Senior w ZOL lub DPS? Te opłaty zwalają z nóg! Rodzina może nie dać rady
Pobyt seniora w Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym (ZOL) albo Domu Pomocy Społecznej (DPS) wiąże się z kosztami. Wiele osób zastanawia się, czy w ogóle stać ich będzie na przebywanie w tego typu placówkach. Czy rodzina musi dopłacać do pobytu seniora w ZOL lub DPS? Wyjaśniamy.
Z tego artykułu dowiesz się:
Na jakich zasadach senior trafia do ZOL i kto płaci za jego pobyt?
Osoby starsze, szczególnie te przewlekle chore lub niesamodzielne, potrzebują stałej, profesjonalnej opieki. Dlatego wiele rodzin szuka dla swoich bliskich miejsca w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym (ZOL), który zapewnia całodobową opiekę medyczną i pielęgnacyjną. Niestety, liczba dostępnych miejsc jest ograniczona, a zapotrzebowanie – ogromne. W efekcie do tych placówek ustawiają się długie kolejki. Pozostaje jednak pytanie: czy każdego stać na taki pobyt?
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, osoba korzystająca z usług ZOL musi pokryć koszty zakwaterowania i wyżywienia. Takie same zasady obowiązują w zakładach rehabilitacyjno-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych.
Wysokość miesięcznej opłaty to 250% najniższej emerytury, jednak nie może ona przekraczać 70% dochodu seniora – przy czym mowa o dochodzie netto, czyli po potrąceniu podatku i składki zdrowotnej.
Za pobyt w ZOL płaci sam pacjent, ponieważ to jemu świadczone są usługi. Jeśli rodzina nie podpisała żadnego zobowiązania finansowego, placówka nie ma prawa żądać od niej pieniędzy. W przypadku osób ubezwłasnowolnionych odpowiedzialność za uiszczenie opłat ponosi ustanowiony opiekun lub kurator. Jednak w każdym przypadku podstawą naliczania kosztów pozostaje indywidualny dochód pacjenta.
Dom Pomocy Społecznej – ile naprawdę kosztuje i od czego to zależy?
Do Domów Pomocy Społecznej trafiają najczęściej starsze osoby, które z powodu chorób lub znacznego pogorszenia stanu zdrowia nie są już w stanie funkcjonować samodzielnie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, senior powinien zostać umieszczony w placówce możliwie najbliższej miejsca swojego zamieszkania.
Domy Pomocy Społecznej mogą mieć charakter publiczny lub prywatny. Koszty pobytu w dużej mierze zależą od standardu placówki – im lepsze warunki i szerszy zakres świadczonych usług, tym wyższe opłaty. Placówki oferujące rozbudowaną rehabilitację, opiekę medyczną czy terapię zajęciową są zazwyczaj droższe. Wpływ na cenę ma również lokalizacja oraz długość pobytu seniora.
W przypadku publicznych DPS-ów obowiązuje zasada określona w art. 61 ustawy o pomocy społecznej: mieszkaniec płaci za pobyt maksymalnie 70% swoich dochodów, a pozostałe 30% może zachować na własne potrzeby. Problem pojawia się wtedy, gdy emerytura nie wystarcza na pokrycie wszystkich kosztów. Nawet w najtańszych placówkach pobyt może kosztować około 4500 zł miesięcznie – co oznacza, że emerytura powinna wynosić przynajmniej 6500 zł netto, by senior mógł pokryć wydatki samodzielnie.
Obowiązki rodziny wobec seniora w DPS – kiedy trzeba dopłacać?
Polskie prawo przewiduje sytuację, w której senior przebywający w Domu Pomocy Społecznej nie jest w stanie samodzielnie pokrywać kosztów pobytu. W takim przypadku obowiązek wsparcia finansowego spada na jego najbliższych – współmałżonka, dzieci, wnuki, a w niektórych przypadkach również dalszych krewnych. Jeśli łączne środki pochodzące od seniora i jego rodziny nadal są niewystarczające, brakującą kwotę dopłaca gmina.
Czy każdy członek rodziny musi dokładać się do pobytu seniora? Zależy to od sytuacji finansowej. Obowiązek dopłaty pojawia się wtedy, gdy dochód na jednego członka rodziny przekracza 300% obowiązującego kryterium dochodowego. Tylko wtedy gmina ma prawo oczekiwać wsparcia od bliskich osoby przebywającej w DPS.
Kwestia obowiązkowego wsparcia finansowego bywa jednak problematyczna – zwłaszcza w przypadku rodzin, które od lat nie utrzymują ze sobą żadnych relacji. Zdarza się, że urzędy przypominają sobie o krewnych po dekadach ciszy, co budzi uzasadnione kontrowersje. Na szczęście istnieje możliwość złożenia wniosku o zwolnienie z opłat.
Takie zwolnienie może zostać przyznane, jeśli wnioskodawca wykaże, że jego sytuacja materialna nie pozwala na ponoszenie dodatkowych kosztów. Należy wówczas dołączyć dokumenty potwierdzające wysokość wydatków – np. rachunki za media, umowy kredytowe czy inne zobowiązania. Zwolnienie przyznawane jest tylko wtedy, gdy dostarczone dowody jednoznacznie potwierdzają brak realnej możliwości finansowego wsparcia seniora.