Fotowoltaika za droga? To rozwiązanie kosztuje połowę mniej, działa od razu i nie wymaga niekorzystnych umów

Rosnąca liczba ludzi poszukuje bardziej ekonomicznych i nieskomplikowanych metod na wykorzystanie energii ze słońca. Chociaż panele fotowoltaiczne nadal dominują na dachach, kolektory słoneczne znowu zyskują na popularności jako opcja nawet o połowę tańsza, niewymagająca zawierania umów z firmami energetycznymi. Czy ponownie będą one popularnym wyborem do ogrzewania wody w polskich gospodarstwach domowych? Analizujemy, kto może na tym skorzystać i jakie dostępne są obecnie formy wsparcia.
- Porównanie fotowoltaiki i kolektorów słonecznych
- Porównanie kolektorów i fotowoltaiki
- Kolektory słoneczne a oszczędność energii
- Dofinansowania i ulgi na kolektory słoneczne
Porównanie fotowoltaiki i kolektorów słonecznych
Kluczową różnicą pomiędzy systemem fotowoltaicznym a kolektorami solarnymi jest sposób użytkowania energii ze słońca. Fotowoltaika zmienia promienie słoneczne w energię elektryczną, którą można używać na wiele sposobów – także do ogrzewania wody. Kolektory słoneczne natomiast są przeznaczone wyłącznie do ogrzewania wody użytkowej.
Panele fotowoltaiczne funkcjonują przez przekształcanie światła słonecznego w prąd elektryczny, który zasila sprzęty domowe. Natomiast kolektory solarne przekształcają energię słoneczną w ciepło. To ciepło jest transportowane do podgrzewacza wody za pomocą specjalnego płynu – roztworu glikolu propylenowego. Tzw. medium robocze obraca się w zamkniętym obiegu: nagrzewa się w kolektorze, przekazuje ciepło do zbiornika, a potem wraca do kolektora, aby cykl mógł rozpocząć się ponownie.
Jak dokonać wyboru kolektorów słonecznych? Podpowiadamy tutaj.

Porównanie kolektorów i fotowoltaiki
Adaptacyjność
Systemy fotowoltaiczne oferują o wiele większe możliwości niż kolektory słoneczne. Umożliwiają nie tylko zasilanie urządzeń w domu, ale także magazynowanie lub sprzedaż nadmiaru energii. Panele solarne mają jedno specyficzne zastosowanie – służą wyłącznie do ogrzewania wody użytkowej.
Efektywność i ograniczenia
Kolektory słoneczne są najbardziej wydajne w okresie letnim, podczas słonecznych i ciepłych dni. Zimą ich wydajność znacznie maleje, a ujemne temperatury mogą zakłócić ich działanie. Dodatkowo, przegrzanie systemu latem może spowodować wrzenie glikolu. Z kolei fotowoltaika działa stabilnie bez względu na porę roku – generuje energię zarówno w mroźne, jak i gorące dni, pod warunkiem, że świeci słońce.
Koszt początkowy
Nabycie i instalacja kolektorów słonecznych do ogrzewania wody to wydatek nawet o 50% mniejszy w porównaniu z inwestycją w system fotowoltaiczny.
Obsługa i utrzymanie
System solarny do wody składa się z wielu komponentów, które wymagają nie tylko regularnych przeglądów, ale także zasilania prądem. W porównaniu do tego – systemy fotowoltaiczne są zazwyczaj mniej skomplikowane, rzadziej ulegają awariom i nie generują dodatkowych kosztów związanych z użytkowaniem.
Formalności, dokumentacja i biurokracja
Aby korzystać z kolektorów słonecznych, nie jest konieczne podpisywanie żadnych umów z dostawcą energii ani rozliczanie się z wyprodukowanej energii – jak to ma miejsce w przypadku fotowoltaiki rozliczanej w systemie net-billing.

Kolektory słoneczne a oszczędność energii
Mimo że panele słoneczne do ogrzewania wody nie są tak wszechstronne jak fotowoltaika, wciąż mogą być korzystnym wyborem – wszystko zależy od osobistych wymagań, zasobów finansowych oraz specyfiki budynku. Nie wszyscy potrzebują kompletnego systemu do generowania energii elektrycznej.
Kolektory solarne doskonale działają tam, gdzie kluczowym celem jest zapewnienie ciepłej wody użytkowej. Jest to idealne rozwiązanie m.in. dla pensjonatów, domków letniskowych czy obiektów używanych sezonowo – zwłaszcza że ich najwyższa wydajność przypada na okres letni. W przypadku domów jednorodzinnych, gdzie latem woda jest intensywnie zużywana do kąpieli i mycia naczyń, solary mogą w słoneczne dni całkowicie pokryć zapotrzebowanie na ciepłą wodę.
Coraz częściej stosowanym rozwiązaniem jest również łączenie obu technologii – montaż kolektorów słonecznych jako uzupełnienie fotowoltaiki pozwala na zmniejszenie obciążenia systemu w gorętszych miesiącach.

Dofinansowania i ulgi na kolektory słoneczne
- Inicjatywa Czyste Powietrze
Panele słoneczne mogą być dofinansowane w ramach zakupu i instalacji nowego systemu ogrzewania. Należy jednak pamiętać, że dotacja nie jest dostępna wyłącznie na panele – muszą one być elementem całościowej modernizacji systemu c.o. i/lub c.w.u. Wysokość wsparcia zależy od dochodów i obejmuje trzy progi:
- podstawowy poziom: do 40% wydatków – maksymalnie 8100 zł;
- poziom wyższy: do 70% – maksymalnie 14 300 zł;
- najwyższy poziom: do 100% – maksymalnie 20 400 zł.
- Inicjatywa Stop Smog
Panele solarne mogą być również uwzględnione w ramach programu Stop Smog, który promuje działania proekologiczne. Aby uzyskać wsparcie, często wymagane jest przeprowadzenie kompleksowej termomodernizacji budynku. Pomoc może wynieść nawet 100%, a maksymalna kwota to 53 tys. zł.
- Ulga na termomodernizację
Koszt zakupu i montażu paneli słonecznych do podgrzewania wody można odliczyć od podatku w ramach ulgi na termomodernizację. Maksymalna kwota odliczenia to 53 tys. zł.

Źródła:
- https://czystepowietrze.gov.pl/wez-dofinansowanie/pytania-i-odpowiedzi/co-mozna-. dofinansowa-oraz-wysokosc-dotacji/instalacja-pv/3
- https://www.gov.pl/web/arimr/stop-smog-20---nowe-lepsze-zasady-od-31-marca2
- https://www.podatki.gov.pl/pit/ulgi-odliczenia-i-zwolnienia/ulga-termomodernizacyjna/