Drwale go uwielbiają, a mało kto o nim słyszał – genialny sposób na łupanie drewna
Brakuje Ci łuparki, a musisz przygotować drewno na sezon? Nie martw się — nie musisz rezygnować z rąbania ręcznego! Wystarczy kilka sprytnych technik i odpowiednie narzędzia, aby praca była prostsza i mniej wyczerpująca. Odkryj sprawdzone sposoby, które pomogą Ci uporać się nawet z najtwardszym drewnem — szybko, efektywnie i bez zbędnego trudu!
- Jak skutecznie rąbać drewno liściaste i iglaste?
- Wybór odpowiedniego narzędzia do rąbania drewna
- Młot do łupania: wszechstronne narzędzie do drewna
- Jak radzić sobie z sękami w drewnie?
- Sztuka łupania drewna: praktyczne wskazówki
Jak skutecznie rąbać drewno liściaste i iglaste?
To jedno z najważniejszych zagadnień przy cięciu drewna. Decyzja między świeżo ściętym, wilgotnym drewnem a wysuszonym zależy od jego rodzaju. Drzewa liściaste, takie jak buk, brzoza czy dąb, najlepiej jest dzielić od razu po ścięciu. Im dłużej takie drewno pozostaje i schnie, tym trudniej jest później je rozłupać. Mokre włókna tych drzew są bardziej giętkie i łatwiej się rozdzielają, co znacząco ułatwia pracę.
Całkowicie inaczej wygląda to w przypadku drewna iglastego, na przykład sosny, świerku czy modrzewia. Te rodzaje powinny być przechowywane i suszone przez przynajmniej 12 miesięcy przed cięciem. Kiedy są odpowiednio wysuszone, dzielenie staje się znacznie łatwiejsze i mniej wymagające. Podobnie sytuacja wygląda z drewnem jodłowym.
Drewno liściaste, które jest najlepsze do palenia w kominku, powinno być obrabiane możliwie jak najszybciej po ścięciu. Jeśli ścięliście drzewo z jeszcze świeżymi liśćmi, warto poczekać z usuwaniem gałęzi, aż liście wyschną. Liście pomagają w odprowadzaniu wilgoci, co przyspiesza proces suszenia drewna. Przed cięciem pień i gałęzie tnie się na fragmenty o długości około 30 cm, co jest optymalne zarówno do kominka, jak i na ognisko.
Wybór odpowiedniego narzędzia do rąbania drewna
Aby zmniejszyć wysiłek związany z przygotowaniem drewna do kominka, warto zaopatrzyć się w odpowiednie narzędzie: siekierę lub młot do łupania. Siekiera do łupania to specjalistyczne narzędzie przeznaczone do rozłupywania pni i grubych polan. Ostrze ma formę klina i nie musi być wyjątkowo ostre — optymalny kąt ostrza to od 20 do 35 stopni. Nieco stępiona krawędź zwiększa trwałość narzędzia i chroni je przed uszkodzeniami.
Istotny jest nie tylko wybór dobrej jakości narzędzia, ale również jego odpowiednia forma i rozmiar. Rąbanie drewna siekierą zbyt małą lub zbyt dużą będzie trudniejsze i bardziej męczące, ponieważ nadmiernie obciąża ramiona i plecy — czego na pewno chcesz uniknąć!
Uważa się, że optymalna waga siekiery do łupania to 2-3 kg, a długość trzonka powinna odpowiadać długości Twojego ramienia. Dzięki temu unikniesz sytuacji, gdzie osoba wysoka na 2 metry używa narzędzia przeznaczonego dla osoby o wzroście 160 cm. Natomiast zbyt ciężką siekierą trudno jest rozłupywać niewielkie kawałki drewna.
Młot do łupania: wszechstronne narzędzie do drewna
Podstawowa różnica między siekierą a młotem do łupania polega na budowie tylnej części ostrza. Młot do łupania posiada dużą, ciężką i płaską stronę z tyłu, zwaną obuchem, która ma wiele dodatkowych zastosowań.
Dzięki większej wadze można mocniej uderzać narzędziem. Dodatkowo, gdy ostrze zatrzyma się w drewnie, można wykorzystać tzw. uderzenie odwrócone, czyli uderzać obuchem. Płaski obuch pozwala także wbijać metalowe kliny w pień, co pomaga rozdzielić najtwardsze kawałki drewna. Siekiera z funkcją młota doskonale nadaje się do rozłupywania bardzo grubych pni.
W sytuacjach, gdy kawałki drewna są bardzo sękate, mają skręcone lub wysuszone włókna, zwykła siekiera może być niewystarczająca. Wtedy potrzebne jest użycie metalowego klina i młota — może to być młoto-siekiera lub zwykły młot. Kliny do łupania dostępne są w różnych kształtach i rozmiarach; ich powierzchnie mogą być gładkie lub żebrowane, co ułatwia rozdzielanie włókien. Nigdy nie należy używać siekiery jako klina, ponieważ silne uderzenia młotem mogą ją uszkodzić.
Jak radzić sobie z sękami w drewnie?
Na fragmentach drewna często można zauważyć tzw. sęki, czyli resztki po gałęziach wyrastających z głównego pnia. W niektórych rodzajach drewna, takich jak dąb, sęki mogą znacznie utrudniać łupanie. Można spróbować wbić klin wzdłuż pnia, na wysokości sęka, jednak jest to zazwyczaj wykonalne, lecz bardzo pracochłonne, zwłaszcza gdy jest dużo drewna z sękami.
Znacznie prostszym sposobem jest rozłupywanie drewna wokół sęka. Fragmenty z sękami można naciąć piłą, aby ułatwić ich dalsze rozłupywanie, albo odłożyć na opał. Sęki, które są gałęziami drzewa, sięgają do jego rdzenia, ale nie dalej. Pierwsze rozłupanie kawałka drewna z sękiem wykonuje się wzdłuż średnicy, prostopadle do sęka, a następnie odłupuje się kolejne kawałki, stopniowo zbliżając się do sęka.
Sztuka łupania drewna: praktyczne wskazówki
Na pierwszy rzut oka dzielenie drewna wydaje się nieskomplikowane, lecz każdy fragment pochodzi z indywidualnego drzewa i różni się układem sęków, przebiegiem włókien oraz strukturą. W przeciwieństwie do jednolitych materiałów, takich jak metal czy tworzywa sztuczne, drewno wymaga indywidualnego podejścia do każdego kawałka. Przydatne wskazówki to:
- dokładne obejrzenie kawałka drewna przed rąbaniem – naturalne pęknięcia znacznie ułatwiają rozłupywanie, a trafienie siekierą w szczelinę pozwala łatwo rozłupać drewno przez rdzeń,
- kolejność uderzeń siekierą ma znaczenie – zwykle rozłupuje się okrągły kawałek drewna pionowo, po średnicy, wybierając miejsce bez sęków. Przy dużych odcinkach brzozy lepsze efekty daje łupanie po cięciwie, stopniowo zmniejszając średnicę,
- drewno liściaste łupie się najłatwiej, gdy jest świeże i wilgotne – suche włókna, jak w dolnej części brzozy, grabu czy osiki, są dużo twardsze i trudniejsze do rozłupania. Szczególnie łatwo połupać świeże drewno bukowe,
modrzewiowe drewno okrągłe lepiej rozłupywać uderzając siekierą wzdłuż jego długości niż po średnicy. Zamiast ustawiać je pionowo na pieńku, korzystniej położyć poziomo.
