwprądowy jest również odporny na szronienie i osiąga sprawność na poziomie 80%.
Poza tym rekuperator może być centralny – jeden dla całego budynku, lub decentralny (ścienny) – dla kilku jednostek ściennych.
Jaki rekuperator wybrać?
Wybór rekuperatora zależy głównie od dwóch czynników – możliwości technicznych i dostępnego budżetu. Jednorazowy większy wydatek, na lepszego rodzaju system rekuperacji, w dłuższej perspektywie szybciej się zwróci. Natomiast tańszy rekuperator pozwala skorzystać ze wszystkich zalet tej technologii, nawet przy niewielkim nakładzie pieniędzy. W dłuższej perspektywie jednak sprawność wymiennika i całego systemu wpływa na skalę oszczędności. Najlepiej wybrać system z wymiennikiem o sprawności na poziomie co najmniej 80%.
Jeżeli chodzi o możliwości techniczne, to główną przeszkodą może być sam budynek. W przypadku planowanego dopiero nowego budynku możemy wybrać każdą technologię, jeżeli tylko będzie przystępna cenowo. W starych budynkach, zwłaszcza jeżeli nie możemy przeprowadzić dużego remontu, trzeba się ograniczyć do urządzeń, które da się w nim zainstalować.
System centralny montuje się w nowych domach i budynkach poddawanych generalnym remontom. Pozwala na kontrolę rekuperacji w całym budynku. Jego zaletą jest też cichsza praca i wysoka sprawność.
System decentralny, zwany też ściennym, można zamontować w wybranych pomieszczeniach istniejącego budynku. Często wybiera się go do kuchni i łazienek, bo skutecznie usuwa nadmiar wilgoci. Jest tańszy i prostszy w instalacji, ale nie ma takiej sprawności oraz gorzej radzi sobie z usuwaniem drobniejszych zanieczyszczeń powietrza.
Posiadanie rekuperatora w domu zawsze przynosi korzyści. Nawet jeżeli nie zwróci się od razu, to zapewnia większy komfort cieplny i niższe rachunki za ogrzewanie. Ostateczny wybór technologii zależy jednak zawsze od możliwości i oczekiwań użytkownika.