Tańsze niż fotowoltaika i bez formalności – te urządzenia wracają do łask, a oszczędności zaskakują

Coraz więcej osób szuka tańszych i prostszych sposobów na wykorzystanie energii słonecznej. Choć fotowoltaika wciąż króluje na dachach, do gry wracają kolektory słoneczne – rozwiązanie nawet o połowę tańsze i bez potrzeby podpisywania umów z zakładem energetycznym. Czy solary do grzania wody znów staną się hitem w polskich domach? Sprawdzamy, komu się to opłaca i jakie wsparcie można dziś otrzymać.
- Jak działają kolektory solarne i czym różnią się od fotowoltaiki?
- Fotowoltaika a solary do wody – porównanie kluczowych różnic
- Czy kolektory słoneczne nadal się opłacają?
- Dofinansowanie do kolektorów słonecznych – z jakich programów skorzystasz?
Jak działają kolektory solarne i czym różnią się od fotowoltaiki?
Najważniejszą różnicą pomiędzy instalacją fotowoltaiczną a kolektorami słonecznymi jest sposób wykorzystania energii słonecznej. Fotowoltaika przekształca promienie słońca w energię elektryczną, którą można wykorzystać w różnych celach – również do podgrzewania wody. Kolektory solarne natomiast służą wyłącznie do ogrzewania ciepłej wody użytkowej.
Panele fotowoltaiczne działają na zasadzie konwersji światła słonecznego w prąd elektryczny, który zasila domowe urządzenia. Z kolei kolektory słoneczne zamieniają energię słoneczną w ciepło. To ciepło jest transportowane do podgrzewacza wody przy użyciu specjalnego płynu – roztworu glikolu propylenowego. Tzw. medium robocze krąży w zamkniętym układzie: nagrzewa się w kolektorze, przekazuje ciepło do zasobnika, a następnie wraca do kolektora, by proces rozpocząć od nowa.
Jak wybrać kolektory solarne? Podpowiadamy tutaj.

Fotowoltaika a solary do wody – porównanie kluczowych różnic
Elastyczność
Instalacje fotowoltaiczne dają znacznie więcej możliwości niż kolektory słoneczne. Pozwalają nie tylko na zasilanie domowych urządzeń, ale także na magazynowanie lub sprzedaż nadwyżek energii. Panele solarne mają jedno konkretne zastosowanie – służą wyłącznie do podgrzewania wody użytkowej.
Wydajność i ograniczenia
Kolektory słoneczne najlepiej działają latem, w słoneczne i ciepłe dni. W zimie ich efektywność drastycznie spada, a temperatury poniżej zera mogą zakłócić ich pracę. Co więcej, przegrzanie systemu latem może prowadzić do zagotowania glikolu. Z kolei fotowoltaika działa stabilnie niezależnie od pory roku – produkuje prąd zarówno w mroźne, jak i upalne dni, o ile tylko świeci słońce.
Koszt początkowy
Zakup i montaż kolektorów solarnych do podgrzewania wody to wydatek nawet o 50% niższy w porównaniu z inwestycją w instalację fotowoltaiczną.
Serwis i konserwacja
Instalacja solarna do wody składa się z wielu podzespołów, które wymagają nie tylko regularnych przeglądów, ale też zasilania energią elektryczną. Dla porównania – systemy fotowoltaiczne są zazwyczaj mniej skomplikowane, rzadziej się psują i nie generują dodatkowych kosztów eksploatacyjnych.
Umowy, dokumenty i papierkowa robota
Aby korzystać z kolektorów słonecznych, nie trzeba podpisywać żadnych umów z zakładem energetycznym ani rozliczać się z wyprodukowanej energii – jak ma to miejsce w przypadku fotowoltaiki rozliczanej w systemie net-billing.

Czy kolektory słoneczne nadal się opłacają?
Choć panele solarne do podgrzewania wody nie są tak uniwersalne jak fotowoltaika, wciąż mogą być opłacalnym rozwiązaniem – wszystko zależy od indywidualnych potrzeb, możliwości finansowych i charakterystyki budynku. Nie każdy potrzebuje pełnego systemu do produkcji energii elektrycznej.
Kolektory słoneczne świetnie sprawdzają się tam, gdzie priorytetem jest dostęp do ciepłej wody użytkowej. To dobre rozwiązanie m.in. dla pensjonatów, domków letniskowych czy budynków wykorzystywanych sezonowo – zwłaszcza że ich największa efektywność przypada właśnie na miesiące letnie. W przypadku domów jednorodzinnych, w których latem intensywnie zużywa się wodę do kąpieli i zmywania, solary mogą w słoneczne dni pokryć całe zapotrzebowanie na ciepłą wodę.
Coraz popularniejszym rozwiązaniem jest także łączenie obu technologii – instalacja kolektorów słonecznych jako uzupełnienie fotowoltaiki pozwala zmniejszyć obciążenie systemu w cieplejszych miesiącach.

Dofinansowanie do kolektorów słonecznych – z jakich programów skorzystasz?
- Program Czyste Powietrze
Kolektory słoneczne mogą być objęte wsparciem w ramach zakupu i montażu nowego źródła ciepła. Warto jednak pamiętać, że nie można uzyskać dotacji wyłącznie na solary – muszą one stanowić część szerszej modernizacji systemu c.o. i/lub c.w.u. Wysokość dofinansowania uzależniona jest od dochodów i obejmuje trzy poziomy:
- poziom podstawowy: do 40% kosztów – maksymalnie 8100 zł;
- poziom podwyższony: do 70% – maksymalnie 14 300 zł;
- poziom najwyższy: do 100% – maksymalnie 20 400 zł.
- Program Stop Smog
Panele solarne mogą również zostać objęte dofinansowaniem w ramach programu Stop Smog, który wspiera działania na rzecz czystszego powietrza. Warunkiem uzyskania pomocy jest najczęściej realizacja kompleksowej termomodernizacji budynku. Wsparcie może sięgać nawet 100%, a maksymalna kwota to 53 tys. zł.
- Ulga termomodernizacyjna
Zakup i montaż kolektorów słonecznych do podgrzewania wody można odliczyć od podatku w ramach ulgi termomodernizacyjnej. Limit odliczenia wynosi 53 tys. zł.

Źródła
- https://czystepowietrze.gov.pl/wez-dofinansowanie/pytania-i-odpowiedzi/co-mozna-. dofinansowa-oraz-wysokosc-dotacji/instalacja-pv/3
- https://www.gov.pl/web/arimr/stop-smog-20---nowe-lepsze-zasady-od-31-marca2
- https://www.podatki.gov.pl/pit/ulgi-odliczenia-i-zwolnienia/ulga-termomodernizacyjna/