Największy mit o stratach ciepła – wielu właścicieli domów wciąż w niego wierzy i nie chce rozwiązać realnych problemów
Straty ciepła w domu są zupełnie normalne i nigdy nie da się ich zupełnie uniknąć. W mieszkaniach musi panować stała temperatura, aby tworzyć przytulny klimat do przebywania. Do uzupełniania ubytków ciepła służy odpowiednie ogrzewanie. Jednak szczególnie w starym budownictwie zdarza się, że zapotrzebowanie na ciepło jest znacznie większe niż to jest konieczne. Aby zmniejszyć rachunki za ogrzewanie, trzeba rozpoznać przyczyny nadmiernych strat ciepła i je usunąć.
- Jakie są najważniejsze drogi ucieczki ciepła z domu?
- Najważniejsze słabe punkty każdego domu – miejsca straty ciepła
- Podejście zdroworozsądkowe: co się najbardziej opłaca?
Jakie są najważniejsze drogi ucieczki ciepła z domu?
Oszczędzanie energii zawsze ma sens – obojętne, czy ze względów ekologicznych, czy ekonomicznych. Słysząc takie hasło, wiele osób myśli najpierw o oszczędzaniu prądu, a więc o włączaniu światła, tylko kiedy to jest potrzebne, albo o wyłączaniu nieużywanych odbiorników prądu. Prawda jest jednak taka, że bez porównania więcej energii potrzeba do ogrzania domu, niż do zasilania elektrycznych odbiorników. Prawdziwe oszczędności tkwią w ograniczeniu start ciepła.
Strata ciepła oznacza ilość energii cieplnej, która przenika z domu do otoczenia, i która musi być wyrównana przez system grzewczy. Rozróżnia się przy tym dwie istotne drogi albo sposoby:
- Strata ciepła przez przenikanie
Strata ciepła transmisyjnego dotyczy przenikania ciepła przez przegrody zewnętrzne budynku. Dzieje się tak zawsze, gdy temperatura wewnętrzna jest wyższa od zewnętrznej. Dzięki izolacji termicznej można ten efekt, a tym samym utratę ciepła, zminimalizować.
- Strata ciepła przez wentylację
W tym wypadku chodzi o energię cieplną wypływającą z domu razem z powietrzem. Zachodzi to podczas wentylacji mieszkania albo poprzez nieszczelności w przegrodach zewnętrznych domu. Aby zmniejszyć te straty, trzeba budynek uszczelnić. Przydatna jest pod względem wymuszona wentylacja mieszkań z odzyskiem ciepła.
Skala strat ciepła zależy od różnych czynników, między innymi od:
- sposobu budowy domu,
- zastosowanych materiałów budowlanych,
- stanu izolacji termicznej,
- ogólnego stanu budowlanego budynku i dachu.
Najważniejsze słabe punkty każdego domu – miejsca straty ciepła
- Ściany i mostki cieplne
Zewnętrzna powłoka budynku jest ważnym czynnikiem strat ciepła transmisyjnego. Energia jest tracona przede wszystkim przez ściany. Szczególnie duży udział w tym procesie mają tak zwane mostki termiczne, czyli miejsca w konstrukcji budynku o wysokiej przewodności cieplnej. Na skutek uszkodzeń warstwy izolacyjnej albo błędów konstrukcyjnych te miejsca przepuszczają na zewnątrz więcej ciepła niż ich bezpośrednie otoczenie.
Dane dotyczące przenikania ciepła przez ściany zewnętrzne mogą się wahać w szerokich granicach, jednak z reguły przyjmuje się wartość od 20 do 30%. Jako mostki termiczne podaje się zwykle następujące elementy konstrukcyjne:
- narożniki domów,
- płyty balkonowe,
- nadproża okienne,
- wnęki grzejnikowe,
- skrzynki na rolety.
Redukcję strat ciepła można uzyskać poprzez izolację termiczną ścian. W pierwszej kolejności należy zlokalizować mostki termiczne.
- Dach
Podobnie jak przez ściany, ciepło transmisyjne tracone jest też przez dach. Udział tych strat w ogólnym rozrachunku wynosi około 20%. Istnieją rożne rozwiązania, pozwalające ograniczyć straty ciepła przez dach, między innymi skuteczna izolacja termiczna między krokwiami lub całkowita wymiana pokrycia dachowego. W niektórych przypadkach skuteczna okazuje się również izolacja cieplna sufitu najwyższej kondygnacji.
- Okna i wietrzenie
Ciepło jest tracone również poprzez okna i wietrzenie. Udział tych strat wynosi ok. 12%, ale może sięgać nawet 20%. Najczęstszą przyczyną niepotrzebnej straty ciepła może być niewłaściwe wietrzenie mieszkania. Wprawdzie wymiana powietrza jest konieczna również zimą, jednak należy zwracać przy tym na pewne sprawy. Z reguły największe straty powoduje wietrzenie poprzez uchylanie okna, które na dodatek nie przynosi pożądanych efektów. Lepsze jest intensywne wietrzenie przez kilka minut kilka razy dziennie. Najlepszą alternatywą jest instalacja wentylacyjna, która automatycznie zapewni optymalne wietrzenie. Są przy tym do wyboru rozwiązania centralne i indywidualne.
- Powierzchnie okien
Nawet zamknięte okna powodują utratę ciepła z mieszkania. Jest ona szczególnie dotkliwa, jeśli okna posiadają pojedyncze szyby albo nieszczelne miejsca. Pomocne mogą być podwójne szyby oraz tak proste rozwiązanie jak zasłony i rolety. Jedne i drugie działają niczym dodatkowa izolacja.
- Urządzenia grzewcze
Jednym ze sprawców straty ciepła w mieszkaniu jest samo urządzenie grzewcze. Podstawowa przyczyna to niedostateczna izolacja rur doprowadzających gorącą wodę albo jej brak. Na dodatek przechodzą one zwykle przez mało używane pomieszczenia, na przykład przez piwnicę. Dobra izolacja cieplna piwnicy pozwala zredukować ucieczkę ciepła do 10%.
Innym sposobem na lepsze wykorzystanie ciepła jest modernizacja systemu grzewczego. Większość instalowanych przed laty kotłów nawet jeśli działa poprawnie, to opiera się na technice ustępującej znacznie dzisiejszym, o wiele bardziej sprawnym urządzeniom. Poza tym alternatywę stanowią nowe urządzenia grzewcze, jak pompy ciepła i systemy hybrydowe.
Podejście zdroworozsądkowe: co się najbardziej opłaca?
Oczywiście byłoby idealnie, gdyby można było wszystko jednocześnie naprawić, ale najczęściej jest tak, że pieniędzy nie ma w nadmiarze, a kompleksowe plany modernizacyjne są kosztowne. Dlatego słuszne i uzasadnione są pomysły, aby najpierw skoncentrować się na tych działaniach, które przyniosą największe korzyści przy możliwie niskich kosztach.
Tylko że ścisłe określenie tych korzyści nie jest wcale proste: Izolacja termiczna piwnicy nie kosztuje dużo, ale też podłoga ma stosunkowo niewielki udział w stracie energii cieplnej. Izolacja dachu albo fasady jest z kolei bardzo kosztowna, ale też znacząco redukuje straty ciepła. Kierunek działań naprawczych określają indywidualne możliwości, upodobania i cele. W każdym razie sprawdzenie celowości i opłacalności działań dobrze jest zlecić ekspertom z branży budowlanej.