Dała wnukowi duże pieniądze w gotówce. Zainteresowała się nią skarbówka
Darowizna w rodzinie to częsty gest, szczególnie gdy chodzi o wsparcie wnuków i dzieci. Ale nawet jeśli intencje są dobre, nie można zapominać o obowiązujących przepisach prawa. Urząd skarbowy dokładnie określa, kto komu i ile może przekazać bez podatku. Sprawdź, jakie limity obowiązują w poszczególnych relacjach i kiedy darowiznę trzeba zgłosić.
- Historia 94-latki, która dała wnukowi 20 tys. zł
- Czy można przekazać darowiznę w gotówce?
- Ile pieniędzy babcia i dziadek mogą przekazać wnukowi bez podatku?
Historia 94-latki, która dała wnukowi 20 tys. zł
Jak donosił portal bezprawnik.pl, seniorka z małej miejscowości przez całe życie nie korzystała z konta bankowego – emeryturę odbierała od listonosza i w ten sposób udało jej się odłożyć 20 tys. zł. Chciała wesprzeć wnuka i przekazała mu tę kwotę w gotówce. Wnuk, chcąc działać zgodnie z prawem, spisał z babcią umowę darowizny. W dokumencie zawarto informację, że środki są przekazywane w gotówce, a następnie wnuk wpłaci je na swoje konto, ponieważ babcia nie ma rachunku bankowego.
Aby uzyskać potwierdzenie zwolnienia z podatku od darowizny w rodzinie, wnuk wystąpił o indywidualną interpretację podatkową do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Otrzymał odpowiedź negatywną – zdaniem KIS nie zostały spełnione warunki uprawniające do zwolnienia z podatku, ponieważ przekazanie gotówki i jej późniejsze wpłacenie przez obdarowanego na konto nie jest równoznaczne z bezpośrednim przelewem od darczyńcy.
Sprawa wzbudziła zainteresowanie Rzecznika Praw Obywatelskich, który podkreślił, że problem dotyczy wielu osób i wynika z niejasnych przepisów oraz rygorystycznego podejścia urzędów skarbowych. Rzecznik apelował o zmianę przepisów i ich ujednolicenie – tak, by obywatel wiedział, czy darowizna gotówkowa od najbliższych, potwierdzona umową i wpłacona na konto przez obdarowanego, może korzystać ze zwolnienia podatkowego.
Czy można przekazać darowiznę w gotówce?
Można przekazać darowiznę w gotówce, ale jeśli chce się skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn (np. w przypadku darowizn od rodziców, dziadków czy dzieci), forma przekazania ma kluczowe znaczenie.
Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn:
„Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby z tzw. grupy 0 (najbliższa rodzina), jeżeli:
- zgłoszą ten fakt właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia dokonania darowizny, oraz
- w przypadku darowizny środków pieniężnych – udokumentują jej przekazanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, jego rachunek w SKOK albo przekazem pocztowym”.
Jeśli pieniądze są przekazane w gotówce, a następnie obdarowany sam wpłaci je na swoje konto, fiskus uznaje, że nie spełniono warunku udokumentowania przelewu od darczyńcy. W takim przypadku nie przysługuje zwolnienie i może zostać naliczony podatek, jeśli kwota przekracza ustawowy limit, o którym za chwilę.
Część sądów administracyjnych dopuszcza możliwość darowizny gotówkowej z późniejszym wpłaceniem jej przez obdarowanego, jeśli jest umowa i wyraźnie opisany sposób przekazania. Jednak organy podatkowe i część sądów nadal interpretują przepisy literalnie – tylko przelew od darczyńcy spełnia warunki zwolnienia.
Ile pieniędzy babcia i dziadek mogą przekazać wnukowi bez podatku?
Dziadkowie i wnuki należą do tzw. grupy zerowej, co oznacza, że mogą przekazywać sobie darowizny bez ograniczeń kwotowych – ale tylko pod warunkiem spełnienia określonych formalności. Najważniejsze z nich to zgłoszenie darowizny na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy oraz przekazanie pieniędzy w sposób możliwy do udokumentowania (czyli przelewem lub przekazem pocztowym).
W przypadku braku zgłoszenia lub przekazania gotówki do ręki, urząd skarbowy może potraktować darowiznę jako nieujawniony dochód i zażądać podatku wraz z odsetkami.
Obowiązek zgłoszenia darowizny powstaje po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku, która w przypadków dziadków i wnuków wynosi 36 120 zł w ciągu 5 lat. Jeśli darowizna powyżej tej kwoty nie zostanie zgłoszona w ustawowym terminie, trzeba będzie zapłacić podatek oraz ewentualną karę nałożoną przez urząd.