Zarabiasz za dużo? ZUS może obciąć Twoją emeryturę nawet o 25%
Wielu emerytów decyduje się na dorabianie do świadczenia, aby poprawić swoją sytuację finansową lub po prostu pozostać aktywnym zawodowo. W 2025 roku nie wszyscy mogą jednak robić to bez ograniczeń – przepisy jasno wskazują limity, których przekroczenie może skutkować zmniejszeniem wypłat, a nawet ich czasowym zawieszeniem. ZUS może w takich przypadkach obniżyć emeryturę lub rentę nawet o 25%. Zobacz, kogo obowiązują te limity, ile można dorobić bez konsekwencji i kiedy warto szczególnie uważać.
Z tego artykułu dowiesz się:
Te grupy mogą dorabiać do emerytury bez ograniczeń w 2025
W najbardziej komfortowej sytuacji znajdują się emeryci, którzy osiągnęli ustawowy wiek emerytalny – 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn. Od momentu jego osiągnięcia mogą oni bez przeszkód podejmować zatrudnienie lub inne formy pracy zarobkowej, bez ryzyka zmniejszenia ani zawieszenia świadczenia. Niezależnie od wysokości uzyskanych dochodów, ZUS nie wprowadza wobec nich żadnych limitów – mogą dorabiać tyle, ile chcą.
Istnieje jednak ważny wyjątek. Dotyczy on osób, których emerytura została podwyższona przez ZUS do kwoty minimalnej, czyli 1780,96 zł brutto (stan na marzec 2025 roku). Jeśli osoby te zaczną osiągać dodatkowe przychody, ZUS może obniżyć wypłatę świadczenia – przestanie dopłacać brakującą kwotę do emerytury minimalnej. W takim przypadku emeryt otrzyma tylko tyle, ile wynosi jego „własne” wyliczone świadczenie – bez wyrównania do poziomu minimum krajowego.
Możliwość dorabiania bez ograniczeń przysługuje również osobom pobierającym:
- emeryturę częściową,
- rentę inwalidy wojennego, osoby represjonowanej lub rentę rodzinną po takich osobach,
- rentę inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub rentę rodzinną po żołnierzu zmarłym w wyniku pełnienia służby,
- rentę rodzinną – jeśli po osiągnięciu wieku emerytalnego jest ona wyższa niż wyliczona emerytura, można ją pobierać bez ograniczeń i jednocześnie dorabiać.
Czym jest okres ochronny przed emeryturą? Kliknij i sprawdź!
Limity dorabiania do wcześniejszej emerytury w 2025 roku
Inaczej wygląda sytuacja osób, które zaczęły pobierać emeryturę przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Dotyczy to m.in. nauczycieli korzystających ze świadczeń kompensacyjnych, artystów, a także pracowników wykonujących zawody w trudnych warunkach. Choć mogą oni podejmować pracę zarobkową, muszą liczyć się z obowiązującymi limitami dochodów, których przekroczenie wiąże się z konsekwencjami finansowymi.
Jeśli miesięczny przychód takiego emeryta przekroczy 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie przekroczy 130%, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) zmniejszy wypłacane świadczenie. Od 1 marca 2025 r. ta granica wynosi 5934,10 zł brutto. Z kolei w przypadku, gdy przychód osiągnie lub przekroczy 130% przeciętnego wynagrodzenia, czyli 11 020,90 zł brutto, ZUS całkowicie zawiesi wypłatę emerytury lub renty.
Warto pamiętać, że limity te są aktualizowane co kwartał i są zależne od średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Osoby dorabiające powinny na bieżąco śledzić zmiany, aby nie narazić się na zmniejszenie lub utratę świadczenia.
Świadczenia, które mogą zostać zmniejszone lub zawieszone przez ZUS:
- emerytura (w tym także emerytura pomostowa);
- świadczenie kompensacyjne przysługujące nauczycielom;
- renta z tytułu niezdolności do pracy, także wynikająca z wypadku przy pracy, wypadku w drodze do pracy lub choroby zawodowej;
- renta inwalidy wojskowego, jeżeli niezdolność do pracy wynika ze służby wojskowej;
- renta rodzinna po inwalidzie wojskowym;
- renta rodzinna.
Na jaką emeryturę bez lat pracy można liczyć? Sprawdź!
Dorabianie a obowiązek zgłoszenia przychodu do ZUS
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) może zmniejszyć lub całkowicie zawiesić wypłatę świadczenia, jeśli emeryt uzyskuje dochód objęty obowiązkiem odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Dotyczy to nie tylko klasycznej umowy o pracę, ale również umów cywilnoprawnych – takich jak umowa zlecenie, umowa agencyjna, a w niektórych przypadkach także umowa o dzieło. Zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia może także nastąpić w przypadku dochodów uzyskiwanych z pracy za granicą, działalności gospodarczej, pracy w spółdzielni produkcyjnej lub kółkach rolniczych, a nawet zasiłków chorobowych.
Możliwość dorabiania mają również emerytowani funkcjonariusze służb mundurowych – tacy jak byli policjanci czy wojskowi. W ich przypadku także obowiązują limity dochodów, jednak różnią się one skutkami. Jeżeli dochód przekroczy 130% przeciętnego wynagrodzenia (czyli 11 020,90 zł brutto w 2025 roku), świadczenie nie zostanie zawieszone, lecz jedynie pomniejszone maksymalnie o 25%. To oznacza, że nawet przy wysokich zarobkach, mundurowy emeryt otrzyma część swojego świadczenia.
Zgłoszenie przychodu – obowiązek i wybór sposobu rozliczenia
Emeryci i renciści, którzy nie osiągnęli jeszcze ustawowego wieku emerytalnego, są zobowiązani do zgłaszania ZUS-owi uzyskiwanych przychodów. Dotyczy to niezależnie od rodzaju umowy – zarówno zatrudnienia etatowego, jak i form cywilnoprawnych. W praktyce oznacza to konieczność poinformowania ZUS-u o wysokości dochodów, od których naliczane są składki.
Każdy świadczeniobiorca może zdecydować, czy chce rozliczać się z ZUS w trybie miesięcznym, czy rocznym. Wybór zależy m.in. od wysokości dochodów i ich sezonowości – dlatego warto wcześniej przeanalizować, który wariant będzie korzystniejszy finansowo. Należy również pamiętać, że brak zgłoszenia może skutkować koniecznością zwrotu nadpłaconego świadczenia wraz z odsetkami.
