Czego nie może zrobić opiekun osoby ubezwłasnowolnionej? Prawo stawia granice
Chociaż opiekun ubezwłasnowolnionego jest zobowiązany do reprezentowania interesów podopiecznego oraz troszczenia się o jego dobro, to kurator nie otrzymuje całkowitej swobody w działaniu. Czy wiesz, czego absolutnie nie wolno robić opiekunom osoby ubezwłasnowolnionej? Poznaj obowiązki i ograniczenia wynikające ze sprawowania tej funkcji.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jakie obowiązki ma opiekun osoby ubezwłasnowolnionej?
Opiekun prawny ubezwłasnowolnionego został ustanowiony przez sąd do reprezentowania tej osoby. Jego najważniejszym obowiązkiem jest zadbanie o dobro podopiecznego, a także podejmowanie w jego imieniu decyzji, które będą zgodne z interesami ubezwłasnowolnionego. Opiekuna prawnego można mianować między innymi w przypadku osób starszych, chorych na demencję, czy niepełnosprawnych intelektualnie, które nie potrafią samodzielnie zarządzać swoją sytuacją prawno-majątkową.
Opiekun prawny ubezwłasnowolnionego jest zobowiązany do ochrony dobra oraz interesów społecznych takiej osoby. To on zarządza jej majątkiem, sprawuje opiekę, a także pełni rolę reprezentanta względem osób trzecich. Do obowiązków opiekuna należy między innymi składane oświadczeń woli w imieniu chorego lub niepełnosprawnego. Reprezentuje on podopiecznego w urzędach, a także zajmuje się sprawami życia codziennego, na przykład robieniem większych lub mniejszych zakupów.
Opiekunowie sprawują swoją funkcję bezpłatnie, jednak mogą oni wystąpić do sądu o okresowe lub jednorazowe wynagrodzenie. Jeżeli sędzia uzna, że nakład pracy opiekuna jest wysoki, przyzna mu środki finansowe, które powinien pokryć ubezwłasnowolniony. Jeśli jego sytuacja na to nie pozwala, pieniądze zostaną wypłacone przez ośrodek pomocy społecznej.
Czego nie wolno robić opiekunowi? Wiele zależy od rodzaju ubezwłasnowolnienia!
Należy pamiętać, że kuratorzy osób ubezwłasnowolnionych całkowicie lub częściowo mają nieco inny zakres obowiązków oraz uprawnień. Osoby, które opiekują się ludźmi ubezwłasnowolnionymi całkowicie, muszą za nich załatwiać praktycznie wszystkie sprawy życia codziennego. Inaczej wygląda praca kuratorów ustanowionych dla ubezwłasnowolnionych częściowo. Czego nie mogą robić opiekunowie takich osób?
Częściowo ubezwłasnowolnieni mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Tacy ludzie często potrafią samodzielnie załatwiać swoje sprawy, jednak mogą potrzebować pomocy. Ich opiekunowie nie powinni całkowicie ograniczać aktywności podopiecznych. Nie należy zakazywać im załatwiania codziennych spraw życia codziennego, takich jak dokonywanie zakupów spożywczych, czy korzystanie z drobnych usług (na przykład wizyt u fryzjera). Opiekun nigdy nie może żądać od podopiecznego zapłaty za swoją pracę – świadczenie dla kuratora zawsze ustanawia sąd.
Ubezwłasnowolnieni częściowo mogą dowolnie rozporządzać swoim zarobkiem, dlatego kurator nie powinien domagać się od chorego lub niepełnosprawnego przekazania tych pieniędzy. Podopieczni nie mają za to prawa do samodzielnego zaciągania zobowiązań ani do rozporządzania swoimi prawami – w tej kwestii będą oni potrzebować zgody kuratora. Należy pamiętać, że opiekun osoby ubezwłasnowolnionej może zarządzać jej majątkiem tylko wtedy, gdy postanowi tak sąd opiekuńczy – w przeciwnym przypadku kurator musi ograniczyć się jedynie do roli doradcy.
Dlaczego opiekun nie zawsze może być przedstawicielem osoby ubezwłasnowolnionej?
Opiekun w wielu przypadkach nie może działać na własną rękę, nawet jeśli jego intencją jest ochrona interesów podopiecznego. Kurator musi uzyskać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszystkich ważnych sprawach, które dotyczą majątku lub osoby pozostającej pod jego nadzorem. Jeżeli stan ubezwłasnowolnionego pozwala na logiczną rozmowę, to opiekun powinien wysłuchać jego opinii przed podjęciem jakiejkolwiek istotnej decyzji.
Chociaż opiekun jest przedstawicielem ustawowym chorego lub niepełnosprawnego, to w pewnych przypadkach jego reprezentacja jest wyłączona. Nie może on być przedstawicielem ubezwłasnowolnionego przy czynnościach prawnych na linii opiekun-podopieczny. W takiej sytuacji sąd ustali kuratora dla ubezwłasnowolnionego, który zbada, czy pomiędzy stronami nie pojawia się konflikt interesów.
Uprawnienia opiekuna zostaną ograniczone także w momencie, gdy ubezwłasnowolniony potrzebuje przedstawiciela ustawowego przy czynnościach prawnych pomiędzy opiekunem lub podopiecznym a małżonkiem, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwem jednej ze stron. Wyjątkiem są czynności prawne polegające na nieodpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostającej pod opieką.