Płacisz 700–800 zł za metr drewna? Legalnie możesz mieć je za 80 zł/m³
Kominek w domu nie tylko tworzy przytulną atmosferę, ale może również wspomagać system grzewczy. O ile do okazyjnego palenia w kominku wystarczy zwykle jeden albo dwa metry sześcienne drewna, to codzienne rozpalanie ognia zimą wymaga zgromadzenia zapasów dziesięć razy większych. Najwygodniej jest kupić gotowe drewno porąbane i wysuszone, jednak znacznie taniej jest pozyskać drewno opałowe tak zwanym samowyrobem.
- Co to jest „samowyrób drewna”?
- Gdzie dopuszczalny jest samowyrób drewna?
- Zanim rozpocznie się pozyskanie drewna samowyrobem
- Przygotowanie drewna do odbioru i wywozu z lasu
Co to jest „samowyrób drewna”?
Pojęcie samowyrobu drewna, czyli samodzielnego pozyskiwania opału w lasach, jest trochę mylące. Chociaż mowa jest o samowyrobie, to oczywiście nie można tego robić samowolnie i bez odpowiednich zezwoleń. Zasady samodzielnego wyrobu drewna opałowego są szczegółowo uregulowane. Aby skorzystać z możliwości samowyrobu, trzeba mieszkać blisko dużego lasu, mieć podstawowe pojęcie o pracy w lesie, a także dysponować odpowiednią ilością wolnego czasu.
Wbrew pojawiającym się często nieuzasadnionym i fałszywym opiniom, ilość drewna pozyskanego w Lasach Państwowych jest planowana w okresach dziesięcioletnich i szczegółowo szacowana na każdy następny rok na podstawie pomiarów w terenie. Pozyskanie samowyrobem dotyczy oczywiście tylko pozostałości po wyrobionych sortymentach użytkowych.
Ponieważ pozyskanie drewna w ciągu roku w leśnictwie jest mocno ograniczone powierzchniowo, a ilość pozostałości z natury rzeczy nie jest wysoka, należy zgłosić się do lokalnego nadleśnictwa i zasięgnąć informacji. Chętny do pracy zostanie skierowany do leśnictwa, które dysponuje aktualnie powierzchniami do porządkowania.
Trzeba też od razu jasno powiedzieć, że samowyrób drewna opałowego nie oznacza ani ścinania drzew, ani cięcia grubych pni na kawałki. Pozyskanie drewna należy do profesjonalnych pilarzy i absolutnie nie wolno tego robić osobom dopuszczonym do samowyrobu. Zainteresowani mogą wyrabiać jedynie drewno S4 i M2, czyli grubiznę i drobnicę opałową. Jest to jak najbardziej wartościowe drewno, tyle tylko że z wadami uniemożliwiającymi dalszą obróbkę albo o zbyt małej średnicy.
Gdzie dopuszczalny jest samowyrób drewna?
Cena drewna opałowego pozyskanego kosztem nabywcy może się wahać w różnych nadleśnictwach, jednak dla orientacji można przyjąć, że grubizna opałowa (S4) kosztuje 80-110 zł/m3, drobnica (M2) ok. 50 zł/m3. Jeśli porównamy te ceny z 500-600 zł/mp, czyli 700-800 zł/m3, to nakład pracy własnej wygląda na bardzo opłacalny.
Drewno w ramach samowyrobu jest pozyskiwane z pozostałości po wykonanym pozyskaniu. Są to pozycje planu cięć w danym roku lub roku ubiegłym. Na tych powierzchniach zakończono wszelkie prace związane z pozyskaniem i odbiórką drewna kosztem skarbu państwa.
Jeśli istnieją drzewa leżące (wywroty) niezagrażające obsunięciem lub stoczeniem na powierzchniach poza planem cięć (tak zwane użytki przygodne), których wyrób kosztem skarbu państwa jest ekonomicznie niezasadny (słaba jakość drewna), nadleśnictwo może wskazać je do samowyrobu. Do samodzielnej pracy w lesie pilarką spalinową potrzebne jest świadectwo ukończenia niezbędnego kursu. Z braku takich uprawnień, zawsze można wziąć do pomocy osobę ze sprzętem i uprawnieniami.
Zanim rozpocznie się pozyskanie drewna samowyrobem
Po wyjaśnieniu z leśniczym wszelkich wątpliwości, następuje dopuszczenie nabywcy drewna do jego wyrobu własnym kosztem, poprzez wydanie pisemnego pozwolenia. Nabywca jest też pouczony, że osoby z administracji leśnej upoważnione do kontroli realizacji samowyrobu mogą wstrzymać lub anulować pozwolenie, jeśli stwierdzą nieprawidłowości.
Leśniczy wystawiający zezwolenie wskazuje na gruncie miejsce wyrobu oraz sortymenty do pozyskania, a także określa sposób i miejsce przygotowania drewna do odbioru. Wykonawca zostaje też pouczony o zagrożeniach, technice prac, wymogach BHP oraz zasadach ochrony przeciwpożarowej i środowiska naturalnego. Sprzedaż drewna odbywa się w kancelarii leśnictwa po wcześniejszych uzgodnieniach.
Przygotowanie drewna do odbioru i wywozu z lasu
Nie wystarczy pozostałości zrębowe albo trzebieżowe okrzesać z gałązek i ewentualnie pociąć na krótsze kawałki; trzeba wyrobione drewno ułożyć w stosy, które dadzą się pomierzyć. Nabywca płaci za metry sześcienne drewna, a te można wyliczyć na podstawie przybliżonej objętości (metry przestrzenne) stosów. Nie ma możliwości dokonywania pomiaru na przykład na pojeździe albo na posesji kupującego.
Po zgłoszeniu zakończenia samowyrobu przez nabywcę, stosy są odbierane przez leśniczego, który sporządza następnie dokumenty przychodu. Nabywca jest zobowiązany do wykupienia pozyskanego samowyrobem drewna w terminie do 14 dni od daty jego odbiórki. Wywóz z lasu odbywa się po wydaniu drewna przez osobę upoważnioną (leśniczy, podleśniczy) w ustalonym terminie. Na asygnacie lub fakturze musi być odpowiednia adnotacja.
Teraz wystarczy już tylko pozyskane samowyrobem drewno pociąć, poukładać do sezonowania i czekać, aż będzie gotowe do spalenia w kominku. Cały proces przygotowania opału od lasu do paleniska jest niewątpliwie bardzo pracochłonny, jednak oszczędności kosztów są również bardzo wymierne.
