Zamiast ciepła – smród, pleśń i dym. Ten błąd przy drewnie popełnia prawie każdy
Czy trzymasz drewno opałowe w zamkniętej szopie? Uważaj — zamiast wysychać, może szybko zacząć pleśnieć! Mokre drewno to nie tylko trudność w rozpaleniu ognia, ale także źródło nieprzyjemnego dymu, sadzy oraz uszkodzeń kominka. W naszym artykule tłumaczymy, dlaczego właściwa wentylacja i sezonowanie drewna są istotne, aby zapewnić ciepło, czystość i bezpieczeństwo w Twoim domu. Dowiedz się, jak tego uniknąć!
- Zawartość wody w drewnie: rodzaje i znaczenie
- Wpływ wilgotności na efektywność spalania
- Zawartość wody w różnych gatunkach drewna
- Znaczenie prawidłowego sezonowania drewna
Zawartość wody w drewnie: rodzaje i znaczenie
W strukturze drzew, które jeszcze rosną, woda jest głównym składnikiem soku komórkowego i zajmuje wszystkie dostępne przestrzenie. Zaraz po ścięciu drzewa, można wyróżnić trzy typy wody: wodę wolną, która wypełnia cewki i naczynia; wodę związaną, obecną w przestrzeniach międzykomórkowych; oraz wodę chemiczną, będącą częścią chemicznych związków drewna.
Woda wolna to około 65% całkowitej wilgotności drewna, woda związana to około 30%, a woda chemiczna to jedynie około 5%, która nie ma większego znaczenia w procesie suszenia. Wilgotność drewna jest mierzona jako procentowy stosunek masy wody do masy suchego drewna – określa się ją jako wilgotność bezwzględną. Z kolei procentowa ilość wody w drewnie w jego aktualnym stanie nazywana jest wilgotnością względną.
Świeżo ścięte drewno charakteryzuje się bardzo wysoką wilgotnością bezwzględną, która w zależności od rodzaju drzewa może wynosić nawet 250%. Ilość wody w drewnie zmienia się także w zależności od pory roku i warunków otoczenia. Ponieważ wilgotność nie powinna przekraczać 25%, musi z niego wyparować nie tylko woda wolna, ale również większość wody związanej. Naturalny proces wysychania drewna określany jest jako sezonowanie.
Wpływ wilgotności na efektywność spalania
Głównym zadaniem spalania drewna w kominku, poza aspektami wizualnymi, jest generowanie ciepła niezbędnego do ogrzania pomieszczenia. Drewno jest ekologicznym i wydajnym paliwem, ale jego kaloryczność, w przeciwieństwie do paliw kopalnych, jest zmienna i w dużej mierze zależy od rodzaju oraz poziomu wilgotności. Najczęściej wykorzystywane gatunki drewna to buk, grab, brzoza, dąb, jesion i klon.
Interesujące jest, jak wilgotność wpływa na kaloryczność drewna. Drewno kominkowe o optymalnej wilgotności około 20% osiąga kaloryczność na poziomie 4,3 kWh/kg. Z kolei świeże drewno z wilgotnością około 80% wytwarza tylko 1,4 kWh/kg, co oznacza, że produkuje trzykrotnie mniej energii niż drewno dobrze wysuszone. Dla porównania, drewno sezonowane przez 3 miesiące ma kaloryczność o jedną trzecią niższą niż drewno sezonowane przez pełny rok.
Wilgotność drewna do kominka powinna wynosić od 18 do 25% wilgotności bezwzględnej, co odpowiada 15-20% wilgotności względnej. Znaczna różnica w ilości ciepła uzyskiwanego ze spalania drewna suchego i mokrego wynika z energii potrzebnej do podgrzania i odparowania zawartej w nim wody.
Zawartość wody w różnych gatunkach drewna
Poziom nasycenia drewna wodą może być bardzo zróżnicowany i jest głównie uzależniony od gatunku oraz rodzaju botanicznego drzewa. Najczęściej spotykane rodzaje drewna można podzielić na pięć grup:
- Rodzaje o bardzo dużej zawartości wody – z metra sześciennego świeżego drewna trzeba odparować ponad 250 litrów wody. Do tej grupy należą: wierzba, jodła, buk, świerk i dąb. Wierzba wyróżnia się, ponieważ podczas suszenia traci ponad dwa razy więcej wilgoci niż na przykład modrzew. Trudno sobie wyobrazić, że z każdego metra sześciennego buka czy dębu należy odparować ogromną ilość wody, zanim drewno będzie gotowe do spalania.
- Rodzaje o dużej zawartości wody – wymagają odparowania od 200 do 250 litrów wody z metra sześciennego. W tej grupie znajdują się osika, klon, gatunki owocowe, olcha i sosna.
- Rodzaje o przeciętnej zawartości wody – z jednego metra sześciennego trzeba usunąć od 150 do 200 litrów wody. Do tej kategorii zaliczają się modrzew, jarzębina i brzoza, przy czym brzoza ma ponad 150 litrów nadmiaru wody.
- Rodzaje o małej zawartości wody – wymagają odparowania od 100 do 150 litrów wody w stanie świeżym. Należą do nich popularny grab, a także wiąz i daglezja.
- Rodzaje o bardzo małej zawartości wody – do tej ekskluzywnej grupy należą jesion i robinia, które potrzebują odparować mniej niż 100 litrów wody, około 90 litrów. Jesion jest wyjątkowo korzystny, ponieważ zawiera niewiele wilgoci i łatwo ją traci, co czyni go doskonałym wyborem dla osób, które zapomniały wcześniej zaopatrzyć się w opał.
Znaczenie prawidłowego sezonowania drewna
Nie trzeba dużej wyobraźni, aby dostrzec, jak setki litrów wody stopniowo ulatniają się z mokrego drewna i razem z powietrzem przemieszczają się do atmosfery. Aby skutecznie odparować, potrzebne jest ciepło słońca, a do usunięcia wilgotnego powietrza – dobra wentylacja. Sezonowanie, czyli naturalne wysychanie drewna, wymaga, aby kawałki były drobno pocięte i ułożone w stosy na otwartej przestrzeni.
Jeżeli drewno jest składowane w szczelnie zamkniętej szopie, która nie pozwala na wymianę powietrza, wysychanie nie będzie miało miejsca. Co więcej, wilgotne podłoże i ciepło sprzyjają rozwojowi pleśni, która żywi się wilgotną celulozą drewna.
Reasumując, brak odpowiedniej wentylacji sprawi, że drewno nie tylko nie wyschnie, ale także zostanie pokryte pleśnią. Wdychanie jej zarodników może być niebezpieczne dla alergików i osób z astmą. Chociaż przeniesienie mokrego drewna i jego dosuszenie umożliwi spalenie, pleśń prawdopodobnie obniży wartość opałową materiału.
