Paląc takie drewno, niszczysz piec i komin! Zastosuj prosty trik, zanim znowu dorzucisz do ognia
Dobrze wysuszone drewno opałowe to podstawa efektywnego palenia w piecu, kominku czy kotle. Im lepiej drewno wyschnie, tym więcej ciepła odda podczas spalania i tym mniej problemów sprawi twój komin. Wilgotne drewno nie tylko kiepsko się pali, ale również zanieczyszcza przewody kominowe i szkodzi środowisku. Choć najlepiej byłoby użyć profesjonalnego miernika wilgotności, nie każdy go ma. Na szczęście istnieje kilka sprawdzonych sposobów, jak ocenić, czy drewno nadaje się do palenia, bez użycia żadnych specjalistycznych narzędzi.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Wygląd drewna – kolor i spękania
- Ciężar drewna – lekkość w rękach
- Test dźwięku – co mówi drewno?
- Dotyk i struktura powierzchni
- Test z folią plastikową – prosty sposób na wilgotność
- Jak zachowuje się kora?
- Próba ognia – co się dzieje w palenisku?
- Czas schnięcia i warunki przechowywania
- Wilgotność a gatunek drewna
Wygląd drewna – kolor i spękania
Jednym z pierwszych sygnałów świadczących o tym, że drewno jest suche, jest jego kolor. Świeżo ścięte drewno ma intensywną, jasną barwę, która wraz z czasem schnięcia staje się coraz bardziej wyblakła i szarawa. Szczególnie widoczne jest to na końcach szczap, gdzie drewno często pęka. Takie spękania, idące w poprzek włókien, wskazują, że woda odparowała, a drewno skurczyło się i wysuszyło.
Trzeba jednak pamiętać, że nie każdy gatunek drewna zachowuje się tak samo. Przykładowo brzoza, mimo iż dobrze wysycha, rzadko pęka tak wyraźnie, jak chociażby dąb czy jesion. Dlatego wygląd drewna warto traktować jako jeden z elementów oceny, a nie jedyne kryterium. Najlepsze efekty osiągniemy, łącząc różne metody weryfikacji.
Ciężar drewna – lekkość w rękach
Kiedy drewno wysycha, traci dużą część swojej masy. Mokra szczapa waży nawet dwukrotnie więcej niż ta sama, dobrze wysuszona. Dlatego prostym sposobem na ocenę, czy drewno jest suche, jest podniesienie kilku kawałków i porównanie ich ciężaru. Po pewnym czasie nauczysz się rozpoznawać, które drewno jest lekkie, a przez to prawdopodobnie gotowe do spalenia.
To metoda subiektywna, ale bardzo przydatna, zwłaszcza gdy masz do czynienia z tym samym gatunkiem drewna. Najlepiej porównywać szczapy o podobnym rozmiarze. Lżejsze drewno to zazwyczaj znak, że straciło już większość swojej wilgoci i nadaje się do kominka, pieca czy kotła.
Test dźwięku – co mówi drewno?
Kolejnym ciekawym i szybkim sposobem jest test dźwięku. Wystarczy uderzyć dwie szczapy o siebie i wsłuchać się w odgłos. Suche drewno wyda dźwięczny, czysty ton – coś w rodzaju stuknięcia dwóch suchych patyków. Z kolei drewno wilgotne zabrzmi głucho, przytłumiono, czasem nawet "miękko".
Taki test warto wykonać na kilku różnych kawałkach, aby uzyskać pewność co do wilgotności drewna. Oczywiście, nie zawsze będzie to metoda w 100% skuteczna, zwłaszcza przy różnych gatunkach drewna, ale w połączeniu z innymi sygnałami daje całkiem dobre efekty.
Dotyk i struktura powierzchni
Dotyk może zdradzić naprawdę wiele o stanie drewna. Suche drewno jest przyjemnie ciepłe, chropowate i lekkie. Przesuwając ręką po szczapie, powinieneś czuć, że jest ona sucha i szorstka, bez oznak wilgoci. Często dobrze wysuszone drewno ma też widoczne włókna, które lekko się strzępią.
Z kolei mokre drewno bywa chłodne i wilgotne w dotyku. Czasem możesz nawet poczuć delikatną lepkość spowodowaną obecnością żywic. Jeśli drewno wydaje się ciężkie, śliskie albo zimne, to znak, że wilgoć nadal w nim siedzi. Warto wtedy odłożyć je jeszcze na dalsze sezonowanie.
Test z folią plastikową – prosty sposób na wilgotność
Jeśli chcesz szybko sprawdzić, czy drewno jest suche, możesz wykonać domowy test z wykorzystaniem zwykłej folii plastikowej lub worka foliowego. To bardzo proste! Wystarczy owinąć szczelnie kawałek drewna folią (albo włożyć go do foliowego worka) i zostawić na kilka godzin w ciepłym miejscu, najlepiej na słońcu albo w pobliżu źródła ciepła. Kluczowe jest, aby folia była dobrze dopasowana i nie przepuszczała powietrza.
Po kilku godzinach sprawdź wnętrze worka lub folii. Jeśli zauważysz krople wody albo mgiełkę wilgoci na wewnętrznej stronie, to znak, że drewno wciąż oddaje wilgoć i nie nadaje się jeszcze do palenia. Suche drewno nie powinno wypuszczać pary wodnej – wewnątrz folii powinno być całkowicie sucho. To metoda prosta, tania i całkiem skuteczna, szczególnie gdy nie masz miernika wilgotności pod ręką.
Jak zachowuje się kora?
Stan kory na szczapach również zdradza wiele na temat ich wilgotności. Na drewnie dobrze wysuszonym kora zazwyczaj zaczyna się odklejać, odchodzić płatami albo odpada sama przy minimalnym dotyku. To znak, że drewno straciło dużą ilość wody i dojrzało do spalenia.
Jeśli natomiast kora mocno przylega do drewna, a pod nią wyczuwalna jest wilgoć lub widać oznaki pleśni – drewno najprawdopodobniej nie jest jeszcze gotowe. Wilgotna przestrzeń pod korą to idealne miejsce do rozwoju grzybów i pleśni, co dodatkowo świadczy o niewłaściwym sezonowaniu.
Próba ognia – co się dzieje w palenisku?
Najprostszym i najbardziej praktycznym testem jest wrzucenie kawałka drewna do paleniska i obserwacja, co się stanie. Suche drewno powinno szybko się zająć, palić się jasnym, stabilnym płomieniem i dawać minimalną ilość dymu. Prawidłowo wysuszone szczapy zapewniają równomierne i efektywne spalanie.
Jeśli jednak drewno zaczyna syczeć, kopcić, wydzielać parę wodną, a ogień jest niestabilny i słabo się rozprzestrzenia – to znak, że drewno jest wciąż zbyt wilgotne. Palenie takim drewnem nie tylko jest niewydajne, ale może zaszkodzić kominkowi i przewodom kominowym.
Czas schnięcia i warunki przechowywania
Czas suszenia drewna jest kluczowy. Większość gatunków liściastych, jak brzoza czy olcha, potrzebuje przynajmniej 12–18 miesięcy sezonowania, natomiast twarde drewno liściaste, takie jak dąb czy grab, wymaga nawet dwóch lat. Należy pamiętać, że czas schnięcia zależy również od warunków pogodowych i miejsca składowania.
Drewno powinno być przechowywane w miejscu przewiewnym, pod zadaszeniem, ale nie szczelnie zakryte. Idealne miejsce to drewutnia z otwartymi bokami, zapewniająca ochronę przed deszczem, a jednocześnie umożliwiająca swobodny przepływ powietrza. Szczelne przykrywanie drewna plandeką ogranicza jego wysychanie i może prowadzić do powstawania pleśni. O prawidłowym przechowywaniu drewna przeczytasz także tutaj.
Wilgotność a gatunek drewna
Warto pamiętać, że różne gatunki drewna mają różny czas schnięcia i inne właściwości opałowe. Drewno iglaste, takie jak sosna, świerk czy jodła, schnie szybko, ale zawiera dużo żywicy. Choć łatwo się pali, może brudzić komin i szybę w kominku, jeśli nie zostanie odpowiednio wysuszone. Dlatego najlepiej sprawdza się jako rozpałka.
Z kolei drewno liściaste, jak buk, grab, dąb czy jesion, to doskonały wybór do długiego palenia. Daje dużo ciepła, żarzy się długo i pali się równomiernie. Jednak wymaga więcej czasu, aby dobrze wyschnąć, więc warto je przygotować z wyprzedzeniem i sezonować co najmniej przez dwa sezony.