Pellet wygląda idealnie na papierze. Kusi oszczędnościami, ale ma też ciemną stronę
Pellet wytwarzany z resztek drewna gwarantuje komfort, niską emisję zanieczyszczeń oraz długoterminowe oszczędności. Jednak czy rzeczywiście spełni oczekiwania w każdym domu? Czy może skrywa wiele pułapek, które mogą przekształcić wizję przytulnego domu w drogi koszmar?
- Ekologiczne i ekonomiczne ogrzewanie pelletem
- Wady i wyzwania ogrzewania pelletem
- Zagrożenia związane z tanim pelletem
- Wymagania dla kotłowni na pellet w domu
Ekologiczne i ekonomiczne ogrzewanie pelletem
Nie sposób zaprzeczyć, że ogrzewanie domu przy użyciu pelletu drzewnego ma wiele korzyści. Pellet to odnawialne źródło energii, produkowane z resztek, takich jak trociny i zrębki, co sprawia, że jest on neutralny pod względem emisji CO₂ – w odróżnieniu od paliw kopalnych, takich jak węgiel czy gaz. Kotły na pellet mogą osiągać efektywność nawet powyżej 90%, wytwarzając bardzo mało popiołu (tylko 0,5–1,2% masy paliwa przy wysokiej jakości opału), który można użyć jako nawóz w ogrodzie.
Automatyczne podajniki i systemy sterowania umożliwiają prawie bezobsługowe działanie (przynajmniej takie są zapewnienia producentów, co omówimy dalej w artykule) – wystarczy uzupełniać zasobnik co kilka dni, a urządzenie zajmie się całą resztą, zapewniając stałe ciepło bez nagłych zmian temperatury czy zapachu spalenizny. Koszty ogrzewania pelletem często okazują się bardziej konkurencyjne niż gazem czy olejem opałowym, szczególnie przy dostępnych dotacjach.
W kontekście regulacji unijnych, takich jak ETS2, które mają obowiązywać od 2027 roku, pellet zdobywa coraz większą przewagę na rynku: nie jest objęty opłatami za emisję, w przeciwieństwie do paliw kopalnych.
Wady i wyzwania ogrzewania pelletem
Wysokie początkowe wydatki stanowią pierwszą przeszkodę: kocioł to koszt od 5 do ponad 20 tys. zł (w przypadku większych nawet od 15 000 do 40 000 zł), plus montaż oraz przechowywanie paliwa. Pellet jest droższy niż ekogroszek (niższa wartość energetyczna: 15–18 MJ/kg w porównaniu do 24 MJ/kg), a jego ceny mogą być niestabilne.
Następną trudnością jest oczywiście zależność od energii elektrycznej – bez prądu sterowniki kotła przestają funkcjonować, co w przypadku awarii lub krótkiej przerwy w dostawie energii oznacza brak ogrzewania w domu. Regularne utrzymanie jest niezbędne: cotygodniowe czyszczenie, usuwanie popiołu i kontrola palnika podważają mit „całkowitej bezobsługowości”. Emisja CO₂ z pelletu może być ostatecznie nawet o 75% wyższa niż z gazu LPG, jeśli granulat nie pochodzi z odpadów drzewnych, a z celowo ścinanych drzew – co całkowicie przeczy idei ekologii.
Zagrożenia związane z tanim pelletem
Posiadacze kotłów na pellet często ulegają iluzji niskiej ceny paliwa. Pellet z niepewnych źródeł może być zanieczyszczony piaskiem, torfem, a nawet granulatem z opon czy odpadami z płyt MDF. Taki granulat prowadzi do tworzenia się spieków blokujących palnik, korozji kotła oraz nadmiernego nagromadzenia popiołu – nie wspominając o szkodliwych emisjach do środowiska. Producenci kotłów podkreślają, że najlepszym wyborem zawsze pozostaje certyfikowany pellet klasy A1 – o wilgotności poniżej 10% i zawartości popiołu maks. 0,7%.
Innym sposobem na oszczędności jest używanie agropelletu, którego ceny są znacznie niższe. Jak sama nazwa wskazuje, ten granulat produkowany jest z odpadów rolniczych i leśnych, takich jak słoma, łuski nasion, łodygi roślin czy zrębki. Niestety, jego parametry również często są bardzo niskie.
Wymagania dla kotłowni na pellet w domu
Nie wszystkie budynki są przystosowane do ogrzewania pelletem – wymagana jest kotłownia o właściwych rozmiarach z wentylacją grawitacyjną i suchym pomieszczeniem do magazynowania paliwa na sezon, ponieważ granulat szybko wchłania wilgoć, co negatywnie wpływa na jego jakość. W niewielkich mieszkaniach czy blokach odpowiednie przechowywanie może okazać się po prostu niewykonalne.
Wymiary i wyposażenie kotłowni na pellet w domu jednorodzinnym muszą spełniać wymagania zawarte w Warunkach Technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2024 r. poz. 1284 z późn. zm.) oraz w normie PN-B-02431-1:1999. Przepisy te precyzują m.in. minimalne odstępy, wentylację oraz wymogi przeciwpożarowe.
W przypadku kotła o mocy do 25 kW:
- pomieszczenie kotłowni może być zlokalizowane w budynku mieszkalnym, pod warunkiem wydzielenia ścianami z materiałów niepalnych;
- wysokość pomieszczenia nie może być mniejsza niż 2,2 m (w istniejących budynkach dopuszcza się minimum 1,9 m);
- przestrzeń między tylną częścią kotła a przegrodą – nie mniejsza niż 70 cm;
- przestrzeń między bokiem kotła a ścianą – nie mniejsza niż 100 cm;
- przestrzeń między przodem kotła a ścianą – nie mniejsza niż 200 cm;
- nawiew powietrza o powierzchni co najmniej 200 cm², umieszczony nie wyżej niż 30 cm nad podłogą;
- wentylacja wywiewna grawitacyjna o przekroju minimum 14 × 14 cm, wyprowadzona bezpośrednio ponad dach;
- podłoga oraz ściany w strefie kotła wykonane z materiałów niepalnych lub zabezpieczone blachą stalową.
Dla kotła o mocy powyżej 25 kW:
- kotłownia musi stanowić oddzielne pomieszczenie techniczne, oddzielone od innych pomieszczeń przegrodami o odporności ogniowej co najmniej EI 60;
- drzwi do kotłowni powinny być niepalne (stalowe lub obite blachą) o szerokości minimum 0,8 m, w klasie odporności EI 30;
- między kotłownią a składem paliwa należy zastosować osobne drzwi stalowe lub zamknięte przegrody niepalne;
- wymagane jest zapewnienie odpowiedniego dopływu powietrza do spalania – minimum 1,5 × przekrój kanału spalinowego;
- w pomieszczeniu powinna być kratka ściekowa lub inny sposób odprowadzania ewentualnych wycieków wody z instalacji.
W nowoczesnych, energooszczędnych budynkach ogrzewanie pelletem jest bardzo skuteczne, natomiast w starych, nieszczelnych domach z dużymi stratami ciepła może być nieefektywne i kosztowne. Warto to uwzględnić przy podejmowaniu decyzji o zakupie.