Tysiące Polaków o tym nie wie. ZUS wypłaca specjalną emeryturę dla wybranych
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że ludzie urodzeni w latach 1949-1968 mają prawo do specjalnej emerytury z ZUS. To świadczenie jest formą pomocy dla emerytów, którzy pracowali w ciężkich warunkach lub wykonywali określone zawody. Jakie kryteria trzeba spełnić?
- Wcześniejsza emerytura dla wybranych zawodów
- Specjalne emerytury dla wybranych zawodów
- Emerytury dla pracujących w trudnych warunkach
- Emerytura specjalna: warunki i procedura wnioskowania
Wcześniejsza emerytura dla wybranych zawodów
Niewiele osób wie, że istnieje specjalna emerytura za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach lub w specyficznym charakterze. Przysługuje ona osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 roku, a przed 1 stycznia 1969 roku.
Osoby te mogą uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w specyficznym charakterze (zależnie od wykonywanego zawodu). Świadczenie emerytalne mogą otrzymać osoby, które do 31 grudnia 2008 roku spełniły poniższe kryteria:
- Osiągnęły wiek emerytalny.
- Mają odpowiedni staż, potwierdzony dokumentami. Dla kobiet jest to 20 lat okresu składkowego i nieskładkowego, a dla mężczyzn 28 lat.
- Mają wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub specyficznym charakterze (jego długość zależy od rodzaju wykonywanej pracy).
- Nie należą do Otwartego Funduszu Emerytalnego lub złożyły wniosek o przekazanie środków z OFE do budżetu państwa.
Specjalne emerytury dla wybranych zawodów
Jak już wcześniej wspomniano, specjalna emerytura dla osób urodzonych między 1949 a 1968 rokiem przysługuje z racji pracy o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach. Praca o szczególnym charakterze odnosi się do ściśle określonych grup zawodowych.
Jednym z przykładów pracy o szczególnym charakterze jest praca w administracji celnej. W tej grupie znajdują się również zawody nauczyciela, żołnierza zawodowego, dziennikarza oraz pracownika organów kontroli państwowej. Potwierdzenie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest zawarte w wpisie w świadectwie pracy, które wystawia pracodawca.
Na oficjalnej stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych znajduje się pełna lista prac, których wykonywanie umożliwia uzyskanie specjalnej emerytury z racji zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Lista ta znajduje się również w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Niektóre emerytury można podwyższyć, więcej na ten temat można przeczytać w tym artykule.
Emerytury dla pracujących w trudnych warunkach
W grupie osób uprawnionych do specjalnego świadczenia emerytalnego (urodzonych między 1949 a 1968 rokiem), znaleźli się także pracownicy wykonujący pracę w wyjątkowych warunkach. Pod pojęciem wyjątkowych warunków należy rozumieć pracę o dużej szkodliwości dla zdrowia, wysokim stopniu uciążliwości lub wymagającą doskonałej kondycji psychofizycznej z uwagi na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.
Doskonałym przykładem pracy w wyjątkowych warunkach jest zatrudnienie w kopalni lub obszarach górskich, stanowiących zagrożenie dla życia lub zdrowia. Wśród profesji objętych definicją wyjątkowych warunków znajduje się również praca z niebezpiecznymi substancjami. Może to być praca z azbestem, ołowiem lub kadmem.
Wśród zawodów w wyjątkowych warunkach znalazła się także praca na statkach powietrznych, praca w wysokich temperaturach w hutach żelaza i stali oraz hutach metali nieżelaznych, praca przy produkcji i dystrybucji energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, naprawie i obsłudze urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Pełna lista zawodów dostępna jest na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Emerytura specjalna: warunki i procedura wnioskowania
Nadzwyczajna emerytura dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, a przed 1 stycznia 1969 roku może być przyznana po spełnieniu wszystkich wymogów i złożeniu odpowiedniego wniosku. Specjalny formularz można uzyskać osobiście lub pobrać ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wraz z wnioskiem EMT należy pobrać dokument z informacją o okresach składkowych i nieskładkowych ERP-6.
Poprawnie wypełniony formularz należy uzupełnić o dokumenty, które potwierdzą przebieg zatrudnienia. Musi zawierać wykaz okresów pracy w trudnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Do wniosku dołącza się też dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe wraz z wysokością uzyskiwanych zarobków (wymogi zawarte w wcześniej wspomnianym formularzu ERP-6).
Ważne jest, aby wniosek o nadzwyczajną emeryturę złożyć po spełnieniu kryterium wiekowego. Jeśli dokumenty zostaną złożone wcześniej lub beneficjent nie spełni wymaganych kryteriów, wniosek zostanie odrzucony. Od 1 czerwca 2025 roku, ZUS może zmniejszyć niektóre emerytury. Więcej informacji dotyczących zmian prawnych znajdziesz w tym artykule.