Chciała zrobić wnukowi prezent życia, a ściągnęła mu na głowę urząd skarbowy. Musiał zapłacić wysoki podatek
W rodzinie często spotyka się darowizny, zwłaszcza na rzecz wnuków i dzieci. Mimo dobrych intencji, należy pamiętać o obowiązujących przepisach. Fiskus precyzyjnie definiuje, kto i ile może przekazać bez konieczności opłaty podatku. Dowiedz się, jakie są limity w różnych relacjach oraz kiedy konieczne jest zgłoszenie darowizny.
- Gotówkowa darowizna a zwolnienie z podatku
- Zasady darowizn a zwolnienie z podatku
- Darowizny w rodzinie: formalności i zasady
Gotówkowa darowizna a zwolnienie z podatku
Według serwisu bezprawnik.pl, starsza kobieta z niewielkiej miejscowości przez całe życie nie używała konta bankowego – emeryturę odbierała od listonosza i tak udało jej się zgromadzić 20 tys. zł. Postanowiła pomóc wnukowi i przekazała mu tę sumę w gotówce. Wnuk, chcąc postąpić zgodnie z prawem, zawarł z babcią umowę darowizny. W dokumencie zaznaczyli, że środki są przekazywane w gotówce, a następnie wnuk wpłaci je na swoje konto, ponieważ babcia nie dysponuje rachunkiem bankowym.
Aby uzyskać potwierdzenie zwolnienia z podatku od darowizny w rodzinie, wnuk zwrócił się o indywidualną interpretację podatkową do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Otrzymał odpowiedź odmowną – według KIS nie zostały spełnione kryteria uprawniające do zwolnienia z podatku, ponieważ przekazanie gotówki i jej późniejsze zdeponowanie przez obdarowanego na rachunku nie jest tożsame z bezpośrednim przelewem od darczyńcy.
Sprawa przyciągnęła uwagę Rzecznika Praw Obywatelskich, który zauważył, że problem dotyczy wielu osób i wynika z nieprecyzyjnych przepisów oraz surowego podejścia urzędów skarbowych. Rzecznik nawoływał do zmiany przepisów i ich ujednolicenia – tak, aby obywatel mógł wiedzieć, czy darowizna gotówkowa od najbliższych, potwierdzona umową i zdeponowana na koncie przez obdarowanego, może być zwolniona z podatku.
Zasady darowizn a zwolnienie z podatku
Można ofiarować darowiznę w formie gotówki, ale jeśli zamierza się skorzystać z ulgi podatkowej od spadków i darowizn (np. w przypadku darowizn od rodziców, dziadków czy dzieci), forma przekazania jest bardzo istotna.
Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn:
„Zwolnienie z podatku dotyczy nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby z tzw. grupy 0 (najbliżsi krewni), pod warunkiem, że:
- zgłoszą ten fakt odpowiedniemu naczelnikowi urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia przekazania darowizny, oraz
- w przypadku darowizny w formie pieniężnej – udokumentują jej przekazanie dowodem przelewu na rachunek płatniczy obdarowanego, jego rachunek w SKOK albo przekazem pocztowym”.
Jeśli środki są przekazane w gotówce, a następnie obdarowany sam zdeponuje je na swoim koncie, fiskus uznaje, że nie spełniono warunku udokumentowania przelewu od darczyńcy. W takiej sytuacji nie przysługuje ulga i może być naliczony podatek, jeżeli kwota przekracza ustawowy limit, o którym za chwilę.
Niektóre sądy administracyjne dopuszczają możliwość darowizny gotówkowej z późniejszym zdeponowaniem jej przez obdarowanego, jeśli istnieje umowa i dokładnie określony sposób przekazania. Jednak organy podatkowe i część sądów nadal interpretują przepisy dosłownie – jedynie przelew od darczyńcy spełnia warunki ulgi.
Darowizny w rodzinie: formalności i zasady
Babcie i dziadkowie oraz ich wnuki są częścią tzw. grupy zerowej, co oznacza, że mogą wzajemnie przekazywać sobie darowizny bez limitów kwotowych – jednak tylko pod warunkiem dopełnienia określonych formalności. Najważniejsze z nich to zgłoszenie darowizny na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy oraz przekazanie pieniędzy w sposób, który można udokumentować (czyli przelewem bankowym lub przekazem pocztowym).
W przypadku braku zgłoszenia lub przekazania gotówki osobiście, urząd skarbowy może uznać darowiznę za ukryty dochód i zażądać podatku wraz z odsetkami.
Obowiązek zgłoszenia darowizny pojawia się po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku, która dla dziadków i wnuków wynosi 36 120 zł w przeciągu 5 lat. Jeśli darowizna przewyższająca tę kwotę nie zostanie zgłoszona w określonym terminie, konieczne będzie zapłacenie podatku oraz ewentualnej kary narzuconej przez urząd.