Specjalna emerytura – komu się należy i jak ją dostać bez błędów? Potrzebny jest specjalny wniosek
Mamy dobrą wiadomość dla urodzonych między 1949 a 1969 rokiem. Jeżeli spełnią pewne warunki, to może im przysługiwać specjalna emerytura. Kto może się o nią ubiegać? Jakie warunki trzeba spełnić? Czy warto się zgłaszać? Sprawdzamy.
- ZUS przyznaje emerytury specjalne
- Czym jest praca w szczególnych warunkach?
- Co to jest praca o szczególnym charakterze?
- Jaki powinien być staż pracy?
- Gdzie i jak składać wniosek?
ZUS przyznaje emerytury specjalne
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina o możliwości uzyskania specjalnej emerytury przez osoby urodzone w określonych latach i spełniające pewne warunki. Głównym plusem tego świadczenia jest możliwość przejścia na emeryturę 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Kobiety mogą się ubiegać po osiągnięciu wieku 55 lat, a mężczyźni po osiągnięciu 60. To dobra wiadomość dla osób tuż przed emeryturą.
Świadczenie jest jednak przyznawane tylko pod pewnymi warunkami:
- osoba taka musi być urodzona po 31 grudnia 1948 roku i przed końcem 1969 roku
- musi wykazać staż pracy (20 lat kobiety i 25 lat mężczyźni), obejmujący okresy składkowe i nieskładkowe lub skrócony czas pracy w określonych warunkach (np. minimum 15 lat)
- praca, którą wykonywała musi być zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach lub praca o szczególnym charakterze
- ubiegający się nie może uczestniczyć w otwartym funduszu emerytalnym (OFE) lub powinien złożyć wniosek o przekazanie środków z rachunku OFE do budżetu państwa.
Poza tym prawo do wcześniejszej emerytury przysługuje osobom, które spełniły określone kryteria przed końcem 2008 roku.
Czym jest praca w szczególnych warunkach?
Jednym z kluczowych warunków, które trzeba spełnić do uzyskania wcześniejszej emerytury jest wykonywanie zawodu w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Praca w szczególnych warunkach wiąże się przede wszystkim z potencjalnie szkodliwym wpływem na zdrowie (np. przy przetwarzaniu azbestu), dodatkowym obciążeniem fizycznym lub psychicznym (np. praca pod ziemią) albo szczególnym ryzykiem (np. pracownicy GOPR). Niestety samo wykonywanie pracy w trudnych warunkach nie kwalifikuje do uzyskania wcześniejszej emerytury. Listę zawodów znajdziesz w wykazie z załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Co to jest praca o szczególnym charakterze?
Nie zakwalifikowałeś się na podstawie pierwszego warunku? Jeszcze nic straconego. O wcześniejszą emeryturę mogą się ubiegać również osoby wykonujące pracę o szczególnym charakterze. Tutaj kwalifikuje się wiele zawodów m.in. pracownicy celni, pracownicy organów kontroli państwowej, dziennikarze, artyści, nauczyciele czy żołnierze zawodowi.
Według definicji jest to praca wymagająca szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej.
Są to zawody wymagające sprawności fizycznej i umysłowej, która z wiekiem maleje. Dlatego ich wykonywanie staje się trudniejsze dla osób starszych. Jest to główna motywacja, która pozwala zakwalifikować osoby wykonujące takie zawody do specjalnej emerytury.
Jaki powinien być staż pracy?
Każdy z powyższych zawodów wymaga szczególnej koncentracji, sprawności i uwagi. Niektóre wiążą się z ryzykiem, niezależnie od osobistego zaangażowania i umiejętności – np. praca w kopalni lub praca ze szkodliwymi substancjami chemicznymi. Dlatego lata pracy wymagane do uzyskania emerytury specjalnej mogą być różne. W zależności od wykonywanego zawodu będzie to od 10 do 20 lat. W przypadku zawodów wymienionych w wykazie pierwszym (praca w szczególnych warunkach) staż pracy wykonywanej w szczególnych warunkach powinien wynosić co najmniej 15 lat.
Okres w jakim wykonywaliśmy zawód powinien zostać określony w świadectwie pracy wystawianym przez zakład pracy, w oparciu o dostępną dokumentację.
Jeżeli pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wykonywałeś tylko dorywczo lub na niecały etat, to nie zakwalifikujesz się do świadczenia. Zgodnie z ustawą emerytura specjalna przysługuje, jeżeli była to „praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy”. Dotyczy to również zawodów, w których wykonywane były różne rodzaje prac, tylko okazjonalnie podchodzące pod definicję pracy w szczególnych warunkach.
Gdzie i jak składać wniosek?
Wniosek o emeryturę (EMP) oraz informację o okresach składkowych i nieskładkowych (ERP-6) można pobrać ze strony ZUS lub otrzymać w lokalnej placówce. Do tego dołączamy dokumentację od pracodawcy, zwłaszcza dokumentację dotyczącą pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Całość przesyłamy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub składamy osobiście w urzędzie.
Termin składania wniosku upływa w dniu poprzedzającym ukończenie 60. roku życia przez kobiety lub 65. roku życia przez mężczyzn. Można go jednak złożyć najwcześniej 30 dni przed spełnieniem warunków, w innym przypadku ZUS go odrzuci.