Nie tylko siekiera! Sprawdź, czego naprawdę potrzebujesz do drewna opałowego
Przygotowanie opału to nie to samo co przyniesienie wiązki suchego drewna do kominka. Trzeba ścinać drzewa, zmagać się z naturą, wykonać prawdziwą, ciężką pracę. To uczucie, kiedy warczy piła, lecą wióry i trociny, a drewno jest łupane na kawałki siłą rąk, zna ten, kto sam tego doświadczył. A na koniec pracy można podziwiać gotowy stos drewna, które po wyschnięciu zapewni przyjemne ciepło w domu.
Z tego artykułu dowiesz się:
Piłowanie, łupanie, suszenie – kolejne etapy przygotowania drewna opałowego
Od stojącego drzewa do płonących w kominku polan jest daleka droga, którą wyznacza kilka etapów:
- Ścinka drzewa i okrzesanie pnia z gałęzi. Grube konary będą również wykorzystane na opał.
- Pocięcie pnia drzewa na wałki. Najczęściej na opał nie przeznacza się całego pnia, tylko mniej wartościowe odcinki. W zależności od planowanego środka transportu, drewno tnie się przy pniu na wałki długości od 1 m do 4 m.
- Zrywka wałków do drogi wywozowej. Drewno pozyskane w prywatnym lesie wymaga potwierdzenia legalności pozyskania. Przed ścinką najlepiej zwrócić się do starostwa z pytaniem, kto prowadzi w Waszej miejscowości nadzór nad gospodarką leśną – najczęściej jest to miejscowy leśniczy.
- Transport drewna do miejsca dalszej przeróbki. Pojazdem przeznaczonym do przewozu wałków dostarcza się drewno na miejsce cięcia, łupania i sezonowania.
- Cięcie wałków drewna na krótkie odcinki do łupania. Długość zależy od wymiarów paleniska; zwykle tnie się na 25 – 40 cm.
- Łupanie okrąglaków. Pocięte na odpowiedniej długości wałki łupie się na kawałki kilkunastocentymetrowej grubości.
- Układanie połupanego drewna w stosy. Miejsce musi zapewniać swobodną cyrkulację powietrza.
- Sezonowanie drewna. W zależności od gatunku, suszenie drewna do poziomu poniżej 20% może potrwać od roku do trzech, a nawet dłużej.
Narzędzia do przerobu drewna na opał
Etapy od ścinki drzew do przywozu wałków na miejsce dalszej przeróbki i składowania najlepiej jest zlecić Zakładowi Usług Leśnych - tacy fachowcy na pewno są zatrudniani w miejscowym leśnictwie. Kiedy już na Waszym placu składowym opału leży przywieziony surowiec, można zacząć go przerabiać na drewno kominkowe.
Nasze wskazówki i porady w żadnym przypadku nie stanowią instrukcji obsługi jakiegokolwiek narzędzia do przeróbki drewna opałowego. Nie uczymy też obsługi pilarki, ani zasad bezpiecznej pracy i wyposażenia ochronnego. Na każdym etapie pracy potrzebne są odpowiednie narzędzia i dobrze jest wiedzieć, po jakie w danym momencie warto sięgnąć.
Cięcie wałków pilarką łańcuchową
Bardzo ważne: każdy, kto bierze do ręki pilarkę łańcuchową powinien poznać podstawy na kursie obsługi pilarki. Dotyczy to nie tylko tych, którzy prowadzą ścinkę drzew, ale również pilarzy tnących leżące drewno. Z jednej strony chodzi tu o Wasze zdrowie, a z drugiej o żywotność dosyć drogiej maszyny.
Wybór pilarki spalinowej, elektrycznej albo akumulatorowej zależy od ilości drewna do pocięcia, lokalnych warunków i tolerancji sąsiadów na hałas. Do dyspozycji są różne wielkości pilarek, a ich koszt rośnie zwykle proporcjonalnie do wielkości. Do domowego użytku niepotrzebna jest duża i droga pilarka, na dodatek ciężka.
Razem z pilarką łańcuchową warto zakupić potrzebne akcesoria oraz środki ochrony osobistej. Do pierwszej grupy należą:
- pilnik okrągły do łańcucha.
- pilnik płaski do ograniczników wysokości,
- prowadnik pilnika,
- klucz płasko-oczkowy,
- wkrętak,
- podwójny kanister – na benzynę i olej do łańcucha.
Na drugiej liście można znaleźć:
- kask ochronny,
- ochronniki słuchu,
- rękawice,
- spodnie antyprzecięciowe,
- buty ochronne z wkładką antyprzecięciową,
- apteczkę.
Siekiera albo młoto-siekiera do łupania wałków
Jak się wydaje, siekiera powoli przestaje być podstawowym narzędziem do przygotowania opału. Coraz więcej osób stosuje elektryczne łuparki – maszyny do łupania drewna. Łuparka pozwala na łatwe i wydajne rozdrabnianie grubych wałków, oszczędzając czas i wysiłek.
Niektórzy preferują jednak nadal tradycyjną, ręczną metodę, do której niezbędna jest siekiera. Kupując siekierę, trzeba przede wszystkim rozróżniać siekierę do łupania od uniwersalnej siekiery do cięcia. Ta druga, o wąskim ostrzu, pozostałaby prawdopodobnie w drewnie przy pierwszej próbie rozłupania wałka. Im grubsze są kawałki drewna do łupania, tym większa i cięższa powinna być siekiera. Z drugiej strony trzeba też brać pod uwagę własne możliwości, jako że trzeba tę siekierę dźwigać przez kilka godzin z rzędu.
Kliny i młot do łupania grubych wałków
Do łupania grubych albo sękatych wałków korzystnie jest zastosować czasem kliny i młot. Znany z lekcji fizyki rozkład sił w klinie pomaga rozdzielić włókna drzewne. Trzeba tylko pamiętać, że stalowym młotem można wbijać tylko aluminiowe kliny. Do klinów stalowych trzeba użyć gumowego młota. Rozłupywanie wałków klinem rozłupującym wymaga mniej wysiłku niż praca samą siekierą. Można go używać z młotem do łupania. Kuta stal jest wytrzymała i mocna, co ułatwia łupanie drewna.
Narzędzia nieprzydatne do przygotowania opału
Istnieją narzędzia i metody w przygotowywaniu drewna opałowego, które stosuje się po prostu dlatego, że „zawsze tak robiłem i było dobrze”. Do tych najciekawszych obserwacji należą:
- Tępy łańcuch pilarki, który nigdy nie był szlifowany.
- Siekiera do cięcia używana do łupania wałków: „Wystarczy mocno uderzyć i pójdzie!”. Chyba że utknie w drewnie i prędzej pęknie, niż uda się ją wyjąć.
- Folia malarska do okrycia drewna: cienka folia porwie się przy pierwszym wietrze.