Czy bezrobotny musi płacić alimenty? Co, gdy go nie stać?
Alimenty są jednym z najważniejszych narzędzi prawnych. Służą do zabezpieczania interesów osób, które uprawnione są do wsparcia finansowego. Najczęściej dotyczą rodziców zobowiązanych do wspierania dzieci. Obejmować mogą też jednak innych członków rodziny. Czy osoby bezrobotne powinny płacić alimenty? A może nie mając stałego źródła dochodu, jest się zwolnionym z tego obowiązku? Wyjaśniamy.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jak wygląda obowiązek alimentacyjny w świetle prawa?
Według polskiego prawa obowiązek alimentacyjny wynika z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Art. 133 kodeksu wskazuje, że rodzice powinni wspierać finansowo swoje dzieci, gdy nie mogą się same utrzymać. Co w przypadku, jeśli osoba jest bezrobotna? Brak pracy nie zwalnia z obowiązku alimentacyjnego.
Orzekając o alimentach, sąd bierze pod uwagę nie tylko aktualny stan zatrudnienia osoby, która zobowiązana jest do płacenia. Zwraca również uwagę na jej możliwości zarobkowe i majątkowe. Nawet gdy dana osoba nie ma stałego źródła dochodu, jednak ma inne źródła finansowe lub choćby możliwość zatrudnienia, może zostać na nią nałożony obowiązek płacenia alimentów. Jeśli jest zdolna do uzyskania innego źródła przychodu, sąd na pewno zwróci na to uwagę.
Bezrobotnego, który nie stara się zdobyć pracy, mimo że ma do tego predyspozycje, sąd może uznać za osobę unikającą obowiązku alimentacyjnego. Na pewno przeprowadzi analizę, czy brak pracy wynika z trudności obiektywnych (np. złego stanu zdrowia danej osoby lub braku ofert pracy w regionie), czy komuś po prostu nie chce się pracować. Gdy sąd uzna, że człowiek zobowiązany do płacenia alimentów celowo unika zatrudnienia, będzie on musiał płacić ściśle określoną kwotę na dziecko.
Na jakich zasadach ustala się wysokość alimentów?
Wysokość alimentów nie jest stała. Wszystko zależy od czynników, takich jak potrzeby osoby uprawnionej do alimentów i możliwości zarobkowe oraz majątkowe człowieka, który zobowiązany jest do ich płacenia. Jeśli dany człowiek jest bezrobotny, sąd weźmie pod uwagę jego możliwości zarobkowe – nie tylko dochody, jakimi aktualnie dysponuje.
Jeśli bezrobotny jest właścicielem majątku, np. ma oszczędności, nieruchomości czy samochód, sąd może orzec, że właśnie z tego źródła powinien czerpać środki na pokrycie alimentów. Tak samo, gdy bezrobotny dawniej dużo zarabiał, sąd może orzec, że ma możliwość podjęcia dobrze płatnej pracy w przyszłości. Na tej podstawie będzie mógł ustalić wysokość alimentów.
Warto wiedzieć, że alimenty nie powinny zostać ustalone na poziomie przekraczającym możliwości zarobkowe osoby bezrobotnej – zwłaszcza jeśli pracuje. Gdy są niewielkie, sąd może ustalić niższą kwotę alimentów. Wciąż jednak oczekuje się, że alimenty będą płacone.
Zmiana wysokości alimentów i skutki niepłacenia
Osoba, która stała się bezrobotna po ustaleniu alimentów, wnioskować może do sądu o ich obniżenie. Jeśli jej sytuacja finansowa znacznie się pogorszyła, ma prawo wysłać taki wniosek do sądu. Może go jednak złożyć wyłącznie w sytuacji, gdy istnieją rzeczywiste dowody na to, że ustalona wysokość alimentów przekracza jej aktualne możliwości finansowe. Najważniejsze, aby zobowiązany udokumentował swoją sytuację finansową i pokazał, że stara się znaleźć zatrudnienie.
Sąd może obniżyć alimenty, jeśli uzna wniosek za stosowny. Musi też jednak wziąć pod uwagę dobro uprawnionych do alimentów osób, którymi zwykle są dzieci. Nieletni mają prawo do utrzymania na odpowiednim poziomie. Ich potrzeby powinny być priorytetem.
Sąd może również uznać, że wniosek jest bezzasadny, a zmiana statusu zawodowego osoby zobowiązanej do płacenia alimentów jest tymczasowa. W związku z tym może ich wcale nie obniżyć, uznając, że osoba ta znajdzie zatrudnienie i będzie dalej płacić alimenty na ustalonym wcześniej poziomie.
Niektórzy po utracie pracy lekceważą swoje obowiązki płatników. Zamiast złożyć odpowiedni wniosek, wychodzą z założenia, iż bezrobotni nie są zobowiązani do płacenia alimentów. Grozi to jednak poważnymi konsekwencjami prawnymi. Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego prowadzić może do postępowania egzekucyjnego. Wówczas majątek osoby zobowiązanej zajęty może zostać przez komornika – zarówno rachunek bankowy, jak i każde, nawet nieregularne dochody.
Długotrwałe uchylanie się od płacenia alimentów grozi karą grzywny, karą ograniczenia lub pozbawienia wolności do 2 lat.
O czym warto pamiętać? Podsumowanie
Osoby bezrobotne nie są automatycznie zwolnione z obowiązku płacenia alimentów. Sąd bierze pod uwagę ich możliwości zarobkowe i majątkowe. Dokładnie analizuje, czy bezrobocie to skutek trudności, czy celowe unikanie zatrudnienia się.
Jeśli sytuacja osoby zobowiązanej do płacenia alimentów uległa pogorszeniu, wnioskować może ona o obniżenie alimentów. Decyzje o ich obniżeniu podejmuje sąd, zwracając szczególną uwagę na potrzeby osoby uprawnionej, ale też aktualne możliwości zobowiązanego co do podjęcia nowej pracy lub majątek, jaki posiada.